حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که فضلالله نعیمی آن را پایهگذاری کرد. پیروان فضلالله نعیمی، پس از کشته شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. سیداسحاق یکی از پیروان فضلالله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب محرمنامه مهّمترین عقاید چکیده کامل
حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که فضلالله نعیمی آن را پایهگذاری کرد. پیروان فضلالله نعیمی، پس از کشته شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. سیداسحاق یکی از پیروان فضلالله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب محرمنامه مهّمترین عقاید حروفیان را تفسیرکرده است. در این تحقیق به روش کتابخانهای و با رویکرد توصیفی تحلیلی عقاید حروفیه در کتاب محرمنامه بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در این کتاب، اعتقادات حروفیه و برداشتهای شخصی سیداسحاق، منعکس شده است. از اعتقادات حروفی، اعتقاد به امامت حضرت علی (ع) و فرزندان ایشان تا امام حسن عسگری (ع) بیان شده است. دور الوهیت با امامت حضرت مهدی (عج) آغازمیشود که همان فضلالله است و دخترش جانشین او است. جهان هرگز از وجود انسان کامل خالی نیست و متابعت از انسان کامل، واجب و عمل به خلاف رضای او معصیت است. اعتقادها و برداشتهای شخصی سیداسحاق اغلب از طریق تأویل بیان شده است. مهمترین تفسیرهای او در مورد حضرت علی (ع) و جنگهای آن حضرت ذکرشده است. رهایی انسان کامل از اغوای شیطان، کفر و شرک به دلیل تسلیم نبودن در برابر قائم مقام خدا، باقیه صالحه بودن دختر فضلالله و میزان بودن او برای سنجش اعمال بندگان خدا از دیگر تفسیرهای شخصی او در این کتاب است. به اعداد 28 و 32 نیز در این کتاب اشاره شده ولی چندان مورد تأکید نیست.
پرونده مقاله
فرقۀ حروفیّه یکی از فرقههای تأویل محور بعد از حمله مغول میباشد که شیوۀ تأویل را از اسماعیلیّه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن مینامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‎نمودند. اندیشۀ حروفیّه نوعی اندیشۀ عرفانی اس چکیده کامل
فرقۀ حروفیّه یکی از فرقههای تأویل محور بعد از حمله مغول میباشد که شیوۀ تأویل را از اسماعیلیّه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن مینامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‎نمودند. اندیشۀ حروفیّه نوعی اندیشۀ عرفانی است با چهارچوب تفکّر مشخّص. این شکل اندیشۀ عرفانی خلق السّاعه نبوده بلکه به عنوان پدیده‎ای تاریخی و اجتماعی از دل اعصار و هزاره‎های باستان پیدا شده و در بین ملل مختلف به شکل‎های گوناگون، در حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نقش‎هایی ایفا کرده است. افکار و اندیشههای این فرقه با این‎که بر بخشی از شعر فارسی سایه انداخته است تاکنون مورد تجزیه و تحلیل علمی قرار نگرفته است. عدم شناخت اصطلاحات آنان یکی از مهمترین عوامل پیچیدگی آثار این فرقه میباشد. بدان روی در این مقاله به بررسی و شرح مهمترین اصطلاحات عرفانی این فرقه پرداخته شده است.
پرونده مقاله
حروفیه یکی از طریقت های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی گردد چکیده کامل
حروفیه یکی از طریقت های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی گردد. آن زمان که این طریقت در آناطولی پایه گذاری شد، توانست از طریق پیوند با بکتاشیه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوری عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی و اجتماعی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد. خواست بنیادی پژوهش حاضر، بررسی چگونگی شکل گیری و نضج و بالندگی حروفیه در قلمرو عثمانی با نگاهی به زمینه های پیدایش و آغاز آن و نیز روابط و تأثیرات حروفیه بر دیگر طریقت های تصوف، بویژه بکتاشیه و همچنین نقش سیاسی و اجتماعی حروفیه در امپراتوری عثمانی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است.نتایج و دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که از نخستین سال های تأسیس دولت عثمانی میان این دولت و طریقت حروفیه مناسباتی وجود داشته است و داعیان حروفیه با نفوذ در قلمرو عثمانی و ایجاد روابط محکم با بکتاشیه و نفوذ در میان ملیت های مسیحی و لشکر ینی چری، به ترویج عقاید حروفی گری پرداختند. حروفیان جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سیاسی خود، همواره در صدد فعالیت هایی بر علیه حکومتگران عثمانی بودند. آراء و عقاید بدعت آمیز و توطئه گری های آن ها علیه دولت عثمانی باعث گردیده بود، عثمانی ها همواره در طی قرون مختلف در پی سرکوبی و تعقیب و تعذیب آن ها باشند.
پرونده مقاله
با هجوم وحشیانه و بی امان مغولان، مردم ایران به سراغ رهبران معنوی و عارفی چون شیخ خلیفه مازندرانی و سید قوام الدین مرعشی رفتند و با سرکوب آنها به گرد سید فضل الله استرآبادی (796-740 ق) جمع آمدند که عارف و شاعر و انقلابی شیعی در عصر خود بود و او نیز نهضتی را بر پا کرد که چکیده کامل
با هجوم وحشیانه و بی امان مغولان، مردم ایران به سراغ رهبران معنوی و عارفی چون شیخ خلیفه مازندرانی و سید قوام الدین مرعشی رفتند و با سرکوب آنها به گرد سید فضل الله استرآبادی (796-740 ق) جمع آمدند که عارف و شاعر و انقلابی شیعی در عصر خود بود و او نیز نهضتی را بر پا کرد که قرن ها ادامه یافت و حروفیه خوانده شد. اندیشه های سیاسی او در قالب اشعار، حروف و اعدادی رمزی بیان می گردید که برای مهاجمان قابل درک نبود و در عین حال چتری فکری ایجاد می کرد که مشتاقان را به خود جذب می نمود.در مبانی تفکر سیاسی وی بر اساس انسان مداری به نمایندگی از اقشار پیشه ور و هنرمند و اندیشه ورز آن عصر است که در میدان سیاسی به مقابله با ویرانگری های تیمور به میدان می آید و حاکمیت را دچار بحران جدی می سازد. مکتب فکری جدیدی را ارائه می دهد که پس از خودش هم در عرصه سیاسی تا آناتولی و بالکان و شام حادثه آفرینی می کند و قرن ها در قالب یک مکتب سیاسی طرفدارانی پیدا می کند.
پرونده مقاله
توسعه فوقالعاده تصوف و ازدیاد خانقاه ها از ویژگی های قرن نهم هجری در ایران است. از سوی دیگر آغاز این قرن ، یک مقطع حساس در تاریخ تشیع ایران به شمار میرود ؛ چرا که تصوف در این دوره حلقه پیوند تسنن و تشیع گردید و خود تشیع نیز در قالب تصوف تبلور یافت و همین موضوع در گستر چکیده کامل
توسعه فوقالعاده تصوف و ازدیاد خانقاه ها از ویژگی های قرن نهم هجری در ایران است. از سوی دیگر آغاز این قرن ، یک مقطع حساس در تاریخ تشیع ایران به شمار میرود ؛ چرا که تصوف در این دوره حلقه پیوند تسنن و تشیع گردید و خود تشیع نیز در قالب تصوف تبلور یافت و همین موضوع در گسترش و نفوذ تشیع در بسیاری از سرزمینهای اغلب سنیمذهب نقش مهمی ایفا کرد. بسیاری از فرقه های فکری با رویکرد تشیع نظیر حروفیه ، مشعشعیه ، نور بخشیه و نعمت الهیه نیز در انتقال رویکرد فکری ایرانیان از تسنن به تشیع در قرن نهم هجری در نهایت زمینه های ظهور حکومت شیعی مذهب صفویه را از هر نظر فراهم نمود. اینکه چگونه تصوف در تشیع اختلاط یافت از جمله مباحثی است که همیشه مورد سوال پژوهشگران قرار داشته است.این پژوهش درصدد است با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی نحوه نزدیکی و پیوند میان تصوف و تشیع در قرن نهم هجری پرداخته و پیامدهای آن را تجزیه و تحلیل نماید و نتیجه اینکه به پیروزی نهایی تشیع در ابتدای قرن دهم توسط حکومت صفوی را باید معلول تحولات مذهبی آن خصوصاً در ارتباط بین تصوف و تشیع دوره قبل از خود دانست.
پرونده مقاله
یکی از ویژگی های بارز دوره حکومت تیموریان ایران گسترش همزمان طریقت های تصوف و نزدیکی آن با تشیع است که در دراز مدت تحول بزرگی در مذهبن طریقتهریان ایران گسترش همزمان طریقته های تصوف و نزدیکی آن با تشیع است غالب در ایران بوجود آورد و در نهایت نیز غلبه تشیع بر تسنن را در د چکیده کامل
یکی از ویژگی های بارز دوره حکومت تیموریان ایران گسترش همزمان طریقت های تصوف و نزدیکی آن با تشیع است که در دراز مدت تحول بزرگی در مذهبن طریقتهریان ایران گسترش همزمان طریقته های تصوف و نزدیکی آن با تشیع است غالب در ایران بوجود آورد و در نهایت نیز غلبه تشیع بر تسنن را در دوره صفویه در پی داشت . دوران تیموری از لحاظ ارتباط میان تصوف و تشیع دارای خصلت ویژه ای بود در این دوره تصوف و تشیع با از دست دادن جهات ممیزه خود و با افزوده شدن عنصر فلسفی به هر دو موجب تکوین جنبش های ارتباط میان تصوف و تشیع دارای خصلت ویژه ای بود در این دوره تصوف و تشیه با از دست دادن جهات ممیزه خود و با اف فکری شد که آینده را برای هر دو رقم زد . از سوی دیگر آغاز قرن نهم ، یک مقطع حساس در تاریخ تشیع ایران به شمار میرود؛ چرا که تصوف در این دوره حلقه پیوند تسنن و تشیع گردید و خود تشیع نیز در قالب تصوف تبلور یافت و همین موضوع در گسترش و نفوذ تشیع در بسیاری از سرزمینهای اغلب سنی مذهب نقش مهمی ایفا کرد. در این دوره یک فقیه شیعی خصوصیات یک صوفی تمام عیار را داشت و یک صوفی محض نمونه ای از یک متکلم شیعی جلوه می نمود. اینکه چرا و چگونه تصوف و تشیع در این دوره با هم همسو شد از جمله مباحثی است که همیشه مورد سوال پژوهشگران قرار داشته است.
پرونده مقاله
حروفیه یکی از فرقههای تأویلمحور پس از حمله مغول است که پیروان آن، شیوة تأویل را از اسماعیلیه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن مینامیدند. آنان انسانگرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل میکردند. نسیمی داناترین متفکر و موفقترین شاعر این چکیده کامل
حروفیه یکی از فرقههای تأویلمحور پس از حمله مغول است که پیروان آن، شیوة تأویل را از اسماعیلیه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن مینامیدند. آنان انسانگرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل میکردند. نسیمی داناترین متفکر و موفقترین شاعر این فرقه است که توانسته است اندیشههای آنان را به خوبی در قالب شعر بیان کند. عرفان حروفیان و نسیمی مبتنی بر یک رکن اساسی است و آن، انسان و شناخت نیروهای خلاق اوست. براساس دیدگاه آنان، انسان نمونة کامل خدا و خلیفة او در زمین و بیش از همة موجودات تجلیگاه پروردگار عالم است. نسیمی صورت انسان را تجلیگاه آیات قرآن و انسان را مظهر تام کلماتِ الهی معرفی میکند که تمام قرآن به ویژة سورة فاتحه بر چهرة وی نگاشته است. در این نوشتار با نشان دادن نمونههایی در قالب چهار عنوان، به چگونگی بیان این تفکر و بررسی این اندیشة ناب سیدعمادالدین نسیمی، یکی از شگفتانگیزترین چهرههای ادبی سرزمینمان، پرداخته شده است
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد