این مقاله جستاریست تحلیلی از دو رسالۀ رمزی و تمثیلی حی بن یقظان ابن سینا و مونس العشاق سهروردی. شایسته است بگوییم: هر دو قصه مطابقت و مساوقت وجودی با هم دارند. چرا که هر دو، مسیر سفر روحانی سالکی را نشان می‌دهند که تا رسیدن به وطن اصلی خود دیدار با راهنمای روشن ضمیری دا چکیده کامل
این مقاله جستاریست تحلیلی از دو رسالۀ رمزی و تمثیلی حی بن یقظان ابن سینا و مونس العشاق سهروردی. شایسته است بگوییم: هر دو قصه مطابقت و مساوقت وجودی با هم دارند. چرا که هر دو، مسیر سفر روحانی سالکی را نشان می‌دهند که تا رسیدن به وطن اصلی خود دیدار با راهنمای روشن ضمیری دارند و در این مسیر مراحل و موانعی را در پیش رو می‌بینند. همچنین هر دو حکیم تمام جزئیات اندیشۀ خود را بیان نکرده و مقصود خود را به صورت رمز و استعاره گفته‌اند. به همین دلیل نوعی همزبانی و همفکری و همدلی بین آن دو وجود دارد. هر چند هر دو متفکر بنابر آبشخور فکری خود (فلسفی، کلامی یا عرفانی) صورت بندی و رمز گشایی خاصی به دست داده‌اند اما هر دو با هنر راه جستن از صورت به معنا و از قالب به محتوا، به معانی باطنی صورت حکایات خود توجه داشته‌اند. و در دستور کار خود ادراک و فهم یقینی را مد نظر داشته‌اند. همچنین هر دو متفکر تمام اندیشه‌های خود را در قالب حکایت بیان نموده‌اند و تمثیل را قوی‌ترین حجت در زبان راز آمیز خود دانسته‌اند از این رو این دو قصۀ تمثیلی از منظر این خداوندگاران اندیشه پیمانه و ظرفی بیش نیست برای دست یابی به محتوای پیمانه که شراب جان افزاییست برای نیل به جانان. آنچه در دو رساله بدیهی است: این که سالک می‌باید از زندان تن خود یعنی نفس و زندان دنیا خارج گشته و روحش در عروج به سوی وطن و جایگاه اصلی خود موانع نفسانی را کنار زده تا به عالم عقول مجرده یا عالم حقیقت صعود کند. این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی تدوین شده است.
پرونده مقاله
عطاروسهروردی دواندیشمند ،یکی درحوزه ی عرفان ودیگری درعرصه ی فلسفه ،درباب موضوع هستی شناسی وآفرینش جهان هستی ودستیابی به حقیقت ،نظراتی شبیه به هم دارند.هردوسلوک عملی ،شهودومکاشفه ی روحانی را، برای شناخت حقیقت لازم واصیلترین شیوه می دانند ودرمقابل، ابزارِعقل را،دراین مسیر چکیده کامل
عطاروسهروردی دواندیشمند ،یکی درحوزه ی عرفان ودیگری درعرصه ی فلسفه ،درباب موضوع هستی شناسی وآفرینش جهان هستی ودستیابی به حقیقت ،نظراتی شبیه به هم دارند.هردوسلوک عملی ،شهودومکاشفه ی روحانی را، برای شناخت حقیقت لازم واصیلترین شیوه می دانند ودرمقابل، ابزارِعقل را،دراین مسیرکافی وکارآمدنمی دانند.درنظام معرفتی ایشان ،خودشناسی ومعرفت نفس ،نقش بسزایی داردواین مهم ازطریقِ تهذیب نفس وسفرهای روحانی امکان پذیراست.این سفرباخودشناسی آغازوبه خداشناسی ختم می شود. مقامات ومراحل عرفانیِ عطاردرمثنوی هایمصیبت نامهومنطق الطیر - جدای ازتفاوت های که دردومقوله ی عشق ومعرفت مشهود است – بارساله ی مونس العشاق سهروردی به خوبی قابل انطباق است . درنظام هستی شناسیِ این دومتفکر،جهان هستی ،تجلی وبازتاب آن حقیقت واحد است که درتصویرپردازی های خلاقانه وخیال بافانه ی آنان درقالبِ شخصیت هایی، همچون سیمرغ ،حسن وخورشید ممثل شده است. دراین مقاله ،دیدگاه سهروردی وعطار به طورسنجشی مورد بررسی قرارگرفته است .
پرونده مقاله
جنگ‌ها و سفینه‌ها‌ی برجامانده از قرون گذشته که غالباً به‌صورت نسخ خطی در کتابخانه‌های داخل و خارج ایران نگهداری می‌شوند، از منابع غنی و معتبر در قلمرو ادبیات منظوم و نقد و تصحیح آن به شمار می‌روند. یکی از این مجموعه‌ها، سفینه‌ای است که سلیمان قونوی از دانشمندان و ادیبان چکیده کامل
جنگ‌ها و سفینه‌ها‌ی برجامانده از قرون گذشته که غالباً به‌صورت نسخ خطی در کتابخانه‌های داخل و خارج ایران نگهداری می‌شوند، از منابع غنی و معتبر در قلمرو ادبیات منظوم و نقد و تصحیح آن به شمار می‌روند. یکی از این مجموعه‌ها، سفینه‌ای است که سلیمان قونوی از دانشمندان و ادیبان قرن نهم در سال 860ق گردآوری کرده است. این سفینه، مونس العشاق و تحفة الآفاق نام دارد و مشتمل بر 11600 بیت از اشعار ۸۲ شاعر معروف و گمنام سدۀ هفتم، هشتم و نهم است. این سفینه از قالب‌های مختلف شعر فارسی از جمله تعداد 75 قصیده، 28 قطعه و رباعی و ترجیع‌بند و مخمس و 783 غزل و دو مثنوی تشکیل شده است. نسخۀ منحصربه‌فرد این اثر به شمارۀ 5712 در کتابخانۀ حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی نگهداری می‌شود. با توجه به اینکه این سفینه، تاکنون تصحیح و معرفی نشده است، این پژوهش به معرفی ویژگی‌های این نسخه، معرفی شاعران گمنام، تعداد ابیات و غزلیات تازه‌یافته از شاعران مشهور و با دیوان و شاعران بی‌دیوان می‌پردازد. معرفی این اثر علاوه بر اشتمال بر ابیات و غزلیات تازه‌یافته، از تعدادی از شاعران معروف و معرفی یازده شاعر گمنام، اشعار قابل توجهی از شاعران بی‌دیوان را که در ۳۴ تذکرۀ مهم و مورد استفاده نیامده است، معرفی می‌کند.
پرونده مقاله
با پژوهش در متون ناشناختة ادبی، ضروری است نسخ خطی از کتابخانه ها استخراج و بررسی شود. منظومه های عرفانی از دیرباز گسترة مطالعاتی بیشتری نسبت به دیگر انواع ادبی داشتند و به همین سبب اغلبِ نسخه های خطی موجود، در حوزة ادب عرفانی است. یکی از همین منظومه های ماندگار، مونس ال چکیده کامل
با پژوهش در متون ناشناختة ادبی، ضروری است نسخ خطی از کتابخانه ها استخراج و بررسی شود. منظومه های عرفانی از دیرباز گسترة مطالعاتی بیشتری نسبت به دیگر انواع ادبی داشتند و به همین سبب اغلبِ نسخه های خطی موجود، در حوزة ادب عرفانی است. یکی از همین منظومه های ماندگار، مونس العشاق عربشاه یزدی است که شرحی منظوم بر رسالة عرفانی ـ تمثیلی فی حقیقة العشق سهروردی است. این منظومه در بحر هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف (مفعول مفاعلن فعولن) و در حدود 1968 الی 1985 بیت سروده شده است. هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است: کدام یک از نسخه های مونس العشاق برای منابع پژوهشی معتبر و کامل است؟. از رهگذر بررسی حروف اضافه، آغاز و عنوان فصل ها،جا به جایی ابیات و واژگان، صحیح ترین نسخه (دو نسخة خطی، دو نسخه چاپی) را به پژوهشگران معرفی می کنیم. روش مطالعه مبتنی بر ابزار کتابخانه ای و شیوة تحلیلی ـ توصیفی است؛ محدودة مطالعه شده، نسخه های خطی و چاپی منظومة مونس العشاق است که در کتابخانة ایران و پاکستان موجود است. یافته ها چنین نشان می دهد که منظومه در عهد شاه یحیی مظفری (حک. 764‑795ق.) سروده شده است. زبان شعری عربشاه سنجیده بوده و در کاربرد واژگان عرفانی بسیار مهارت داشته است؛ ازلحاظ فکری مخالف فلسفه بوده؛ اما در شرح رساله تحت تأثیر تفکر حاکم بر نگرش فلسفی سهروردی قرار گرفته و منظومه را با خردگرایی آغاز کرده است. نتایج پژوهش چنین نشان می دهد که از میان نسخه های یادشده، نسخة چاپی هاشمی معتبرتر از سایر نسخه هاست؛ زیرا ازنظر ضبط واژگان و محتوا به رسالة سهروردی نزدیک تر است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
