انسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آنچنان مفتون این راز بزرگ شده که بیاختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیبپذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی چکیده کامل
انسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آنچنان مفتون این راز بزرگ شده که بیاختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیبپذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی و هوش و تفکر خود توانسته بقای نسل شکننده خود را تأمین کند. غریزه پنهان ترس از آینده، نزد عموم بشر در جوامع ابتدائی و جوامع پیشرفته یکسان است که از جهل درون سرچشمه میگیرد و یا از دانستههای محدود الهام گرفته و میتوان آن را مهمترین عامل پناهبردن به جادو دانست. در این مقاله به ریشهیابی و بیان کیفیت جادو از دید ملل گوناگون میپردازیم.
پرونده مقاله
آنچه در این مقاله مورد توجه قرار میگیرد، ترتیب سازمانیافتگی عناصر این مجموعه دینی با دقت و امانتی که از جامعهشناسی یا مردمشناسی بوده که در حوزه دینی و تطبیق آن با مؤلّفههای یک دین مورد بررسی قرار گیرد. محور انتخاب و اهمیت این موضوع(توتمپرستی) به عنوان یک دین، بر چکیده کامل
آنچه در این مقاله مورد توجه قرار میگیرد، ترتیب سازمانیافتگی عناصر این مجموعه دینی با دقت و امانتی که از جامعهشناسی یا مردمشناسی بوده که در حوزه دینی و تطبیق آن با مؤلّفههای یک دین مورد بررسی قرار گیرد. محور انتخاب و اهمیت این موضوع(توتمپرستی) به عنوان یک دین، بر تکیه بر تحلیل اصول دکارتی که حلقه نخست در زنجیره حقایق علمی نقش تعیینکننده دارد، و توتمپرستی حلقه نخستین در تشکیل یک دین و سیری تدریجی در تکوین ادیان دیگر خواهد بود. بررسی شالوده توتمیسم که پایه و اساس این مذهب را تشکیل میدهند توتم، مانا و تابو که توتم به عنوان نماد یک کلان و قوم و مانا نیروی ماورای طبیعی که در توتم قرار داد و تابو نیز که به عنوان ممنوعیات و محرمات که این دین ایجاد میکند. تأثیرات توتمیسم در ادیان و آیینهای دیگر از جمله آیین زرتشت و هند، یونان و شینتو ژاپن و... که به وضوح نمایان است. و این واژه(توتمیسم) به صورت گسترده توسط دورکیم در دستگاه مذهبی قرار گرفت.
پرونده مقاله
ترمز النباتات فی النصوص الأسطوریة القدیمة إلی العلاقة القائمة بین العالم السفلی والعوالم العلیا حیث تتجلی فی أشکال شتی من مثل البعث الطقوسی وحلول الإنسان فی النبات وبالعکس وکذلک فی التماهی بین الإنسان والنبات حیث ترتبط الروح الإنسانیة مع الماورائیات . استخدم الشعراء الإ چکیده کامل
ترمز النباتات فی النصوص الأسطوریة القدیمة إلی العلاقة القائمة بین العالم السفلی والعوالم العلیا حیث تتجلی فی أشکال شتی من مثل البعث الطقوسی وحلول الإنسان فی النبات وبالعکس وکذلک فی التماهی بین الإنسان والنبات حیث ترتبط الروح الإنسانیة مع الماورائیات . استخدم الشعراء الإیرانیون المعاصرون للتعبیر عن أفکارهم النضالیة لغة جدیدة مفعمة بالمفاهیم الأسطوریة حیث إن الظروف السیاسیة والاجتماعیة التی ألقت بظلالها علی البلاد ومعها دخول المضامین الجدیدة فی الشعر الفارسی المعاصر قد حتمت ضرورة استخدام الرمز فی الشعر ونالت الرموز النباتیة حصة الأسد من بین هذه الرموز، فقد تجلی استخدام المظاهر الرمزیة والأسطوریة النباتیة مثل الطوطمیة والتشخیص وحلول الانسان فی النبات والتوثین الجنسی فی أشعار الشعراء الکبار من أمثال أخوان ثالث وأحمد شاملو وشفیعی کدکنی الذین کانوا متأثرین فی استخدام هذه الرموز النباتیة بالأساطیر الإیرانیة والإسلامیةوأحیاناً الیهودیة- المسیحیة أوالیونانیة- الرومانیة.
پرونده مقاله
آرکیتایپ (کهنالگو) مهمترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ، روانپزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسانها وجود دارد. این صور ازلی به شیوهای نمادین در رویا و اسطوره خود را آشکار میکنند. با توجه چکیده کامل
آرکیتایپ (کهنالگو) مهمترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ، روانپزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسانها وجود دارد. این صور ازلی به شیوهای نمادین در رویا و اسطوره خود را آشکار میکنند. با توجه به اینکه آثار حماسی و عرفانی با ناخودآگاه در ارتباط هستند، پس این آثار جایگاه مناسبی برای تجلی کهنالگوها است.از آنجا که مثنویهای عطار در زمرۀ آثار شگرف عرفانی است، میتوان در آن به بررسی کهنالگوهای مختلف پرداخت. در پژوهشِ پیشِ رو، کهنالگوی سایه (Shadow) و انطباق آن با نفس در مثنویهای عطار ـ منطقالطیر، اسرارنامه، مصیبتنامه، الهینامه ـ بررسی و تحلیل شده است
پرونده مقاله
قصههای عامیانة ایرانی، مانند قصههای عامیانة دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصهها نیز انتقال اندیشهها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونههای ابتدایی و آغازین چکیده کامل
قصههای عامیانة ایرانی، مانند قصههای عامیانة دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصهها نیز انتقال اندیشهها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونههای ابتدایی و آغازین ادیان بشر شمرده میشود. توتمیسم، گیاهان و یا حیوانات خاصی را مقدس میداند و براساس این اعتقاد، زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل میگیرد و منظم میشود. در بعضی از این قصههای عامیانه، میتوان ردپای اساطیر، ادیان و باورهای باستانی را دید. این اساطیر و باورهای باستانی به صورت پنهان و در قالب رمز در ساختار قصهها وجود دارد که با کنکاش و بررسی دقیق آنها میتوان به این لایههای پنهان پی برد. با بررسی این قصهها میتوان نشانههایی از توتمیسم را در آنها یافت. مقالة پیشرو میکوشد تا با آوردن مثالهایی از اینگونه قصهها و بررسی ژرفساخت و لایههای پنهان آنها، بنمایههای توتم گیاهی یا جانوری را در آنها بکاود.
پرونده مقاله
توتمیسم که اعتقاد به تقدّس حیوان یا گاه گیاهی خاص است، یکی از باورهای اقوام ابتدایی است که میتوان رگههایی از آن را در بین ایرانیان نیز یافت. در این میان یکی از منابع کهن و معتبر ایرانی که میتوان با کمک آن اطّلاعات بسیاری دربارة فرهنگ، دین، آداب و رسوم، اعتقادات، باور چکیده کامل
توتمیسم که اعتقاد به تقدّس حیوان یا گاه گیاهی خاص است، یکی از باورهای اقوام ابتدایی است که میتوان رگههایی از آن را در بین ایرانیان نیز یافت. در این میان یکی از منابع کهن و معتبر ایرانی که میتوان با کمک آن اطّلاعات بسیاری دربارة فرهنگ، دین، آداب و رسوم، اعتقادات، باورها و بسیاری از ویژگیهای دیگر ایرانیان و سایر اقوام در آن یافت، شاهنامۀ فردوسی است. برای به دست آوردن این اطّلاعات باید پوسته و روساخت شاهنامه را شکافت و ژرفای آن را کاوید و بازنمود. ما در این جستار، پس از بررسی ریشهشناسانۀ نام آرش، تیرانداز معروف ایرانی و پیشنهاد معنای خرس برای این نام و همچنین با بررسی نژاد کسانی که در شاهنامه نام آنها آرش است، پی بردیم که این نام در اصل پارتی است و بخش دوم واژۀ سیاوش نیز با آن در ارتباط است. سپس برپایۀ نظریّات اسمی در توتمیسم به این انگاره رسیدیم که خرسمیتوانسته است توتم پارتها باشد و ریشۀ پنداشتنخرس در بندهش به عنوان یکی از بیست و پنج گونۀ مردمان را باید در این باور پارتی جستوجو کرد.
پرونده مقاله
در شاه نامه داستان هایی بی شمار می توان یافت که از بن مایه های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس انگیز در میان اسطوره های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن مایه های اساطی چکیده کامل
در شاه نامه داستان هایی بی شمار می توان یافت که از بن مایه های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس انگیز در میان اسطوره های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن مایه های اساطیری در اوستا، بارها مورد نقد و بررسی واقع شده است. در این مقاله سعی شده است، این داستان از دیدگاه نقد روان شناسی مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب که شخصیت ضحاک و ارتباط او با عناصر اطرافش از دیدگاه روان شناسی (بیش تر برپایه نظریه های یونگ و فروید) مورد توجه قرار گرفته است. از آن جا که نقد اسطوره گرا و نقد روان کاوانه پیوندی نزدیک با یکدیگر دارند، نگارنده در این مقاله کوشیده است به مفاهیمی چون توتم و تابو که عناصر کلیدی در نظریه فروید بوده توجهی ویژه نماید. هم چنین با پرداختن به انواع عقده ها نظیر پدرکشی و طغیان بر پدر که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارد و از عمده ترین نظریات یونگ است به لایه های درونی شخصیت ضحاک نفوذ کرده تا توجیهی برای پاره ای از کنش ها، واکنش ها، تنش ها و کشمکش های روانی او بیابد و به بسیاری از پرسش ها در مورد شخصیت ضحاک و روان تاریک او پاسخ گوید.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد