قاعده لاحرج که برگرفته از آموزههای مختلف دینی (قرآن و سنت) است، یکی از مهمترین قواعد فقهی به حساب میآید که با فراوانی بسیار زیادی در ابواب مختلف فقهی از طهارات تا دیات بکار رفته است. هرچند فقها این قاعده را در کنار سایر قواعد مرتبط همچون: قاعده نفی ضرر و ضرار (لاضر چکیده کامل
قاعده لاحرج که برگرفته از آموزههای مختلف دینی (قرآن و سنت) است، یکی از مهمترین قواعد فقهی به حساب میآید که با فراوانی بسیار زیادی در ابواب مختلف فقهی از طهارات تا دیات بکار رفته است. هرچند فقها این قاعده را در کنار سایر قواعد مرتبط همچون: قاعده نفی ضرر و ضرار (لاضر و لاضرار)، قاعده اضطرار، قاعده ضرورت (الضرورات تبیح المحظورات) در استنباط احکام شرعی مورد استفاده قرار دادهاند؛ اما برای فقهپژوهان این پرسش مطرح است که با توجه به تشابه کاربردهای فقهی آنها، چه تفاوتی بنیادینی میان آن و دیگر قواعد فقهی مشابه وجود دارد. در این پژوهش بر آن هستیم تا با تحلیل مفهومی کاربردهای حرج در متون فقهی نشان دهیم واژه حرج با واژههای ضرورت، ضرر و اضطرار چه تشابه و تفاوتهایی داشته و آیا میتوان یکی از آنها را به مانند اصل برای دیگر واژهها دانست یا چنین امکانی وجود نداشته بایستی همچنان هریک را جدای از دیگری معنا کرد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که با وجود تنوع فراوان کاربردهای قاعده لاحرج در متون فقهی، حرج مفهومی گستردهتر نسبت به مفهوم ضرر، ضرورت و اضطرار داشته، قواعد فقهی: ضرورت، اضطرار و ضرر از زیرمجموعههای قاعده نفی عسر و حرج خواهند بود.
پرونده مقاله
قاعده نفی حرج ازجمله قاعده های فقهی است که پویایی و جامعیت سیستم حقوقی اسلام را نشان میدهد و میتواند راه گشای خیلی از مشکلات جاری خانواده ها باشد. این قاعده با شمولی که دارد یکی از قواعدی است که بسیاری از بن بست ها را در روند جاری زندگی خانواده باز نموده، افراد خانواد چکیده کامل
قاعده نفی حرج ازجمله قاعده های فقهی است که پویایی و جامعیت سیستم حقوقی اسلام را نشان میدهد و میتواند راه گشای خیلی از مشکلات جاری خانواده ها باشد. این قاعده با شمولی که دارد یکی از قواعدی است که بسیاری از بن بست ها را در روند جاری زندگی خانواده باز نموده، افراد خانواده را از بلا تکلیفی خارج می نماید. قاعده نفی حرج در حوزه های مختلف حقوق خانواده کاربرد دارد؛ در روابط بین زوجین وارد شده و به نفع هر کدام با حصول شرایطی قابلیت اجرا پیدا میکند. برای نمونه زمانی که معلوم شود زوج از پرداخت مهریه زن که در اکثر قریب به اتفاق موارد عندالمطالبه میباشد عاجز باشد دادگاه با رعایت عدالت طرفینی پرداخت مهریه را در اقساطی که ادای آنها برای مرد مقدور میباشد مقرر دارد ویا اگر به دلایل مختلف زوج از طرف زوجه دچار حرج وسختی گردد دادگاه با حصول شرایطی حکم به ازدواج مجدد زوج می دهد ویا در مواردی که زوجه به دلایل ذکر شده در قانون از طرف زوج در حرج و تنگنا باشد دادگاه زوج را ملزم به طلاق می کند. در روابط بین فرزند و ابوین نیز این قاعده کاربرد دارد، در این حوزه می توان به سوء استفاده از طفل ،تکرار ضرب وجرح خارج از حد متعارف از طرف هر کدام از والدین اشاره کرد .
پرونده مقاله
هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اجهاض حمل ناشی از تجاوز به عنف، با تکیه بر دیدگاه فریقین است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده و نتایج نشان داد میان زن باردار از تجاوز به عنف با زنان دیگری که با آزادی کامل باردار شدهاند، فرق بسیار است و از سوی فقهای فریقین و قوانین کشور چکیده کامل
هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اجهاض حمل ناشی از تجاوز به عنف، با تکیه بر دیدگاه فریقین است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده و نتایج نشان داد میان زن باردار از تجاوز به عنف با زنان دیگری که با آزادی کامل باردار شدهاند، فرق بسیار است و از سوی فقهای فریقین و قوانین کشورهای اسلامی ممنوعیتی برای اجهاض ناشی از تجاوز وجود ندارد و میتوان قائل به جواز آن به ویژه قبل از ولوج روح شد؛ زیرا براساس قواعد فقهی، نفی عسر و حرج و سمحه و سهله بودن شریعت، زن باید اجازه داشته باشد که به وسیله اجهاض چنین حملی، حرج و آلام شدید ناشی از تجاوز و بار ننگ جنین حاصل از آن را که هیچگونه اختیاری در آن نداشته است از خود بزداید.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد