شعر خاستگاه امکاناتگستردۀ زبان برای تولید معنا و تصویراست. امکاناتی که باهمۀ گستردگی، تنها در ساختهای دستوری زایا موجب برجستگی و قدرت زبان میشود. جرجانی(د.471ق) این امکانات را در نظریۀ نظم و معانیالنحو مطرح-کرد و حافظ در اشعار ماندگارش بهکار برد. خوانش خلاق جرجان چکیده کامل
شعر خاستگاه امکاناتگستردۀ زبان برای تولید معنا و تصویراست. امکاناتی که باهمۀ گستردگی، تنها در ساختهای دستوری زایا موجب برجستگی و قدرت زبان میشود. جرجانی(د.471ق) این امکانات را در نظریۀ نظم و معانیالنحو مطرح-کرد و حافظ در اشعار ماندگارش بهکار برد. خوانش خلاق جرجانی و گذار او از نگاه سطحی به متن، نیز برداشت خلاق او از کارکردهای ساختیِ کلام در تولید معنا و تصویر، فارغ از ویژگیهای صرفی و نحویِ کلمات، نگاهِ او را حتی از بافت کلام به سمت قدرت و تمکن زبان معطوف کرد. حافظ نیز با تسلط بر امکانات زبان فارسی و شناخت کارکرد عناصر زبانی، هم زمان با خلق جلوههای زیبا و شگفت انگیز، نقش معنیرسانی زبان را نیز تقویت کرد. در این پژوهش، علاوه بر شیوۀ استنادی– تحلیلی در بهرهمندی و استناد به آراء و پژوهشهای انجام شده و تحلیل ارتباط آنها با موضوعات مورد بحث، ازشیوۀ توصیفی– تحلیلی برای ارئۀ مطالعات و دستاوردهای جدید، بهره برداری شده است. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان میدهد که بررسی امکانات و قدرت عناصر زبانی، لازمۀ دریافت مباحث زیباییشناسی درشعرحافظ است. بدون شک، آشنایی او با اعجاز بلاغی قرآن و تسلط او بر زبان فارسی و امکانات ویژۀ زبانی، منجر به تولید معناهای افزوده وتصاویر ماندگار در شعرش شدهاست.
پرونده مقاله
قبل از عبدالقاهر جرجانی تلاشهایی پبرامون نظم قرآن صورت گرفت از جملۀ این دانشمندان میتوان به جاحظ، ابن قتیبه، مبرّد، واسطی، احمد بن سهل، رمانی وابو هلال عسکری اشاره کرد. جرجانی از آراء ونظرات سایر علما به ویژه ابوهلال عسکری استفاده کرد وتوانست نظریۀ نظم را ابداع کند. وی چکیده کامل
قبل از عبدالقاهر جرجانی تلاشهایی پبرامون نظم قرآن صورت گرفت از جملۀ این دانشمندان میتوان به جاحظ، ابن قتیبه، مبرّد، واسطی، احمد بن سهل، رمانی وابو هلال عسکری اشاره کرد. جرجانی از آراء ونظرات سایر علما به ویژه ابوهلال عسکری استفاده کرد وتوانست نظریۀ نظم را ابداع کند. وی در تعریف این نظریه میگوید: نظم عبارتند از ایجاد بهترین ارتباط نحوی در بین کلماتی که برای ادای مقصود یا معنی، به کار گرفته میشود. نظریۀ نظم جرجانی خاستگاه اعجاز کتاب آسمانی است. این نظریه در حوزه زبان شناسی جهانی تأثیر به سزایی داشت تا جایی که سبک شناسان با بهره گیری از نظریۀ او توانستند نوعی از سبک شناسی به نام سبک شناسی تکوینی یا فردی ابداع کنند که جدا از نظریۀ این دانشمند برجسته ومتفکر ایرانی نیست چرا که جرجانی در نظریۀ نظم بیان میدارد که هر نظم وترتیب ویژۀ زبانی، بینش خاصی را ارائه میدهد که نشان از فکر وروان نویسندۀ آن دارد.
پرونده مقاله
ارتباط ذهنها با هم فقط بهصورت غیرمستقیم عملی میشود. هر اندیشهای باید ابتدا از طریق معانی و آنگاه از طریق نشانهها راهی برای بیان خود بگشاید. مهمترین و پرکاربردترین این نشانهها، زبان و کلمات آن است. اندیشه هم خود به وسیلۀ انگیزهها یعنی تمایلات و نیازها و رغبتها و ه چکیده کامل
ارتباط ذهنها با هم فقط بهصورت غیرمستقیم عملی میشود. هر اندیشهای باید ابتدا از طریق معانی و آنگاه از طریق نشانهها راهی برای بیان خود بگشاید. مهمترین و پرکاربردترین این نشانهها، زبان و کلمات آن است. اندیشه هم خود به وسیلۀ انگیزهها یعنی تمایلات و نیازها و رغبتها و هیجانهایی برانگیخته میشود که همواره درک صحیح آن از مسائل پیچیده و گاه غامض برای انسان بوده است؛ خاصه آن گاه که فقط با متنی نوشتاری روبهرو باشیم، فاصلۀ زمانی ما با گویندۀ آن بسیار باشد، و ابزاری نیز جز همان متن برای شناخت گوینده در اختیار ما نباشد. از همین رو، عالمان مسلمان در کوشش برای فهم بهتر قرآن، خود را از نظریه پردازی در بارۀ خاستگاه زبان و رابطۀ آن با تفکر بینیاز ندیدهاند. از جملۀ اندیشمندان اسلامی که حدود 1000 سال پیش ضمن پژوهش درباب اعجاز قرآن و ارائۀ نظریۀ نظم با تلاشی روشمند در خصوص زبان و رابطۀ آن با تفکر به پژوهش درباب فرایند آفرینش ادبی و روانشناختی گویندۀ آن از طریق تأویل نحوی دست یازید عبدالقاهر جرجانی (د 471ق) است. وی در آثار مختلف خویش، خاصه در دلائل الاعجاز مباحثی را پی میگیرد که در دوران معاصر، ضمن مباحث فلسفۀ زبان گنجانده میشود. در این مطالعه سعی شده است با بازخوانی نظریۀ نظم او، دیدگاه و روشی را که وی در بارۀ روانشناختی گوینده از طریق تأویل نحوی بازکاویده است، شناسایی و تبیین شود.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد