دو علم قرائات و رسمالمصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن کریم میباشند که از یکدیگر تأثیر و تأثّر بسیاری میپذیرند و همواره به عنوان موضوعات چالشبرانگیز علوم قرآنی مطرح بودهاند. در این میان قرائات منسوب به اهلبیت(ع) با وجودی که از جمله قرائات شاذ به شمار میآیند، چکیده کامل
دو علم قرائات و رسمالمصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن کریم میباشند که از یکدیگر تأثیر و تأثّر بسیاری میپذیرند و همواره به عنوان موضوعات چالشبرانگیز علوم قرآنی مطرح بودهاند. در این میان قرائات منسوب به اهلبیت(ع) با وجودی که از جمله قرائات شاذ به شمار میآیند، به سبب انتسابشان به معصومین(ع) و به جهت وجوه تفسیری، از اهمیت ویژهای برخوردارند. از منظر ابن الجزری (833 ق) یکی از شروط صحت قرائات، مطابقت قرائت با رسم یکی از مصاحف عثمانی ولو به صورت احتمالی است. سوال این جاست که قرائات منسوب به اهل بیت (ع) به چه میزان با این شرط منطبق هستند. روش تحقیق این مقاله با استفاده از منابع مکتوب این علوم، توصیفی _ تحلیلی _ موردی است. این پژوهش به روی 500 قرائت منسوب به اهلبیت(ع) تمرکز نموده است که از میان این قرائات در نگاه نخست ، 312 قرائت کاملاً مطابق با رسم و 188 قرائت مخالف با رسم تلقی میشود. امّا در بررسیهای مجدد از طریق هفت روشِ دستاورد این مقاله، 55 قرائت دیگر مطابق با دیدگاه ابن الجزری، موافق با رسم محسوب میشود.
پرونده مقاله
یکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف وی چکیده کامل
یکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف ویژگی های مشترک و متمایز آن بازشناسی شده است. مبنای شناخت رسم المصحف، آراء ابوعمرو دانی و ابوداود سلیمان بن نجاح بوده و در این خصوص مصحف امیری و لیبی مرجع قرار داده شده است. این تطبیق از یک سو نشان داده به لحاظ شیوۀ رسم، میان مصحف موردِ مطالعه با رسم المصحف مطابقت زیادی وجود داشته و از سوی دیگر مواضع اختلاف، جنس آنها و تکرارشونده و پربسامدبودن آنها نمایانده شده است. گفتنی است که عمدۀ این اختلافات (قریب به 2000 اختلاف در رسم واژه های قرآنی یافت شد) از جنس حذف یا زیادت الف و همچنین تفاوت در نگارش واو یا یاء یا همزه است که رسم الخط این مصحف را با رسم المصحف متمایز می کند.
پرونده مقاله
.من الکتب المؤلفة فی الرسم عند المشارقة کتاب نثر المرجان فی رسم نظم القرآن تألیف محمد غوث الآرکاتی (1238 هـ) فی الهند. ولم یحظ باهتمام العلماء بهعلی الرغم من مکانته العلمیة. وهذا الکتاب ذو أهمیة من ناحیتین: الأولی: أنه من کتب الرسم التی ألّفت فی مشرق العالم الإسلامی، و چکیده کامل
.من الکتب المؤلفة فی الرسم عند المشارقة کتاب نثر المرجان فی رسم نظم القرآن تألیف محمد غوث الآرکاتی (1238 هـ) فی الهند. ولم یحظ باهتمام العلماء بهعلی الرغم من مکانته العلمیة. وهذا الکتاب ذو أهمیة من ناحیتین: الأولی: أنه من کتب الرسم التی ألّفت فی مشرق العالم الإسلامی، والثانیة: أنه یحتوی علی مصادر مشرقیة التی لم تکن معروفة وـ لم نکن مبالغین إن قلنا ـ لا تزال غیر معروفة عند المهتمین برسم المصحف والدارسین له. هذا الکتاب موسوعة علمیة فی علوم القرآن عامَّة، وفی رسم المصحف خاصَّةً، وهو یتألَّف من سبعة أجزاء علی عدد أحزاب المصحف التی کانت معروفة عند الصحابة فی زمن النبیصلیاللّهعلیهوآله. قسّم المؤلف کتابه إلی ثلاثة أقسام: مقدمة، ومقالتین. یختلف نثر المرجان عن کتب الرسم أولاً بذکر کلمة کلمة من البدایة إلی نهایة المصحف ثمّ یتمیز بذکر ظواهر کتابیة فی رسم المصحف لم یرد أمثالها فی کتب الرسم للمغاربة، وأنه لم یشر فی کتابه قط إلی أبی داود وکتابه. ولعل السبب فی ذلک عدم وصول الکتاب إلیه أو عدم اطلاعه علیه. وربما یمکن تفسیر هذا الأمر بأن کتاب أبی داود لم یکن معروفا عند المشارقة کما کان کتاب المقنع لأبی عمرو الدانی، ویؤیده عدم ذکره فی مصادر الکتاب.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد