فهرست مقالات Maarej-al-Khiyal

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - جلوۀ مضامین و آیات قرآنی در نسخۀ خطّی معارج ‎الخیال
  مریم خزائیلی
  معارج‎الخیال تذکره‎ای است منحصر به فرد، مربوط به قرن 11 هجری. گنجینه‎ای نفیس از سخنان پربار و لطیف شاعرانی که عواطف و اعتقادات درونی خود را با بیانی بدیع و زیبا به رشتۀ تحریر درآورده‎اند. قالب اشعار این مجموعه رباعی است، که البته تعداد اندکی از آن وزن رب چکیده کامل

  معارج‎الخیال تذکره‎ای است منحصر به فرد، مربوط به قرن 11 هجری. گنجینه‎ای نفیس از سخنان پربار و لطیف شاعرانی که عواطف و اعتقادات درونی خود را با بیانی بدیع و زیبا به رشتۀ تحریر درآورده‎اند. قالب اشعار این مجموعه رباعی است، که البته تعداد اندکی از آن وزن رباعی نداشته و جزء قالب رباعی به حساب نمی‎آیند. جامعِ این اثر گرانبها میرزا محمّدصالح رضوی است که در این نسخۀ خطّی رباعیّات 367 شاعر معاصر و قبل از خود را گردآوری کرده و تمام رباعیّات را به ترتیب حروف تهجّی بر اساس تخلّص شاعران نگاشته است. مضامین گوناگونی در این تذکره به چشم می‎خورد که اکثر آنها مضامین قرآنی است و نشان می‎دهد شعرا برای آشکار کردن مفاهیم مذهبی و اخلاقی مورد نظر خود از قرآن بهره‎ها گرفته‎اند. این اثر دربردارندۀ موضوعاتی از قبیل: پروردگار و الطاف بی‎کرانش نسبت به بندگان، همچنین توصیه به دوری انسان از غرور، دنیاپرستی، هوا و هوس، طمع، گذر عمر، توجّه به مرگ، ستایش بی‎چون و چرای حق‎تعالی و... است. در این جُنگ گاهی نیز الفاظ و ترکیبات قرآنی در پایان رباعی و یا در لابه لای مصراع‎ها برای تأکید، تفهیم و یا تکمیل آن مضمون، عیناً استفاده شده است. هدف از این مقاله، استخراج همین مضامین و آیات و الفاظ قرآنی بکار رفته در این مجموعۀ خطّی است. پرونده مقاله