XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - اسطورۀ باروری و اشارات اسطوره‌ای در کلیدر
آرش مشفقی حبیب حسن نژادچکیده الگوی باروری از الگوهای تکرار شونده و اساسی در اسطوره‌های جهان است که روایتگر داستان عشق ایزدبانوی آب (عشق و باروری) به خدای گیاهی و به دنبال آن، مرگ و باززایی خدای گیاهی است. به باور جرج فریزر (George Frazer)، این الگوی مشترک که مظهر رویش هر سالۀ گیاهان در بهار چکیده کاملچکیده الگوی باروری از الگوهای تکرار شونده و اساسی در اسطوره‌های جهان است که روایتگر داستان عشق ایزدبانوی آب (عشق و باروری) به خدای گیاهی و به دنبال آن، مرگ و باززایی خدای گیاهی است. به باور جرج فریزر (George Frazer)، این الگوی مشترک که مظهر رویش هر سالۀ گیاهان در بهار، پژمردگی در خشکسالی تابستان و رستاخیز دوبارۀ آن‌هاست، به صور گوناگون در متون اسطوره‌ای و حماسی تبلور می‌یابد. کلیدر، رمان حماسه و عشق، اثر محمود دولت آبادی، یکی از آثار برتر ادبیّات داستانی است که در زیر ساخت خود، روایتگر اسطورۀ باروری است که بر چهار کنش عصیان، مرگ، باروری و باززایی استوار است. شخصیّت‌های نامیرای کلیدر همچون قهرمانان اسطوره‌ای ـ حماسی نظیر اوزیریس، آتیس و سیاوش، خدایان ستم را به مبارزه می‌طلبند ، آگاهانه و بر سرِ آرمان به پیشواز مرگ می‌روند، می‌میرند و بار دیگر به زندگی برمی‌گردند، اندیشه و افکار جامعه را متحوّل می‌سازند وخون خیزش و قیام را در رگ‌های جامعه به جوش می‌آورند و زایش و رویشی دوباره را رقم می‌زنند. علاوه بر این، نویسنده در این اثر اشارات بینامتنی به اسطورۀ قربانی داشته که به شکل کهن الگوی فرزندکشی، برادرکشی و جوان کشی نمود یافته است؛ اساسی‌ترین اسطوره‌ای که قوام بخش اسطورۀ باروری به شمار می‌رود. همچنین به تقابل نیروی خیر و شرّ یا ثنویّت، مهم‌ّترین ویژگی اسطوره‌های ایرانی پرداخته؛ و از مکان اسطوره‌ای چاه که طبعاً دارای پیشینه‌ای کهن است، به سود ادبیّات نوین و متناسب با زمان حال در رمان بهره می‌جوید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی بسامد اوزان، بحور و ساختار قوافی و ردیف در دیوان صباحی بیدگلی
محمدرضا حصارکی مهین خطیب نیاچکیده امروزه تدوین سیر تاریخی اوزان و بحور شعر فارسی از آغاز تاکنون با تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب موجود با وجود چاپ‌های پاکیزه و منقح از دواوین شعر فارسی، امری ضروری و مفید به نظر می‌رسد. در این پژوهش که در واقع پاسخی به این نیازی ضروری است، دیوان صباحی بیدگلی با چکیده کاملچکیده امروزه تدوین سیر تاریخی اوزان و بحور شعر فارسی از آغاز تاکنون با تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب موجود با وجود چاپ‌های پاکیزه و منقح از دواوین شعر فارسی، امری ضروری و مفید به نظر می‌رسد. در این پژوهش که در واقع پاسخی به این نیازی ضروری است، دیوان صباحی بیدگلی با توجّه به نقش عمده و انکار ناپذیر او در تحوّل ادبی بر بنیاد شیوه شاعران پیشین، که با اوزان و بحور گیرا شیوه‌ای نو در شعر فارسی پدید آورده است طراوتی خاصّ به اشعار خود بخشیده و با پرداختن به مفاهیم و مضامین اساس این تحقیق قرار گرفته است؛ بدیهی است، بررسی دقیق اشعار این شاعر از جهت کیفیّت و بسامد اوزان و بحور، قافیه و ردیف، در قالب نمودار دایره‌ای ما را در تعیین میزان قابلیّت‌ها و چیره دستی شاعری که او را مجد شیوه شاعران باستان دانسته‌اند، یاری می‌رساند. در این مقاله به معرّفی اوزان پرکاربرد و نیز بسامدی تأثیر گذار پرداخته شد، و نمودار‌های دایره‌ای ذکر شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی جایگاه اساطیری گل بنفشه در ویس و رامین بر پایه اساطیر یونانی
معصومه نظری ایوب کوشان مهین مسرتچکیده گل‌ها و گیاهان، به صورت نمادهایی همواره تجسّم و تبلور رازهای ناخودآگاه فردی و جمعی هر قوم و تمدّنی بوده‌اند و نمادهای نابِ طبیعی هستند که از قدیم الایّام از وجهه‌ای قدسی و روحانی برخوردار بوده‌اند. در واقع گل‌ها اغلب به صورت الگوی ازلی روح و یک مرکز روحی عرضه می چکیده کاملچکیده گل‌ها و گیاهان، به صورت نمادهایی همواره تجسّم و تبلور رازهای ناخودآگاه فردی و جمعی هر قوم و تمدّنی بوده‌اند و نمادهای نابِ طبیعی هستند که از قدیم الایّام از وجهه‌ای قدسی و روحانی برخوردار بوده‌اند. در واقع گل‌ها اغلب به صورت الگوی ازلی روح و یک مرکز روحی عرضه می‌شدند و بیانگر عوالم درونی و عواطف ناگفتة انسان به شمار می‌آمدند. یکی از این گل‌های پُر رمز و راز، گل بنفشه می‌باشد که در اساطیر یونانی دست آفریدۀ خدای عشق است. در این پژوهش برآنیم تا جایگاه اساطیری گل بنفشه در منظومۀ ویس و رامین را به عنوان نماد عشق و وفاداری، مورد بررسی قرار دهیم. هدف ما در این پژوهش، بررسی و تبیین جایگاه اساطیری گل بنفشه و پاسخ به این سؤال است که ارادة معنای مذکور از کدام اساطیر نشأت گرفته است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده یعنی ابتدا جایگاه اساطیری گل بنفشه مورد بررسی قرار گرفته و بعداً به کاربرد نمادین آن در ویس و رامین پرداخته شده است. از نتایج به دست آمده می‌توان به تأثیر اساطیر یونانی بر ادبیّات ایران دورۀ اشکانیان اشاره کرد و تبیین این امر که گل بنفشه در این برهه از ادبیّات فارسی به عنوان نماد وفاداری به کار رفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی حرف «واو» و بعضی از معانی آن در اشعار سعدی و حافظ
مرضیه رنگساز محمدرضا شریفیچکیده بی‌گمان حروف ویژگی‌هایی دارند که تا به حال مغفول مانده‌اند. یکی از ویژگی‌ها آن است که حروف، کلماتی هستند که به تنهایی معنی مستقلی ندارند از این روی برای یک ذهن خلاّق غنیمتی محسوب می‌شوند و شاعر یا هنرمند می‌تواند از این ویژگی بهره برده و باعث ایجاد و خلق معانی م چکیده کاملچکیده بی‌گمان حروف ویژگی‌هایی دارند که تا به حال مغفول مانده‌اند. یکی از ویژگی‌ها آن است که حروف، کلماتی هستند که به تنهایی معنی مستقلی ندارند از این روی برای یک ذهن خلاّق غنیمتی محسوب می‌شوند و شاعر یا هنرمند می‌تواند از این ویژگی بهره برده و باعث ایجاد و خلق معانی مختلف شود ویژگی دیگر این است که حروف از لحاظ هجایی کوتاه هستند و در وزن و موسیقی کلام مشکلی ایجاد نمی‌کنند و حتّی می‌توان از تکرار آن موسیقی آفرید و همچنین با تکرار، جابجایی و ترکیب آنها می‌توان صنایع ادبی بوجود آورد پس حروف دنیای شگفت انگیز و ظرفیّت بالای هنرسازی را دارند که شاعران و نویسندگان به جز چند نفر چون سعدی و حافظ نتوانسته‌اند آن را دریافته و مورد استفاده قرار دهند در این مقاله یکی از این حروف به نام واو مورد بررسی قرار گرفته و از نظر معانی در شعر سعدی و حافظ با هم مقابله شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل اندیشة شعری عندلیب کاشانی
مینا سالاری علی اکبر افراسیاب پورچکیده علم سبک شناسی، در سالیان اخیر بسیار مورد توجّه قرار گرفته است و شاعران دورۀ بازگشت، نخستین سبک شناسان ایران هستند یا نخستین کسانی اند که بدون آن که خود بدانند به مطالعات سبک شناسی اشتغال ورزیدند و به تتبّع در آثار قدما پرداختند. زیرا برای تقلید درست، مجبور بودند چکیده کاملچکیده علم سبک شناسی، در سالیان اخیر بسیار مورد توجّه قرار گرفته است و شاعران دورۀ بازگشت، نخستین سبک شناسان ایران هستند یا نخستین کسانی اند که بدون آن که خود بدانند به مطالعات سبک شناسی اشتغال ورزیدند و به تتبّع در آثار قدما پرداختند. زیرا برای تقلید درست، مجبور بودند که به همۀ جنبه‌های زبانی، فکری و ادبی آثار قدما دقیق شده و آنها را بیاموزند. هر چند که این شاعران دارای سبک شخصی نیستند و تنها سبک شاعران کهن را تقلید کرده‌اند، یعنی روش آنان را آموخته بودند، ولی گاه با همان شیوه، آثار بدیعی آفریدند و تامّل در چگونگی اقتفاهای آنان از شاعران پیشین می تواند نتایجی را برای ما به ارمغان آورد. شاعران دورۀ بازگشت که عندلیب کاشانی یکی از مشهورترین آن ها است، از آنجا که توانست زبان فارسی را از سستی و کاستی برهاند، خدمت بزرگی به حفظ زبان و ادبیّات کهن ایران انجام داده است. هدف این پژوهش، تحلیل اندیشة شعری عندلیب کاشانی است و نویسنده در پژوهش خود به اشعار دیوان عندلیب از قبیل پیوند زبان و اندیشه، سادگی زبان و اندیشه در شعر (مدح، پند، وصف و عشق) می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل کهن‌الگوی سفر قهرمان در داستان خسرو و شیرین نظامی
راحله عبداله زاده محمد ریحانیچکیده کمپبل، اسطوره شناس مشهور آمریکایی، سیر و سفر درونی انسان را در قالب قهرمانان اسطوره ای پی می گیرد و با بررسی قصّه ها و افسانه های جهان، نشان می دهد که چگونه این کهن الگو در هر زمان و مکان، خود را در قالبی نو تکرار می کند تا انسان را به سفر درونی و شناخت خویشتن ر چکیده کاملچکیده کمپبل، اسطوره شناس مشهور آمریکایی، سیر و سفر درونی انسان را در قالب قهرمانان اسطوره ای پی می گیرد و با بررسی قصّه ها و افسانه های جهان، نشان می دهد که چگونه این کهن الگو در هر زمان و مکان، خود را در قالبی نو تکرار می کند تا انسان را به سفر درونی و شناخت خویشتن رهنمون شود. او سفرِ قهرمانان اساطیری را بر طبقِ الگویی واحد، متشکّل از سه بخشِ عزیمت، تشرّف و بازگشت می داند. این نوشتار برآن است تا نشان دهد که داستان خسرو و شیرین، گرچه داستانی تاریخی است، اما از این مراحل سه گانه و برخی مراحلِ خردتر که کمپبل برای سفر قهرمانانِ اساطیری قایل شده است، پیروی می کند. انوشیروان در خواب، وصلتِ با شیرین، رسیدن به شبدیز، تخت و نواسازی را به قهرمان وعده می دهد و شاپور، آن ها را بر روی زمین سراغ می دهد. خسرو به تشویقِ پیک، برای دیدار با شیرین، که نمادی از آنیمایِ درون ِقهرمان می تواند باشد، از ایران عزیمت می کند و در مسیرِ تشرّف، با گذار از صفاتِ منفیِ سایه، سرانجام در ایران، با ناخودآگاهِ خویش به وصلت می رسد. در پایان داستان، عشق ورزی شیرویه به شیرین، مانع از بازگشتِ قهرمان به جامعة بشری و ایجادِ تحوّل می‌شود. در نتیجه، قهرمان ناگزیر از گوشه نشینی در آتشکده، یعنی اقامت در سرزمین خدابانوست و بازگشت او به جامعه ممکن نمی شود. کهن الگوهای خواب، سایه، پیر دانا، زن وسوسه گر، یاری رسانِ غیبی و پیک و نمادهایی همچون، اسب، گوشواره، ساحر، شیر، کوه، سنگ و ... که به تقویت کهن الگوی سفرِ قهرمان پرداخته اند، در این نوشتار رمزگشایی شده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل رویکرد جامعه‌شناختی گفتمان دینی حدیقة سنایی بر اساس نظریّة توانش ارتباطی دل‌هایمز
هدی پیر ناهید اکبری حسین پارساییچکیده دل هایمز زبان‌شناسی با رویکردِ جامعه‌شناختی به زبان است که در نظریّة خود، زبان را به عنوان دانشی معرّفی نمود که جنبة جامعه‌شناختیِ آن برخاسته از توانش ارتباطی است. او با مطرح نمودنِ مفهومِ توانش ارتباطی نشان داد که یک صورت زبانی، تا چه حدّ مناسب یک بافت اجتماعی چکیده کاملچکیده دل هایمز زبان‌شناسی با رویکردِ جامعه‌شناختی به زبان است که در نظریّة خود، زبان را به عنوان دانشی معرّفی نمود که جنبة جامعه‌شناختیِ آن برخاسته از توانش ارتباطی است. او با مطرح نمودنِ مفهومِ توانش ارتباطی نشان داد که یک صورت زبانی، تا چه حدّ مناسب یک بافت اجتماعی معیّن است. یکی از ابعاد زبان، نقش اجتماعیِ آن و تأثیر جامعه بر زبان است. هایمز معتقد است توانش زبانی به خودی خود کافی نیست بلکه باید با توانش ارتباطی همراه شود تا زبان کارکردِ مناسب خود را ایفا نماید. بنابراین، به طور طبیعی، ماهیّت اجتماعی زبان، آن را به نوعی تعامل با ماهیّت ارتباطی می‌کشانَد و باعث می‌شود تا در یک رفتارِ گفتمانی، بستر زمانی، مکانی، نوعِ بیان، میزان استفاده از جملاتِ خبری، امری یا پرسشی و اساساً عناصِرِ زبانی، تعیین کنندة شکل، نوع و محتوای هر گفتمان به شمار روند که بی‌شکّ در روندِ تبادل یا تعامل‌های ارتباطیِ گوینده و گفته‌یاب مؤثّر خواهد بود. بر این اساس، پژوهش حاضر، با توجّه به ویژگیِ آثارِ سنایی، که واردکنندة عرفانِ اسلامی به شعر و ادبِ فارسی در قرونِ اوّلیّة اسلامی است، به این مهمّ خواهد پرداخت که نقش زبان در تبیین رویکرد اجتماعی گفتمان دینی حدیقه چیست؟ و با توجّه به موقعیّت تاریخی و شرایط اجتماعیِ قرن ششم که نگرش‌های دینی هنوز درگیر شگردهای زبان عرفانی نشده‌اند، سنایی از چه روش‌هایی در ساختارِ کلامش استفاده کرده تا بتواند آثارِ خود را دلنشین ساخته و پیامِ خود را با تأثیر بهتری به مخاطب القا کند؟ پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - کاربرد ادبی و هنری حرف الف در اشعار شاعران سبک آذربایجانی (خاقانی شَروانی، نظامی گنجوی، مجیرالدّین بیلقانی، فلکی شَروانی)
غلامرضا حیدریچکیده آ، الف، ا، (همزه)، اوّلین حرف الفبای زبان فارسی و عربی است و نیز نخستین حرف از حروف جمّل و ابجد بوده و به حساب جمّل نماینده عدد یک است. الف، رمز بُرج ثور است. الف در ادبیّات عرفانی و کلامی و فلسفی کنایه از ذات یکتای احدیت، روح اعظم، عالم تجرید و تفرید و سرّ بیچ چکیده کاملچکیده آ، الف، ا، (همزه)، اوّلین حرف الفبای زبان فارسی و عربی است و نیز نخستین حرف از حروف جمّل و ابجد بوده و به حساب جمّل نماینده عدد یک است. الف، رمز بُرج ثور است. الف در ادبیّات عرفانی و کلامی و فلسفی کنایه از ذات یکتای احدیت، روح اعظم، عالم تجرید و تفرید و سرّ بیچون... است. حرف الف به واسطة شکل و جایگاه خاص و برخی از ویژگی‌های منحصربه فرد، یکی از پرکاربردترین حروف در ساخت مضامین بکر و فضاهای شاعرانه و ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی بویژه در اشعار شعر‌ای بزرگ سبک آذربایجانی یعنی؛ خاقانی شَروانی، نظامی گنجوی، مجیرالدّین بیلقانی و فلکی شَروانی است. در اکثر اشعار این شاعران، الف؛ سابق، پیشوا، صدرنشین، نامور است. الف؛ نمادِ قد موزون، استوار، مستقیم و رعنا است. الف؛ مظهرِ سرافرازی، سربلندی، لاغری، ضعف، قیام، استقامت، قائم بودن است. الف، عاشق بالای خود است. الف چون سرکش دارد، پس سرکش است. الفِ زبان‌دار و دوزبان، در عین داشتن زبان، خاموش است. الف، فقیرترین به حساب می‌آید. الف؛ نماد بی‌چیزی، فقر، گدایی، عدم و ترک اوصاف است. الف؛ عریانی، شادابی، بی‌سری، میان بستگی و آراستگی را به ذهن متبادر می‌کند. الف؛ مظهرِ تنهایی، تجرد، تفرد، صداقت، درستی و پاکی است. الف، بی‌حرکت و ساکن است. آفرینش الف با نقطه آغاز می‌شود. جملة حروف و اعداد بر محور حرف الف می‌گردند. الف، اوّلین حرف آفرینش است. الف، نمادِ خُردی و کوچکی و ریزی هم است. الف یکی از مشبه‌به‌های پرکاربرد ادب پارسی است و شعرا در تصاویر و مضامین شعری، خار، هلال ماه، عصا، قلم، انگشت، سرو، ماه نو، کمر باریک و... را به الف مانند می‌کنند. دراین مقاله سعی شده است به کاربرد ادبی و هنری حرف الف در اشعار شاعران سبک آذربایجانی پرداخته شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - مقایسة دو شخصیّت عرفانی در شاهنامه و مهابهاراتا
صفیه موسوی فاطمه مدرسیچکیده در کتاب دینی اوستا و مهابهاراتا که کتاب اعتقادات و باورهای ایرانیان و هندوان است، روایت‌ها و اسم‌های مشترک زیادی وجود دارد که نشان از یک گذشتة کاملاً مشترک تاریخی در باورهای دو ملّت هند وایران در هزاران سال پیش دارد. دو کتاب بزرگ شاهنامه و مهابهاراتا نیز، صرف نظ چکیده کاملچکیده در کتاب دینی اوستا و مهابهاراتا که کتاب اعتقادات و باورهای ایرانیان و هندوان است، روایت‌ها و اسم‌های مشترک زیادی وجود دارد که نشان از یک گذشتة کاملاً مشترک تاریخی در باورهای دو ملّت هند وایران در هزاران سال پیش دارد. دو کتاب بزرگ شاهنامه و مهابهاراتا نیز، صرف نظر از تفاوت‌های تقریباً جزئی، نمودی از اشتراکات فرهنگی و ملّی و مذهبی این دو ملّت فرهیخته هستند. شخصیّت‌های ملّی، عرفانی و مذهبی زیادی با ویژگی های مشترک در این دو مجموعه به چشم می خورند. یکی از آنها کیخسرو در شاهنامه است که سرنوشت و ویژگی های اخلاقی عرفانی او قابل مقایسه با سکدیو، شخصیّت عرفانی مهابهاراتا است. تفاوت‌های اندک این دو داستان در شخصیّت مادران آنها و نحوة تولّدشان است. نیز اینکه کیخسرو به همراه یاران به سفر می رود امّا سکدیو تنهایی این سفر را طی می کند. در داستان ایرانی همة یاران و مردم از کیخسرو می خواهند به این سفر پایانی نرود امّا در داستان هندی فقط پدر سکدیو است که از او خواهش می کند، نرود. در ضمن مادران این دو شخصیّت کمی وضعیّت متفاوتی دارند. دراین مقاله نکات مشترک وتفاوت‌های این دو شخصیّت بیان می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی در اشعار خاقانی
ربابه مصباح زالی جلیل امیر پور داریانیچکیده با سیر در دنیای شعر خاقانی به فراز و نشیب‌های سیاسی و اجتماعی بر می‌خوریم که در جای جای دیوان او مجال ظهور یافته است. او در قصاید دراز دامن خود، اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه را با زبان و شیوه‌ای که خاص خود اوست به رشته تحریر کشیده است. اشارات سیاسی، وقایع چکیده کاملچکیده با سیر در دنیای شعر خاقانی به فراز و نشیب‌های سیاسی و اجتماعی بر می‌خوریم که در جای جای دیوان او مجال ظهور یافته است. او در قصاید دراز دامن خود، اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه را با زبان و شیوه‌ای که خاص خود اوست به رشته تحریر کشیده است. اشارات سیاسی، وقایع و حوادث اجتماعی و آداب و رسوم مردم و درباریان در قالب مدایح و مراثی حکایت از شرایط و اوضاع سیاسی و اجتماعی روزگار شاعر دارد. دغدغه‌های اجتماعی شاعر و درهم تنیدگی آن با اوضاع سیاسی تا به حدّی است که تفکیک آن در قصاید خاقانی دشوار و حتّی گاهی ناممکن می‌نماید. شعر خاقانی آیینة تمام نمایی است که می‌توان چهرة اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر شاعر را در آن به تماشا نشست و حقایقی مستند از این شرایط پراکنده در دیوان او را برای آگاهی آیندگان شیرازه بست. در این مقاله بر آنیم تا زوایای مختلف شعر او را از این منظر در معرض دید پژوهشگران قرار دهیم. با مطالعۀ شعر خاقانی رویدادهای مهمّ روزگارش را هم در می‌یابیم. اوضاع سیاسی مانند جنگ‌های زمان شاعر و پیروزی‌های درخشان ایرانیان در آن زمان. فرهنگ رایج در دربار، روابط متقابل شاعران و شاهان، نگرش حکومت نسبت به رعیّت، و ستایش شاعر از عمران و آبادی و کوشش فرمان روایان همه در شعر خاقانی نمود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - نقد روانکاوانۀ چهره‌های مطرح در تاریخ بیهقی بر اساس مکاتب روان‌شناسی جدید (فروید، راجرز، مزلو، آدلر)
سارا محمدی آرش مشفقیچکیده تاریخ بیهقی، از جمله آثار متون ارزشمند و پُرسودی است که نگارندة آن از تمام شگردهای نویسندگی سود بُرده و اثری ماندگار خلق کرده است. که در آن صحنه‌هایی از تضارب آرا و اندیشه‌ها و شخصیت‌های گوناگون را به نمایش گذاشته است. ابوالفضل بیهقی نویسنده‌ای دانا و زیرکی است چکیده کاملچکیده تاریخ بیهقی، از جمله آثار متون ارزشمند و پُرسودی است که نگارندة آن از تمام شگردهای نویسندگی سود بُرده و اثری ماندگار خلق کرده است. که در آن صحنه‌هایی از تضارب آرا و اندیشه‌ها و شخصیت‌های گوناگون را به نمایش گذاشته است. ابوالفضل بیهقی نویسنده‌ای دانا و زیرکی است که گویا خارج از گود بازی سیاست و حکومت نشسته و تمامی حرکات و رفتارهای بازیگران عصر خویش را به نظاره نشسته و همة آنها را موشکافانه مورد بررسی قرار داده است و هیچ حرکت و رفتاری را از صُنع آفرینش خود فروگذار نکرده است. نقد روانکاوانۀ متون ادبی، رویکرد علمی جدیدی است که از میان انواع رویکردهای گوناگون نقد و بررسی آثار ادبی و هنری سر برآورده و تاریخ بیهقی با وجود داشتن بازیگران مختلف نقش‌های مستقل و در عین‌حال با هارمونی بهم پیوسته چنین نقد و تحلیلی را برای این تحقیق میّسر می‌گرداند، که می‌توان از این ویژگی در بررسی‌های روان‌شناسی سود برد و شخصیت اشخاص و بازیگران عصر بیهقی را در دورة غزنویان با بهره‌مندی از فرضیه‌های علمی روان‌شناسی جدید و نظریه‌های بزرگانی چون: فروید، آدلر، راجز و مزلو مورد مطالعه و بررسی قرار داد، تا در لابه‌لای این پژوهش و جستجو علل برخی اتفاقات و ناکارآمدیها و حوادثی که موجب زوال و سقوط دورة غزنویان گردید نمایان ساخت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - نمود آتش در شاهنامه و باورهای مردم
مهین مسرتچکیده در آیین مزدیسنا، هرچه که آفریدة اهورا مزداست، پاک و مقدّس تلقّی می‌شد. آتش نیز مثل بسیاری دیگر از آفریده‌های سودمند، در نظر ایرانیانِ قدیم، محترم و با ارزش شمرده شده است. برای پی بردن به پیشینة تقدّس آتش در نظر ایرانیان، بهتر است که متونِ کهنِ ایرانی را- که او چکیده کاملچکیده در آیین مزدیسنا، هرچه که آفریدة اهورا مزداست، پاک و مقدّس تلقّی می‌شد. آتش نیز مثل بسیاری دیگر از آفریده‌های سودمند، در نظر ایرانیانِ قدیم، محترم و با ارزش شمرده شده است. برای پی بردن به پیشینة تقدّس آتش در نظر ایرانیان، بهتر است که متونِ کهنِ ایرانی را- که اوستا در رأس آنها قرار دارد– مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم. چون برخی از آیین‌ها و باورهای کهن ایرانی در شاهنامه منعکس شده، استفادة فردوسی از منابع قدیم نه به صورت مستقیم بلکه به واسطة ترجمة خدای نامه و آثار مدّون قبلی بوده است، در این پژوهش، با هدفِ آشنایی با اصل و منشأ روایات شاهنامه و شناخت تغییر و تحوّلاتی که به مرورِ زمان، در آنها روی داده، مطالعة تطبیقی صورت گرفته، نحوة انعکاس آیین‌های مرتبط با آتش و وجوه تفاوت و تشابهِ مندرجاتِ شاهنامه و اوستا نشان داده شده است. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400