در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباح چکیده کامل
در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباحث عرفانی و حکمی چنگ در چنگِ موسیقی نداشته است و در حدّ مولانا از اصطلاحات موسیقایی و نام موسیقیدانان و نیز نام سازها اعم از بادی و ضربی در بیان حقایق عرفانی مایه برنگرفته و در استفاده از افاعیل عروضی و اوزان دوری و اوزان مختلف در یک غزل و جادوی مجاورت حروف و کلمات و انگیزش معانی مختلف در اصطلاحات عرفانی بهره نیافته است، حتّی در عرفان عاشقانه، هیچ شاعری در بیان آداب عبادات و سیر و سلوک که از تعلیمات متداول صوفیه است به اندازة جلال الدین دست در گردن عروس دل ربای موسیقی نداشته و در استفاده از کتب و رسایل عرفا و معارف مأثوره از بزرگان این سلسله مانند او منشأ هدایت طالبان طریقت و شریعت و حقیقت نبوده است.
پرونده مقاله
جادوی مجاورت به عنوان یکی ازمولفه های فرمالیسم نقش برجسته ای در بیان هنری کلام دارد.در واقع این مبحث به توازن حاکم بر واج ها وکلمات می پردازد و از این منظر می توان به عناصر بلاغی زیادی مانند تکرار، واج آرایی، انواع جناس ،سجع،ترصیع و موازنه و صنایع دیگر اشاره کرد .هم نشی چکیده کامل
جادوی مجاورت به عنوان یکی ازمولفه های فرمالیسم نقش برجسته ای در بیان هنری کلام دارد.در واقع این مبحث به توازن حاکم بر واج ها وکلمات می پردازد و از این منظر می توان به عناصر بلاغی زیادی مانند تکرار، واج آرایی، انواع جناس ،سجع،ترصیع و موازنه و صنایع دیگر اشاره کرد .هم نشینی آوایی از این منظر ایجاد موسیقی می کند ، مخاطب را مسحور نموده و القای معنی می کند.به این طریق بر لذت مخاطب می افزاید .به گونه ای که گاه واژگانی که از جهت معنا چندان رابطه ای با یکدیگر ندارند و تشابه آنها تنها به جهت آوایی است مورد پذیرش قرار می گیرند و ذهن برای آنها در پی کشف معنی می افتد و شاعر یا نویسنده هنرمند با استفاده از این شگرد در القای اهداف و معانی مورد نظر خود موفق تر خواهد بود . در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و با ارائه نمونه هایی به بررسی جلوه های جادوی مجاورت در غزلیات سعدی پرداختیم .می توان گفت جلوه های جادوی مجاورت در غزلیات سعدی با توجه به تقسیم بندی کورش صفوی از انواع توازن بیشتر در زیرمجموعه توازن آوایی قابل ذکر است و سعدی از این طریق برتاثیر گذاری کلام خود افزوده است.
پرونده مقاله
اصطلاحجادوی مجاورت، اصطلاحی است که شفیعی کدکنی آن را بر پاره‎ای توازن‎های آوایی و موسیقیایی در زبان اطلاق کرده است. او این اصطلاح را به شکلی مبسوط در مقالۀ جادوی مجاورت شرح و توضیح داده است. در برخی موارد، آوای مشترک بین کلمات، فارغ از بُعد معنایی آنها، عامل حض چکیده کامل
اصطلاحجادوی مجاورت، اصطلاحی است که شفیعی کدکنی آن را بر پاره‎ای توازن‎های آوایی و موسیقیایی در زبان اطلاق کرده است. او این اصطلاح را به شکلی مبسوط در مقالۀ جادوی مجاورت شرح و توضیح داده است. در برخی موارد، آوای مشترک بین کلمات، فارغ از بُعد معنایی آنها، عامل حضورشان در کنار هم می‎گردد و این ویژگی آوایی و سحر موسیقیایی است که توجیه‎کنندۀ ارتباط بین این کلمات است. همنشینی و جادوی مجاورت بین کلماتی که آواهای مشترک دارند، مخاطب را مسحور خود می‎کند تا بُعد معنایی بین این واژگان را احساس نکنند و آن‎ها را به مثابۀ واژگانی وحدت یافته و مرتبط، بپذیرند. جلوه‎های جادوی مجاورت در شعر فارسی بسیار گسترده است. شفیعی‎کدکنی در مقالۀ جادوی مجاورت و دیگر پژوهشگران به نمودهای آن در شعر فارسی پرداخته‎اند. با اینکه شفیعی‎کدکنی خود مُبدع این اصطلاح بوده و در شعرش نمونه‎های بی‎بدیلی از کاربرد این صنعت را می‎توان دید، ولی پژوهشی در جلوه‎های جادوی مجاورت در شعرشان صورت نگرفته است. این خلأ ما را برآن داشت تا پژوهش حاضر را به این موضوع اختصاص داده و نمودها و کارکردهای متفاوت جادوی مجاورت در شعر او را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان از کاربرد گستردۀ این صنعت در شعر شفیعی‎کدکنی و نمونه‎های شگفت این صنعت با کارکردهای متفاوت در شعر او دارد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
