فهرست مقالات دلیل‏ الجنان

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - نقد نه روایت از شورش‎های ایرانیان در زمان خلافت امام علی (ع) در حماسۀ دینی دلیل‏ الجنان
  فاطمه صادقی نقدعلی علیا علی اصغر بشیری
  چکیده منظومۀ دلیل الجنان و رکن الایمان فی وقایع الجمل و الصفین و النهروان سرودۀ عباس ناسخ ترک در سدۀ یازدهم هجری است. این منظومه چنان که از نامش پیداست دربارۀ امام علی (ع) و نبردهای جمل و صفین و نهروان است. در میان این منظومه، نُه داستان درباره شورش هایی است که در شه چکیده کامل

  چکیده منظومۀ دلیل الجنان و رکن الایمان فی وقایع الجمل و الصفین و النهروان سرودۀ عباس ناسخ ترک در سدۀ یازدهم هجری است. این منظومه چنان که از نامش پیداست دربارۀ امام علی (ع) و نبردهای جمل و صفین و نهروان است. در میان این منظومه، نُه داستان درباره شورش هایی است که در شهرها و یا مناطقی از ایران اتفاق افتاده است. این مناطق عبارتند از: غور، مازندران، سیستان، قاین، مرو، فارس، اصفهان، آمل و اهواز. در منابع تاریخی نیز به برخی شورش هایی که ایرانیان در دوران خلافت امام علی (ع) داشته اند، اشاراتی شده است که مهم ترین این موارد شورش نواحی اهواز، فارس، خراسان، ری، دیلم و سجستان است. در جستار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی این روایات منظومۀ دلیل الجنان تشریح شده و با روایات تاریخی تطبیق داده شده است و نتایج حاکی از آن است که برخی از این روایات مانند شورش خرّیت در اهواز و یا قیام مردم فارس تا حدودی با منابع تاریخی انطباق دارد، اما شورش‌های دیگر مانند شورش کاووس بن قباد در اصفهان و یا شورش فرامرز بن هوشنگ در مازندران در متون تاریخی نیامده است. گمان می رود که این داستان ها یا از منابعی ذکر شده است که امروزه در دست رس نیست و یا این که داستان هایی است که از دوره های تاریخی دیگر به این بخش از تاریخ منتقل شده‌ است. حتا ممکن است روایات عامیانه و داستانیی باشند که به این منظومه وارد شده ‎اند. به بیان دیگر اسطوره و داستان های عامیانه‌ای هستند که به تاریخ تبدیل شده اند. پرونده مقاله