تعدادی از گیاهان زینتی از جمله لاله‌ی واژگون، شمشاد خزری، سوسن چلچراغ، سرخدار و برخی ارکیدها در معرض خطر انقراض قرار دارند. بنابراین، توسعه‌ی سریع رویکردهایی برای حفظ و نگهداری درازمدت این گونه‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. بسیاری از این گیاهان در بانک‌های بذر و یا به‌عنوان گ چکیده کامل
تعدادی از گیاهان زینتی از جمله لاله‌ی واژگون، شمشاد خزری، سوسن چلچراغ، سرخدار و برخی ارکیدها در معرض خطر انقراض قرار دارند. بنابراین، توسعه‌ی سریع رویکردهایی برای حفظ و نگهداری درازمدت این گونه‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. بسیاری از این گیاهان در بانک‌های بذر و یا به‌عنوان گیاهان زنده در شرایط طبیعی، نگهداری می‌شوند. این روش‌های نگهداری؛ غیرقابل اطمینان، سخت و هزینه‌بر هستند. بنابراین، رویکردهای درون‌شیشه‌ای به‌عنوان روش‌های مکمل، ابزار مهمی برای حفاظت خارج از محل طبیعی ژرم‌پلاسم گیاهان در نظر گرفته می‌شوند. امروزه، حفاظت ژرم‌پلاسم گیاهان زینتی با فنون نوآورانه به‌ویژه با فناوری تولید بذر مصنوعی، انجام می‌شود. در ذخیره‌ی رشد آهسته، واکشت‌های دوره‌ای کاهش می‌یابند. حفاظت انجمادی، ذخیره‌ی ریزنمونه‌ها در دمای بسیار پایین (ازت مایع، 196- درجه‌ی سانتی‌گراد) است. در سال‌های اخیر چندین روش حفاظت انجمادی بر اساس شیشه‌ای‌کردن محلول درون‌سلولی از جمله کپسوله‌کردن-شیشه‌ای‌کردن، قطره‌ای-شیشه‌ای‌کردن و استفاده از صفحات انجمادی آلومینیومی (نوع V و D) توسعه یافته است. امروزه، پرکاربردترین روش حفاظت انجمادی، کپسوله‌کردن-آب‌برداری است. در آینده؛ فنون ترکیبی، نگهداری DNA، بررسی ثبات ژنتیکی گونه‌های منجمدشده به‌ویژه کایمرها، انجماد درمانی و یافتن رویکردهای ساده، قابل اعتماد و ارزان و باززایی راحت‌تر ریزنمونه‌های نگهداری‌شده، بیشتر مورد توجه قرار خواهند گرفت. مطالعه‌ی زیادی روی نگهداری ژرم‌پلاسم گیاهان زینتی به‌ویژه گیاهان زینتی کمیاب و در حال انقراض انجام نشده است. بنابراین، هدف این مقاله‌ی مروری، بررسی فنون مختلف حفاظت درون‌شیشه‌ای و حفاظت انجمادی و استفاده از آنها برای ذخیره، اصلاح و مبادله‌ی منابع ژنتیکی گیاهان زینتی به‌ویژه گیاهان زینتی در حال انقراض است.
پرونده مقاله
تیره گاو زبان (Boraginaceae) دارای حدود 2000 گونه گیاهی است که در 100 جنس قرار داده شده‌اند. گیاهان این تیره در تمام مناطق معتدله و گرم به ویژه منطقه مدیترانه و مناطق آفریقای شمالی و جنوبی، اروپا، جزایر قناری و شرق آسیا می‌رویند. کشور ایران از جمله منابع مهم ذخایر ژرم پ چکیده کامل
تیره گاو زبان (Boraginaceae) دارای حدود 2000 گونه گیاهی است که در 100 جنس قرار داده شده‌اند. گیاهان این تیره در تمام مناطق معتدله و گرم به ویژه منطقه مدیترانه و مناطق آفریقای شمالی و جنوبی، اروپا، جزایر قناری و شرق آسیا می‌رویند. کشور ایران از جمله منابع مهم ذخایر ژرم پلاسم نوعی از گیاهان این خانواده به نام گل گاو زبان ایرانی می‌باشد. این گیاه با نام علمی Echium amoenum در مناطق کوهستانی و تا ارتفاع 2500 متر از سطح دریا رویش دارد. به منظور دسترسی کامل و یک جا به اطلاعات این گیاهان، نیاز ضروری است که اطلاعات لازم در قالب مقالات مروری در اختیار زارعین و محققین قرار داده شود. گل گاو زبان ایرانی حاوی ترکیبات زیست فعالی است که دارای اثرات سلامتی بخش ضد اکسیدانی، ضدباکتریایی، ضدویروسی، ضددیابتی، ضدالتهابی، مسکنی و تنظیم کننده سیستم ایمنی می باشد. در طب سنتی از گلبرگ‌های این گیاه به عنوان مدر، مسکن، معرق و کاهنده فشار خون استفاده می‌شود، این گیاه دارای بذور غنی از اسیدهای چرب ضروری آلفا لینولنیک و گامالینولنیک بوده که از جمله اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز در ساختار پروستاگلاندین‌های دخیل در سنتز دیواره میلین عصبی بوده و به همین جهت در تهیه مکمل‌های دارویی برای پیشگیری از بیماری‌های عصبی همچون ام اس (M.S) به‌کار می‌رود. این گیاه به جهت بومی بودن و سازگاری به اکثر اقلیم‌های کشور از جمله پتانسیل‌های بالقوه در توسعه بخش گیاهان دارویی بوده که با توسعه کشت، تأمین طیف وسیعی از مواد موثره داروهای عرضه شده در داروخانه‌های کشور امکان پذیر بوده و خودکفایی در بخش دارویی را تسهیل خواهد نمود.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
