نیمه نخست هزاره سوم ق.م یکی از دوره های مهم باستان شناسی حوزه جغرافیایی زاگرس مرکزی است که علیرغم کمبود و پراکندگی مدارک باستان‌شناختی (به ویژه در لرستان مرکزی)، تغییر و تحولات فرهنگی عمیقی در این دوره به وقوع پیوسته است. در این نوشتار یافته‌های گردآوری شده در جریان بر چکیده کامل
نیمه نخست هزاره سوم ق.م یکی از دوره های مهم باستان شناسی حوزه جغرافیایی زاگرس مرکزی است که علیرغم کمبود و پراکندگی مدارک باستان‌شناختی (به ویژه در لرستان مرکزی)، تغییر و تحولات فرهنگی عمیقی در این دوره به وقوع پیوسته است. در این نوشتار یافته‌های گردآوری شده در جریان بررسی های باستان شناسی قبرستان دول پهن مورد مطالعه، گونه‌شناسی، مقایسه و تحلیل قرار گرفته اند. این محل قبرستانی مرتبط با استقرارهای کوچ نشینی است که در حوزه شهرستان دره شهر از توابع استان ایلام واقع است. مطالعه سفال‌های گردآوری شده از سطح قبرستان دول پهن حاکی از این است که در مناطق جنوبی ناحیه پیشکوه غربی، قبل از شکل‌گیری سنت سفال منقوش یک‌رنگ شوش IVA/ گودین III6، فرهنگ شوش IIIB-IIIC حاکم بوده است. مدارک مکشوفه از قبرستان هایی مانند دول پهن و میرولی نشان‌دهنده نفوذ فرهنگ آغاز ایلامی به دره‌های جنوبی حوزه زاگرس مرکزی است. به نظر می رسد که سنت سفال منقوش یک‌رنگ قبل از این که در دوره شوش IVA/ گودین III6در مناطق مختلف زاگرس مرکزی گسترش یابد؛ در بعضی نواحی جنوبی این حوزه توسعه یافته بود.
پرونده مقاله
در اوایل هزاره سوم پ.م منطقه زاگرس مرکزی با یک تغییر عمده فرهنگی که حاکی از حضور فرهنگی جدید در منطقه بود، مواجه شد. تحقیقات باستان‌شناسی منشأ این فرهنگ را منطقه ماوراء قفقاز می‌داند که نواحی وسیعی از شمال غرب و غرب ایران را در برگرفت. دشتهای واقع در دامنه‌های جنوب و جن چکیده کامل
در اوایل هزاره سوم پ.م منطقه زاگرس مرکزی با یک تغییر عمده فرهنگی که حاکی از حضور فرهنگی جدید در منطقه بود، مواجه شد. تحقیقات باستان‌شناسی منشأ این فرهنگ را منطقه ماوراء قفقاز می‌داند که نواحی وسیعی از شمال غرب و غرب ایران را در برگرفت. دشتهای واقع در دامنه‌های جنوب و جنوب غربی رشته کوه الوند یکی از مهمترین مناطق زاگرس مرکزی محسوب می‌گردند که تمرکز این فرهنگ بیش از دیگر مناطق غرب در آن دیده می‌شود. در این پژوهش بر اساس بررسی باستان‌شناختی به ارایه تصویری از توزیع این استقرارها پرداخته شده است.
پرونده مقاله
باستان‌شناسی ماوراءقفقاز در تمامی دوران‌ها ارتباط بسیار نزدیکی با باستان‌شناسی خاورنزدیـک دارد، بـه ویژه شمال غربی ایران و شرق ترکیه که نقش مهمی در این ارتبـاط دو جانبـه بـازی مـی‌کننـد. یکـی از ادوار باستان‌شناسی ماوراءقفقاز، فرهنگ عصر برنز قدیم است که دارای گاهنگاری ن چکیده کامل
باستان‌شناسی ماوراءقفقاز در تمامی دوران‌ها ارتباط بسیار نزدیکی با باستان‌شناسی خاورنزدیـک دارد، بـه ویژه شمال غربی ایران و شرق ترکیه که نقش مهمی در این ارتبـاط دو جانبـه بـازی مـی‌کننـد. یکـی از ادوار باستان‌شناسی ماوراءقفقاز، فرهنگ عصر برنز قدیم است که دارای گاهنگاری نسبی از اواخـر هـزاره چهـارم تـا نیمه اول هزاره سوم قبل از میلاد است. در این مقاله سعی خواهد شد با مقایسه معماری محوطه‌های متعلق به فرهنگ شـولاوری- شـومو و عـصر برنز ماورای قفقاز یک جمع‌بندی در خصوص ساختمان‌های گرد که مشخصه معماری فرهنگ عصر برنز قـدیم هستند، ارائه دهیم.
پرونده مقاله
در اواخر هزارة چهارم ق.م، فرهنگی در قفقاز، شمال‌غرب ایران و شرق آناتولی شکل می‌گیرد که دامنة گسترش و نفوذ آن تا زاگرس مرکزی، مرکز و شمال ایران و حتی فلسطین امروزی گسترش پیدا می‌کند که به فرهنگ یانیق، ماورای قفقاز و یا فرهنگ کورا-ارس معروف است. در این دوره، چکیده کامل
در اواخر هزارة چهارم ق.م، فرهنگی در قفقاز، شمال‌غرب ایران و شرق آناتولی شکل می‌گیرد که دامنة گسترش و نفوذ آن تا زاگرس مرکزی، مرکز و شمال ایران و حتی فلسطین امروزی گسترش پیدا می‌کند که به فرهنگ یانیق، ماورای قفقاز و یا فرهنگ کورا-ارس معروف است. در این دوره، شمال‌غرب ایران، شاهد افزایش وسعت محوطه‌ها، تغییر ناگهانی سفال و نیز افزایش بی‌سابقه‌ای در تعداد محوطه‌های استقراری است که نشان از نفوذ یک سنت فرهنگی جدید دارد. سنت سفال‌های نخودی منقوش دورة پیشین (مس و سنگ) تقریباً منسوخ شده و سفال‌های خاکستری سیاه داغ‌دار با نقوش کنده، جایگزین این سفال‌ها می‌شوند. هم‌زمان با نفوذ فرهنگ کورا-ارس به شمال‌غرب ایران، منطقة چالدران نیز تحت تاثیر این فرهنگ قرار می‌گیرد. تپة گاوور قلعه‌سی، استقرارگاهی در دشت میان‌کوهی چالدران است که دارای شواهدی از فرهنگ کورا–ارس است. این محل که در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال‌غرب شهر چالدران واقع شده، در راستای بازدید از آثار شهرستان مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی باستان‌شناختی، حاکی از این است که این محل، محوطه‌ای تک استقراری است که در اواخر هزارة چهارم و اوایل هزارة سوم ق.م شکل گرفته و دارای آثار و شواهدی (معماری سنگی و سفال‌های خاکستری) از این دورة فرهنگی است. سفال‌های این محوطه، بیشترین تشابهات را با سفال‌های یانیق تپه، محوطة کهنه‌شهر (رَوَض) چالدران، تپة باروج مرند، محوطة دوزداغی خوی و تپه‌های وزون و کول تپه II جمهوری آذربایجان دارند. در این پژوهش، سفال‌های گردآوری شده در بررسی باستان‌شناسی تپة گاوور قلعه سی، مطالعه و مورد تحلیل باستان‌شناختی قرار می‌گیرد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
