آثار تعلیمی خواه به صورت نثر و خواه به صورت نظم آثاری هستندکه هدف نویسنده یا شاعر را در آن آموزش اخلاق و تعلیم اندیشههای پسندیدة مذهبی و عرفانی است. می دانیم که از قرن ششم، اشعار حکیمانه وتعلیمی با اشعار عرفانی چنان آمیخته میشود، که جدا کردن این دو محال به نظر میرسد. چکیده کامل
آثار تعلیمی خواه به صورت نثر و خواه به صورت نظم آثاری هستندکه هدف نویسنده یا شاعر را در آن آموزش اخلاق و تعلیم اندیشههای پسندیدة مذهبی و عرفانی است. می دانیم که از قرن ششم، اشعار حکیمانه وتعلیمی با اشعار عرفانی چنان آمیخته میشود، که جدا کردن این دو محال به نظر میرسد. یکی از گونههای شعر عرفانی که هدف آن تعلیم آموزههای عرفانی است شعر تمثیلی است، که عطّار بیش از عارفان قبل از خود در آثارش به کار برده است. منطق الطیر بهترین نمونه در استفاده از قصّه و حکایت و زبان حیوانات است که عطّار به بهترین صورت آن را بیان کرده است. هنگامی که به کاوش در متون تعلیمی و عرفانی میپردازیم در نهایت به یک نقطة مرکزی یا محوری میرسیم که عشق و محبّت نام دارد. عطّار در اکثر داستانهای تمثیلی خود، عشق و محبّت را قرین درد و محنت میداند. در این جستار سعی بر آن است تا با توجه به تمثیلات و حکایات، تقارن محبّت و محنت را در آثار این شاعر عارف و وارسته، مورد بررسی قرار گیرد.
پرونده مقاله
عشق و محبّت مهمترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهمترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار میرفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیان چکیده کامل
عشق و محبّت مهمترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهمترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار میرفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیانه راه یافت و معنای استعاری و مجازی پیدا کرد. تشبیه محبّت به شراب اوّلین مرحلۀ شکلگیری معنی عرفانی شراب است و این تشبیه سبب شد تا شاعران و از جمله عبدالرّحمن جامی، از باده در بیان مضامینی چون عشق ازلی و کیهانی استفاده کنند. دربارۀ مضمون عشق و مراتب آن و دیدگاه شعرای دورههای مختلف رسالات و مقالات بسیار نگاشته شده و از آنجا که دربارهآثار جامی بدین موضوع، چندان پرداخته نشده، مقالۀ حاضر بر آن است تا با تکیه بر غزلهای دیوان او و اشعه اللّمعات و لوامع و لوایح، مضمون مذکور را بررسی و دیدگاههای جامی را در آن خصوص بیان کند. الفاظ مربوط به محبّت و باده در مفهوم عرفانی در غزلهای جامی و دیگر آثارش به شکلی متعالی و بدیع به کار رفته که حاکی از تلقّی او از عرفان و عشق الهی است.
پرونده مقاله
خواجه عبدالله انصاری، عارفی متشرع و نویسندهیی با ذوق و تواناست. از وی آثار متعددی در حوزة عرفان و تصوّف به جای مانده که همگی از تجربههای عرفانی او حکایت دارد. یکی از این آثار رسالة کم حجم «محبتنامه» است.
پیر هرات در این رساله به معرفی یکی از اصطلاحات پایهیی و پرکا چکیده کامل
خواجه عبدالله انصاری، عارفی متشرع و نویسندهیی با ذوق و تواناست. از وی آثار متعددی در حوزة عرفان و تصوّف به جای مانده که همگی از تجربههای عرفانی او حکایت دارد. یکی از این آثار رسالة کم حجم «محبتنامه» است.
پیر هرات در این رساله به معرفی یکی از اصطلاحات پایهیی و پرکاربرد عرفان اسلامی؛ یعنی محبت میپردازد. نگاهی به این اثر خواجه نشان میدهد که او به این موضوع عام از منظری خاص نگریسته و از غالب مفاهیمی که میتوانند گوشههای ناشناختهی آن را روشن کنند، استفاده کرده است.
تأمل بر این رساله نه تنها از آگاهی بسیار خواجه در باب مسایل عرفانی خبر میدهد؛ بلکه از روی راز و رمزهای کلام زیبا، پخته و کارآمدی هم که حاصل و انتقالدهنده این آگاهی است، پرده برمیدارد. خواجه برای انتقال معنا از تقابلهای دوگانه و زبان منطقی و نیز از برخی ابزارهای تصویرآفرین استفاده و بدین ترتیب میان معنا و زبان تعاملی شایسته برقرار میکند. پرداختن به این پیوند و نشان دادن ابعاد آن، هدف اصلی نگارنده در این مقاله است.
خواجه پیش از هر چیز از دشواری بیان برخی از دریافتههایش سخن میگوید و با آن که میکوشد موضوع رساله را به درست برای مخاطبان توضیح دهد، درمییابد که زبان ارجاعی قادر به گزارش تمام تجربههای او نیست و ناگزیر باید از زبان عاطفی، کمک بگیرد. بنابراین او زبان عاطفی را نه برای آراستن کلام؛ بلکه برای انتقال بهتر معنا و اندیشه، استخدام کرده است.
پرونده مقاله
جوامع غربی در دهکده جهانی، برای جلوگیری از تقابل فرهنگها و ادیان، کثرت گرایی دینی ولیبرالیسم سیاسی را مطرح مینمایند ولی در متون عرفانی ما با ورود عشق به عرفان اسلامی بحث صلحطلبی و محبت به خلق مطرح میشود و پدیدههای متضاد عالم تکوین نیز رو به سوی صلح و دوستی دارند و چکیده کامل
جوامع غربی در دهکده جهانی، برای جلوگیری از تقابل فرهنگها و ادیان، کثرت گرایی دینی ولیبرالیسم سیاسی را مطرح مینمایند ولی در متون عرفانی ما با ورود عشق به عرفان اسلامی بحث صلحطلبی و محبت به خلق مطرح میشود و پدیدههای متضاد عالم تکوین نیز رو به سوی صلح و دوستی دارند و قرآن کریم سفارش به صلح بین مؤمنان دارد. و علت تسامح عرفا بزرگی خلقت و کوچکی تفکر انسان در برابر آن است. و این تساهل به معنای بیبندوباری نسبت به قوانین شریعت نیست، بلکه اعتماد به صفات عفو و ستّاریت خداوند است که پس از ظرفیت جذب مسلمانان گناهکار به سراغ اهل ادیان دیگر مانند جهود و ترسایان میرود و ظرفیت تحمل آنها را نیز در جامعه فراهم میکند تا مرزهای جغرافیایی و رنگ و نژاد را در نظر نگرفته و درد و آلام بشریت را التیام بخشد و درد خلق داشته و بار مردم را به دوش کشد و راه نجات را برای اهل ادیان دیگر هم باز نگه میدارد و با این محبت به خلق و دوستی به غیر، عامل صلح و آرامش و گسترش اسلام در کشورهای دیگر مانند هند و آفریقا میگردد.
پرونده مقاله
عشق و محبّت و زیبایی؛ یکی از دغدغههای همیشگی بشر بوده و درگیریهای دنیایی و فکری با آن داشته است. این موضوعات اساسی، در عرفان نیز تبلور خاصی یافتهاند تا آنجا که به عنوان یکی از بحثهای عرفان در شاخههای گوناگون آن مطرح گردیدهاند. عشق به معشوق، مستغرق شدن در جمال بیپ چکیده کامل
عشق و محبّت و زیبایی؛ یکی از دغدغههای همیشگی بشر بوده و درگیریهای دنیایی و فکری با آن داشته است. این موضوعات اساسی، در عرفان نیز تبلور خاصی یافتهاند تا آنجا که به عنوان یکی از بحثهای عرفان در شاخههای گوناگون آن مطرح گردیدهاند. عشق به معشوق، مستغرق شدن در جمال بیپایان نگار ازلی و سر کشیدن جرعهای شراب نام محبّت یار، حالتی به عاشق میدهد که او را از وادی عقل وهوشیاری به صحرای بیکران جنون و سرگشتگی میکشاند و به اصطلاح متصوفه، او را از «صحو» به «سکر» رهنمون میگردد و در بیخودی و مستی و دیوانگی از اثر می ناب وحدت، خود را بیگانه مییابد و رفتار و کرداری از او سر میزند که از عقل بشری و هوشیاری دنیوی به دور است و به حالات مجانین نزدیکتر است و همین امر، باعث به وجود آمدن حالات و کرداری میشود که بیشتر کاویده خواهد شد. این مجانین و مستان الهی در پناه این بیخودی و جنونشان، به زیباترین و نابترین ارتباط معنوی و درونی با معشوق یکتای ازلیشان میرسند و چنان به پختگی میرسند که از خودیِ خودشان اثری نمیماند و آنچه برجا میماند فقط «او»ست و لاغیر...
پرونده مقاله
نمودهای هنجارگریزی زبانی در اشعار محمّدجواد محبّت سلما ساعدی دکتر سیّد آرمان حسینی آبباریکی چکیده ازجمله انحرافات از زبان معیار، هنجارگریزی است که هدف آن، بهکارگیری عناصر زبان است بدان صورت که شیوۀ بیان آن برای مخاطب تازگی داشته باشد. محمّدجواد محبّت در شمار شاعران چکیده کامل
نمودهای هنجارگریزی زبانی در اشعار محمّدجواد محبّت سلما ساعدی دکتر سیّد آرمان حسینی آبباریکی چکیده ازجمله انحرافات از زبان معیار، هنجارگریزی است که هدف آن، بهکارگیری عناصر زبان است بدان صورت که شیوۀ بیان آن برای مخاطب تازگی داشته باشد. محمّدجواد محبّت در شمار شاعران معاصری است که از روش هنجارگریزی برای برجستهسازی شعر خود سود جسته است. هنجارگریزی به دو صورت نمود پیدا میکند: هنجارگریزی در حوزۀ لفظ و هنجارگریزی در حوزۀ معنی. در اشعار محبّت، مهمترین جلوههای هنجارگریزی در زمینۀ لفظ قابل مشاهده است؛ بنابراین در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام میگیرد، هنجارگریزی آوایی، واژگانی، زمانی (آرکائیسم)، گویشی، نوشتاری، نحوی و سبکی بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ در اشعار او کاویده میشود. ازجمله یافتههای پژوهش حاضر، اینکه بسامد بهرهگیری شاعر از انوع هنجارگریزی یکسان نیست و هنجارگریزی واژگانی، زمانی و گویشی نمود بیشتری دارند. در حوزۀ هنجارگریزی نحوی، منفصل نوشتن ن نفی از فعل، فاصله میان مضاف و مضافالیه، جابجایی و رقص ضمیر و... برجسته است. هنجارگریزی گویشی، چون شاعر خود کُرد است، بازتاب واژگان کُردی(گویش کُردی کرمانشاهی) و فارسی کرمانشاهی چشمگیر است و شاعر برآن بوده به سرودههایش رنگ اقلیمی ببخشد. هنجارگریزی واژگانی هم، بیشتر در نوآوری در ترکیبسازی نمود یافته است. واژههای کلیدی: آشناییزدایی، هنجارگریزی، نوآوری زبانی، محمّدجواد محبّت. رنگ اقلیمی ببخشد. هنجارگریزی واژگانی هم، بیشتر در نوآوری در ترکیبسازی نمود یافته است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد