گیاه دارویی Nepeta cataria L. متعلق به تیره نعنا گیاهی علفی چندساله است که در استانهای شمالی ایران بهعنوان مسکن و ضدعفونی کننده قوی استفاده میشود. این تحقیق با هدف شناسایی نیازهای اکولوژیکی، اتنوبوتانی، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونویید کل)، آنتیاکسیدانی عصارههای مختل چکیده کامل
گیاه دارویی Nepeta cataria L. متعلق به تیره نعنا گیاهی علفی چندساله است که در استانهای شمالی ایران بهعنوان مسکن و ضدعفونی کننده قوی استفاده میشود. این تحقیق با هدف شناسایی نیازهای اکولوژیکی، اتنوبوتانی، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونویید کل)، آنتیاکسیدانی عصارههای مختلف گیاه و تهیه طیف فلورستیک گونهها در استانهای گلستان و مازندران طی سالهای 93-92 انجام گرفت. سرشاخههای گلدار گیاه از دو رویشگاه (440 تا 2300 متر) جمعآوری و عصارههای استونی و متانولی گیاه با استفاده از روشهای خیساندن و فراصوت تهیه گردید. اندازهگیری میزان فنل و فلاونویید کل با استفاده از روشهای اسپکتروفوتومتری و عملکرد آنتیاکسیدانی با استفاده از روش DPPH و نتایج در سطح 5 درصد ارزیابی گردید. نتایج نشان داد گیاه در رویشگاه کوهستانی هزارجریب مازندران با اقلیم سرد و خشک، بیشتر در خاکهای ماسهای- لومی که از لحاظ میزان پتاسیم، فسفر و درصد مواد خنثی شونده غنیتر است، رشد میکند که نسبت به استان گلستان، از قد گیاه کاسته و گلها از شدت رنگ بیشتری برخوردارند و همچنین گونهها از تنوع بیشتری برخوردار بوده بهطوریکه بیشتر گیاهان متعلق به عرصههای ایرانو-تورانی (48 درصد) و بهترتیب تیرههای Asteraceae (20 درصد)، Fabaceae (14 درصد) و Lamiaceae (12 درصد) از بیشترین غنای گونهای و بهترتیب فرمهای رویشی ژئوفیت (42 درصد) و تروفیت (35 درصد) از غالبیت بیشتری برخوردار بودند. نتایج اتنوبوتانیکی نشان داد که فقط در استان مازندران از دمکرده گیاه بهعنوان مسکن و ضدعفونیکنند در درمان اسهال، مسمومیت و استفراغ استفاده میشود. بیشترین مقدار فنل (07/0±36/1 میلیگرم معادل گالیک اسید در گرم) و فلاونوئید کل (05/0±82/0 میلیگرم معادل کوئرستین) و عملکرد آنتی اکسیدانی (32/4±16/80 درصد در وزن خشک) بهترتیب متعلق به عصاره استونی مستخرج از روش فراصوت در رویشگاه کوهستانی هزارجریب بوده و اینکه ارتفاع رویشگاه، نوع حلال و روش استخراج عصاره بهطور مستقل بر پارامترهای اندازهگیری شده در سطح 1 درصد تاثیرگذار بود. [1]
پرونده مقاله
گیاه سنبلهای بادکنکی (Stachys inflata Benth.) از مهمترین گونههای بومی نواحی کوهستانی شمال ایران است که در طب سنتی استان گلستان بهعنوان ضد التهاب و ضدعفونی کننده استفاده می شود. این تحقیق با هدف بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی و آنتیاکسیدانی عصاره ان چکیده کامل
گیاه سنبلهای بادکنکی (Stachys inflata Benth.) از مهمترین گونههای بومی نواحی کوهستانی شمال ایران است که در طب سنتی استان گلستان بهعنوان ضد التهاب و ضدعفونی کننده استفاده می شود. این تحقیق با هدف بررسی اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی و آنتیاکسیدانی عصاره اندامهای مختلف گیاه سنبله بادکنکی به همراه تهیه طیف فلورستیک گیاهان منطقه در کوهستان چهار باغ انجام گرفت. در عملیات صحرایی، ضمن تعیین رویشگاه طبیعی، مهمترین نیازهای اکولوژیکی و فنولوژی گیاه در منطقه ثبت گردید و همزمان طیف فلورستیک گونههای همراه منطقه به انضمام پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی با استفاده از روشهای زوهری و راون کیه بدست آمد. بهمنظور بررسی فیتوشیمیایی، سرشاخههای گلدار گیاه در تیرماه و ریشهها در آبانماه 1392 از ارتفاع 2100 متر کوهستان چهارباغ جمع آوری و همزمان اطلاعات استفادههای سنتی گیاه (اتنوفارماکولوژی) از مردم محلی بدست آمد. استخراج عصاره اتانولی نمونهها به روش پرکولاسیون، ارزیابی فیتوشیمیایی (فنول، فلاونویید و آنتوسیانین کل) با استفاده از روشهای اسپکتروفتومتری و بررسی عملکرد آنتیاکسیدانی نمونهها نیز با استفاده از تست DPPH ارزیابی و دادهها در سطح P<0.05 ارزیابی گردید. نتایج نشان داد سنبله بادکنکی گیاهی علفی چند ساله و ریزوم دار است که رویشگاه طبیعی آن در مراتع کوهستانی چهار باغ (2200متر) با اقلیم خشک و سرد، بارش سالانه 275 میلیمتر، متوسط درجه حرارت سالانه 5/11 درجه سانتیگراد و در خاکهایی با بافت شن، رس لومی، اسیدیته 6/7 و شوری 6/0 دسی زیمنس میروید. رشد رویشی گیاه در اوایل اردیبهشت، گلدهی در خرداد تا تیرماه و پراکنش میوه در فاصله شهریور تا آبانماه انجام می گیرد. در این رویشگاه تعداد 48 گونه گیاهی، متعلق به 45 جنس و 21 تیره شناسایی گردید که بهترتیب تیرههای Asteraceae، Rosaceae و Fabaceae از بیشترین غنای گونه ای با غالبیت فرمهای زیستی تروفیت (42 درصد) و ژئوفیت (40 درصد) متعلق به نواحی رویشی ایرانو-تورانی و مدیترانهای بودند.محتوای فنل کل (mgGAE/g 6/5±96/129)، فلاونوئید کل (mgQUE/g 4/1±62/29) و آنتوسیانین کل (µg/g001/0±021/0) در عصاره سرشاخههای گیاه تقریباً 5/1 تا 3 برابر عصاره ریشه بود. عصاره سرشاخهها به دلیل کثرت مواد موثره ثانوی نسبت به ریشه از پتانسیل بیشتری در مهار رادیکالهای آزاد با میزان 2/4±3/76IC50= میکروگرم بر میلیلیتر برخوردار بود. لذا نتایج بدست آمده در تایید مصارف سنتی آن به عنوان مقوی، مسکن، ضدالتهاب و ضدعفونی کننده در درمان روماتیسم، زخم و سوختگی و اسهال قابل بحث است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد