تفسیر و  تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا): 4 (17)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تحلیل روان کاوانه شخصیتّ بانوگشسب بر اساس آرای فروید و یونگ
خدیجه بهرامی رهنما محمود طاووسی

آرای فروید و یونگ در قلمرواساطیر مورد توجه بسیاری از منتقدا نحوزه نقدا دبی قرارگرفته است،.درپژوهش حاضر،منظومه بانوگشسب نامه که سرشار از کارکرد های اساطیری است. در چهارچوب نظریه های فروی د ویونگ قاب لبررسی روان کاوانه است.این مقاله به بررسی شخصیت بانوگشسب ،انواع عقده ها چکیده کامل

آرای فروید و یونگ در قلمرواساطیر مورد توجه بسیاری از منتقدا نحوزه نقدا دبی قرارگرفته است،.درپژوهش حاضر،منظومه بانوگشسب نامه که سرشار از کارکرد های اساطیری است. در چهارچوب نظریه های فروی د ویونگ قاب لبررسی روان کاوانه است.این مقاله به بررسی شخصیت بانوگشسب ،انواع عقده ها و مکانیسم های دفاعی و سپس به بررسی دو کهن الگوی پیر خردمند و نقاب پرداخته و چگونگی تبلود هر یک از این آرا و نطریه ها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. روش تحقیق ،تحلیل محتوا بوده است . نتایج این پژوهش نشان می دهد که بانو گشسب دارای تیپی اقتدار طلب و دارای عقده های متعددی چون اختگی،حقارت از نابرابری جنسی و زیر دست بودن است و از مکانیسم های دفاعی چون تصعید ،سرکوبی و انکار سود جسته و کهن الگوی پیر دانا در وجود رستم و کهن الگوی نقاب در وجود بانوگشسب تبلور یافته است . بنابراین با بررسی آرای فروید و یونگ می توان شخصیت بانوگشسب را مورد تحلیل و بررسی روان کاوانه قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بازتاب فرهنگ ایران باستان در اشعار حکمی ناصرخسرو (با تکیه بر منابع عربی)
وحید سبزیان پور تورج زینی وند مسلم خزلی

ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و چکیده کامل

ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و ایرانی به بررسی تأثیر پذیری ناصرخسرو از فرهنگ و حکمت ایران باستان بپردازد. اهداف و محورهای اصلی این نوشتار عبارتند از: الف. پیشگفتار مختصری در مورد ارزش حکمت در ایران باستان و ذکر کلیّات پژوهش.ب. تحلیل اشعار ناصرخسرو و بیان تأثیر پذیری ناصرخسرو از حکمت ایران باستان و حکمت متنبّی. یافته‌ی اساسی این پژوهش در این است که ناصرخسرو به واسطه‌ی آگاهی از فرهنگ ایران باستان که نسل به نسل از نیاکانش به او منتقل شده، از حکمت ایران باستان تأثیر پذیرفته است. همچنین ناصرخسرو، از فرهنگ عباسی و ادبیّات عرب و شاعران آن به ویژه متنبّی تأثیر پذیرفته است که البته ریشه‌ی اصلی این حکمت‌ها در ایران باستان قرار دارد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - عناصری از فرهنگ عامه در رمان همسایه ها (احمد محمود)
شبنم لاجوردی زاده مهدی ماحوزی

بررسی و تفسیر جنبه های مادی و معنوی فرهنگ عامه،علاوه بر آشکار ساختن فرهنگ دیرینه یک سرزمین، بسیاری از زوایای مبهم آن را روشن می سازد . احمد محمود از نویسندگان بنامی است که به سبب ارتباط با مردم زندگی ،باورها ، رفتارها و زبان آنان را درون مایه داستان های خویش قرار داده چکیده کامل

بررسی و تفسیر جنبه های مادی و معنوی فرهنگ عامه،علاوه بر آشکار ساختن فرهنگ دیرینه یک سرزمین، بسیاری از زوایای مبهم آن را روشن می سازد . احمد محمود از نویسندگان بنامی است که به سبب ارتباط با مردم زندگی ،باورها ، رفتارها و زبان آنان را درون مایه داستان های خویش قرار داده و به شکل طبیعی عناصر فرهنگ عامه را در داستان هایش به کار می گیرد. در این مقاله بر آنیم تا به بررسی جلوه های فرهنگ مادی و معنوی عامه در رمان همسایه ها بپردازیم و نحوه به کار گیری این عناصر را مورد بررسی قرار دهیم. بدین منظور پس از طرح مباحثی در مورد فرهنگ عامه و قلمروش، به تقسیم بندی آن در حوزه مادی و معنوی می پردازیم. حوزه مادی در برگیرنده آثار،ابنیه، ابزارها و تولیدات مادی عامه خواهد شد و حوزه معنوی زبان عامه، باورها و رفتارها را شامل می شود تا در نتیجه، بخش غنی فرهنگ عامه در این اثر آشکار گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - نگاهی جامعه شناختی به شعر کلیم کاشانی بر مبنای نقد تکوینی
فرهاد طهماسبی مجتبی دستجردی

این مقاله با هدف نقد تکوینی اشعار کلیم کاشانی نگارش یافته است. اسن شیوه از نقد روش خاص گلدمن در جامعه شناسی ادبیات است که با عنوان جامعه شناسی ادبی نیز شناخته می شود.بر مبنای اسن روش نخست جهان نگری شاعر بررسی شده است سپس ویژگی ها و عناصر سبکب شعر کلیم در سه سطح زبانی فک چکیده کامل

این مقاله با هدف نقد تکوینی اشعار کلیم کاشانی نگارش یافته است. اسن شیوه از نقد روش خاص گلدمن در جامعه شناسی ادبیات است که با عنوان جامعه شناسی ادبی نیز شناخته می شود.بر مبنای اسن روش نخست جهان نگری شاعر بررسی شده است سپس ویژگی ها و عناصر سبکب شعر کلیم در سه سطح زبانی فکری و ادبی در توازی با مسادل اجتماعی جامعه ی معاصر شاعر بررسی و ارتباط هر یک از آنها با آنچه در آن جامعه به عنوان مسئله ی اجتماعی قابل مشاهده است تبیین و تشریح شده گاه این مسائل از پیش آشکار بوده اند و فقط چگونگی اثرگذاری آنها بر شعر کلیم مشخص شده است از جمله ی این مسائل تغییر مذهب رسمی کشور از تسنن به تشیع رفاه اقتصادی و فرد گرایی را می توان نام برد گاه نیز بررسی برخی ویژگی های سبکی شعر کلیم منجر به کشف بعضی مسادل اجتماعی شده است که ردپایی از آنها در کتب تاریخی و اجتماعی مرتبط با عصر صفوی قابل مشاهده نیست مسائلی از قبیل کاهش اعتماد اجتماعی و شکل گیری فاصله ی اجتماعی در این زمره اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - اصول اخلاق اجتماعی در بوستان سعدی
فاطمه عظمت مدار رضاعلی نوروزی حسنعلی بختیارنصرآبادی

سعدی از بزرگترین ادیبان ایرانی و مربیان بزرگ اجتماعی است کهبوستان را در سال 655ه.ق تألیف کرد. این اثر به دلیل آن که حاوی حکایات و آموزه های اجتماعی و اخلاقی فراوان است، یکی از بزرگترین منابع در زمینه ی تعلیم و تربیت به شمار می رود. هدف از پژوهش فوق بازگشت به منابع فرهنگ چکیده کامل

سعدی از بزرگترین ادیبان ایرانی و مربیان بزرگ اجتماعی است کهبوستان را در سال 655ه.ق تألیف کرد. این اثر به دلیل آن که حاوی حکایات و آموزه های اجتماعی و اخلاقی فراوان است، یکی از بزرگترین منابع در زمینه ی تعلیم و تربیت به شمار می رود. هدف از پژوهش فوق بازگشت به منابع فرهنگی و ادبی گذشته و معرفی آراء سعدی به عنوان یکی از مربیان دست پرورده ی مکتب اسلام در زمینه ی اصول اخلاق اجتماعی می باشد که به منظور دست یابی به هدف فوق با روش تحلیلی - توصیفی به بررسی و تحلیل اسنادی اشعار و حکایات وی در بوستان پرداختیم که در نتیجه گیری نهایی اصولی از قبیل عدالت، تواضع، حفظ زبان، امر به معروف و نهی از منکر، خوی نیکو، خدمت به خلق، تغافل و احسان با ذکر ابیاتی از بوستان دسته بندی و بررسی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - روایت هرمنوتیکی از حکایت مارگیر در مثنوی معنوی
علی دهقان فتانه سمسارخیابانیان

ازجمله چالش های بحث برانگیز در دنیای متن، روش هرمنوتیک است که اخیرا مورد توجه بسیاری از اندیشه مندان قرار گرفته است. این شیوه، با متن به عنوان موجودی زنده برخورد می کند. اگرچه این روش و البته به زعم برخی، علمنوی است اما، با تعمق در متون پیشین هم چون تفاسیر قرآن، می توان چکیده کامل

ازجمله چالش های بحث برانگیز در دنیای متن، روش هرمنوتیک است که اخیرا مورد توجه بسیاری از اندیشه مندان قرار گرفته است. این شیوه، با متن به عنوان موجودی زنده برخورد می کند. اگرچه این روش و البته به زعم برخی، علمنوی است اما، با تعمق در متون پیشین هم چون تفاسیر قرآن، می توان دریافت که اسلاف ما،روشی را که اکنون با نام هرمنوتیک از آن یاد می شود، پیش تر در متون دینی به کار گرفته اند. از برجسته ترینآنها،مفسر بزرگ عرفان، مولاناست که مثنوی معنوی او تجلی گاه هرمنوتیک می باشد.در این راستا این جستار بر آن بوده تا روش هرمنوتیک مولوی را در حکایت مارگیر دفتر سوم مثنوی باز نماید. این بررسی نشان می دهد که مولوی با استادی بی مثال، با تفسیرهای جان دار، روح هرمنوتیک را در کالبد آن حکایت جاری ساخته است. او حکایت مارگیر را با نگره معرفتی، تاریخی و اساطیری تأویل وبرداشت های نوینی از اشخاص و عناصر نمادین آفتاب، کوه، شهر به دست داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - تحلیل بن مایه های داستانی منظومه عزیز و نگار
زهرا دری راضیه فقیهی

پژوهش حاضر به تحلیل بن مایه های داستانی منظومه‌ی عزیز و نگار می پردازد که جزو قصه‌های فلکلور و عامیانه‌ای است که به صورت روایی و سینه به سینه و در منطقه‌ای خاص نقل می‌شده است. منظومه ای که بن مایه‌های داستانی آن از انواع حماسی، عاشقانه، شگفت انگیز و کرامت است. این منظوم چکیده کامل

پژوهش حاضر به تحلیل بن مایه های داستانی منظومه‌ی عزیز و نگار می پردازد که جزو قصه‌های فلکلور و عامیانه‌ای است که به صورت روایی و سینه به سینه و در منطقه‌ای خاص نقل می‌شده است. منظومه ای که بن مایه‌های داستانی آن از انواع حماسی، عاشقانه، شگفت انگیز و کرامت است. این منظومه‌ی محلی و عامیانه در منطقه‌ی طالقان، مورد هیچ گونه تحقیقی قرار نگرفته و معرفی آن در قدم اول از اهداف این پژوهش است. سیر این تحقیق با روش کتابخانه‌ای انجام گرفته و معرفی کوتاه این قصه، پیش درآمدی برای ارائه‌ی تحلیل بن مایه‌های آن است. از این اثر نگارش‌های متعددی در زمان‌های مختلف وجود دارد که هر یک در جزئیات با دیگر نگارش‌ها متفاوت است. این نسخ از روی هم نگاشته نشده‌اند و نقالان و مشتاقان پس از سال‌ها، از حافظه‌ی خویش و بنا بر سلیقه‌ی خود و مخاطبانشان آن را به نگارش در آورده اند. نتیجه‌ی تحقیقات و تحلیل در بن مایه‌ها نشان می‌دهد که اکثر بن مایه‌های قصه‌ی عزیز و نگار در ادبیات ایران و جهان دیده می‌شوند. از جمله: کوری، سفر، خوارق عادت، نبرد، جنون و رقابت عشاق، نامه و نامه بر، درویش، سیب و چشمه؛ که حضور این گونه موتیف‌ها در این قصه از ارزش‌های آن به شمار می‌آید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - بررسی اتانین و رابطه آن با موسیقی و عروض شعر
فرزانه واعظی فرهاد دیوسالار

موسیقی یکی از کهن ترین هنرها است که با پدیده های طبیعت سروکار دارد دستاوردی پر ارج که در ساختار فرهنگ بشری به دلیل نزدیکی اش با عواطف و جهان بینی و احساسات درونی انسان دارای جایگاهی والا و در خور پژوهش است. موسیقی و ادبیات از دیرباز به عنوان دو مقوله ی جدانشدنی آن چنان چکیده کامل

موسیقی یکی از کهن ترین هنرها است که با پدیده های طبیعت سروکار دارد دستاوردی پر ارج که در ساختار فرهنگ بشری به دلیل نزدیکی اش با عواطف و جهان بینی و احساسات درونی انسان دارای جایگاهی والا و در خور پژوهش است. موسیقی و ادبیات از دیرباز به عنوان دو مقوله ی جدانشدنی آن چنان مورد اهتمام خاص مات ها بوده است که نمی توان مرزی واقعی میان آن دو قرارداد این در حالی است که با توجه به بسترهای گوناگون هر دوی آنها استقلال خاص خود را دارند در نوشتار حاضر ادوار ایقاعی و تاثیر آن بر عروض و اوزان شعری یا روش تحلیلی توصیفی بررسی گردیده است به همین منطور به برخی از اصلاحات مربوز به موسیقی و ادبیات از قبیل : وزن ، شعر افاعیل عروشی ریتم موسیایی نقره و ایقاع(زمانبندی موسیقی شعری در دوران قدیم)انواع ایقاع ارکان ایقاعی اتانین ایقاعی و دور که معادل وزن است تشاره می شود همچنین برخی از دیدگاههای عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی در این خصوص که ایقاع بخشی مهم در صناعت شعر و موسیقی بوده در حقیقت عروض فارسی متاثر از قریحه موسیقایی ایرانی است تحلیل گردیده است هم چنین با بررسی آثار این بزرگان بر این نکته تاکید شده است که ریتم در موسیقی ایران متاثر از وزن کلام موزون یا شعر پارسی است و موسیقی شناسان قدیم با تکیه به ارکان ایقاعی که در واقع رابطه ی بین اوزان عروضی و وزن های موسیقایی است تئوری موسیقی خود را درباره ایقاع بیان مر کردند. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات