آیین قربانی، به عنوان رفتاری دینی ـ اجتماعی ازجمله آیینهای کهنی است که در میان اقوام مختلف به شیوههای گوناگون وجود داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد به تحلیل قربانیهای حیوانی در متون نظم روایی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایج پژوهش، نشان میدهد که تعد چکیده کامل
آیین قربانی، به عنوان رفتاری دینی ـ اجتماعی ازجمله آیینهای کهنی است که در میان اقوام مختلف به شیوههای گوناگون وجود داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد به تحلیل قربانیهای حیوانی در متون نظم روایی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایج پژوهش، نشان میدهد که تعدیل قربانیهای انسانی به قربانیهای حیوانی از آثار نیک پایهگذاران ادیان الهی است. در متون مختلف ادب فارسی، اغلب حیواناتی مانند: گاو، شتر، گوسفند، اسب و گاه مادیان، گورخر، الاغ و ماکیان به مناسبتهای گوناگونی مانند بلاگردانی، دفع نحوست و چشمزخم، شکرگزاری، کامیابی در اُمور، تولّد فرزند، تقویت روان مرده، دفع جادو و ابطال طلسم قربانی میشوند. آیین قربانی در متون حماسی و عرفانی به طور یکسان بازتاب یافته است، اما در متون غنایی با توجه به فضای عاشقانة این متون، اغلب سخن از تقدیم و بخشیدن حیوانات به معابد و آتشگاهها است و به ندرت از ریختن خون حیوانات سخن میرود و نمود برجستهای ندارد. نظریات بلاگردانی فریزر و خشنودی ایزدان از بویس و تایلور در تحلیل مصادیق قربانی، کارآمدتر و انعطافپذیرتر از سایر نظریهها در این باره است.
پرونده مقاله
در باورهای پیشینیان خودکشی، جنبۀ مذهبی داشته و با اهداف مختلفی انجام می شده است. افراد باور داشتند با پیشکش کردن جان خود به خدایان، خدمت می کنند و مرگشان باعث بهره مندی و رفاه جامعه می شود یا با معشوق و ولی نعمت خود در جهان پس از مرگ، پیوند می یابند و به بهشت می روند. چکیده کامل
در باورهای پیشینیان خودکشی، جنبۀ مذهبی داشته و با اهداف مختلفی انجام می شده است. افراد باور داشتند با پیشکش کردن جان خود به خدایان، خدمت می کنند و مرگشان باعث بهره مندی و رفاه جامعه می شود یا با معشوق و ولی نعمت خود در جهان پس از مرگ، پیوند می یابند و به بهشت می روند. به همین دلیل با اعتماد قلبی و اشتیاق به استقبال مرگ می رفتند. این پژوهش می کوشد به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شیوه های خودکشی در متون حماسی (تا قرن هفتم) بپردازد. نتایجِ نشان می دهد: خودکُشی، عملی خودخواسته و یکی از مصادیق قربانی انسان است و مصادیق آن در شاهنامه و گرشاسپ نامه نسبت به سایر متون حماسی برجسته تر است. خودکشی در متون حماسی به پنج روشِ زَهر خوردن، خون ریختن (بریدن سَر و دریدن پهلو)، پایین انداختن خود از بارو (دژ)، خودسوزی، و امتناع از خوردن و آشامیدن (گرسنگی) انجام می شود و از این میان، خودکشی به شیوۀ خون ریختن نسبت به سایر شیوه های آن نمود بیشتری دارد و به نظر می رسد این امر، ریشه در اندیشۀ تأثیر خون در حاصلخیزی و باروری طبیعت دارد. در مورد بسامد و تفاوت مقاصد خودکشی در شاهنامه و گرشاسپ نامه نیز می توان گفت: موارد خودکشی در شاهنامه بسامد بیشتری نسبت به گرشاسپ نامه دارد؛ اما اهداف آن در گرشاسپ نامه نسبت به شاهنامه متنوع تر است؛ خودکشی در شاهنامه اغلب به منظور سوگواری فرزند و نزدیکان و دفع تهمت انجام می شود در حالی که این عمل در گرشاسپ نامه اغلب با هدف باروری و فراوانی طبیعت، رضایت بتان، پیش بینی حوادث آینده و جلبِ رضایت خداوند انجام می گیرد.
پرونده مقاله
چکیده در موضوع حماسه و حماسه سرایی در ایران و یادگارهای برجای مانده از آن، کارهای ارزشمندی در یک سدۀ گذشته به چاپ رسیده است. با وجود این، دربارۀ آثاری چون گرشاسپ نامه، فرامرزنامه، شهریارنامه، آذربرزین نامه و بهمن نامه کمتر نقدهایی بر پایه شرایط خاصّ اجتماعی و سیاسی ای چکیده کامل
چکیده در موضوع حماسه و حماسه سرایی در ایران و یادگارهای برجای مانده از آن، کارهای ارزشمندی در یک سدۀ گذشته به چاپ رسیده است. با وجود این، دربارۀ آثاری چون گرشاسپ نامه، فرامرزنامه، شهریارنامه، آذربرزین نامه و بهمن نامه کمتر نقدهایی بر پایه شرایط خاصّ اجتماعی و سیاسی ایرانِ نخستین سده های اسلامی نوشته شده است. در این چند اثر ارزشمند حماسی، جغرافیای رخدادها به هندوستان مرزمند می شود و همۀ پهلوانان با رستم، قهرمان ملّی، درهم تنیده اند. نگارنده با پرسش بر این دو موضوع، باور دارد که مهاجرت تاریخی زرتشتیان به هند سرآغاز تغییرات معنادار در ادب فارسی و بویژه ادبِ حماسی بوده است. نگارنده، پررنگ شدن نامِ هند در این دسته از یادگارنوشته های حماسی و نیز تنیدگیِ نام پهلوانان را با رستم، با فعالیّت های زرتشتیان در نخستین سده های اسلامی در کران سیستان و نیز مهاجرت آنان به هند را همپیوند می داند. کلیدواژهها متون حماسی، پارسیان (هند)، سیستان، هند، رستم.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد