پژوهشی در ساختار هنجارگریزی شعر احمد عزیزی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

محمدرضا یوسفی ¹ , رقیه ابراهیمی شهرآباد ²

1 - نویسنده
2 - نویسنده

تاریخ دریافت : 1394/03/31 تاریخ پذیرش : 1395/07/28 تاریخ انتشار : 1394/01/01

کلید واژه: poetry, شعر معاصر, هنجارگریزی, deviation, احمد عزیزی, ابداع ادبی, رستاخیز ادبی, literary invention, Ahmad Azizi, literary resurrection,

چکیده مقاله :

شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می کند. گاهی نیز از طریق ساخت واژگان جدید، برجستگی خاصی به ابیاتش می دهد. با بهره گیری از این خصیصه زبان، شعر او از یک سو ریشه در تاریخ و پیشینه زبانی و فرهنگی دارد و از سوی دیگر به طبیعت و جهان بیرونی متصل است. هنجارگریزی‌های معنایی او در نتیجۀ کاربرد آرایه‌های مختلف ادبی است. شاعر کلمات را به عنوان اجزای کلام به گونه ای به کارمی برد که نه تنها با سایر اجزای بیت در ارتباط است، بلکه با کل اثر نیز رابطۀ معنوی برقرار می نماید. در هنجارگریزی زمانی از صورت زمانی زبان هنجار خارج شده صورت‌هایی را به کار می برد که امروز مرده اند. این نوع هنجارگریزی او تا حدودی پر بسامد و بیشتر در به کار بردن واژگان کهن در قافیه جلوه گر است. در هنجارگریزی سبکی عبارات و تعبیرهایی به کار می برد که در زبان عامه و گفتار کاربرد دارد. در هنجارشکنی نحوی که یکی از مهم‌ترین عوامل رستاخیز واژه‌های اوست واژه را خلاف انتظار خواننده به کار می برد. هنجارشکنی نحوی وی بیشتر در زمینه های کاربرد نابجای حروف و افعال است.

چکیده انگلیسی:

Poet and literary resurrection Defamiliarization deviation with the aim of creating Art is fun. He sometimes disturb the usual order of sheds, sometimes the original language of the application layer in the poem's opening-beats and spoken structures, sometimes beyond the rules of construction of words in the language, and sometimes poet makes new Vazhh‌Ay meaning getting around the rules governing the language and vocabulary Hm‌Nshyny of non-compliance, provided by means far-fetched. In this paper, the different manifestations of deviation of Ahmad Azizi in his poetry has been studied in six areas: 1 phonetic deviation 2 3 lexical semantic deviation deviation deviation 4 5 6 deviation deviation way somehow. He then removed consonants and vowels, sometimes denominated changes. Sometimes, through the construction of new vocabulary, outstandingly Abyatsh this. By       * Qom University, Department of Persian and Literratre Language, Qom, Iran. ** Qom University, Department of Persian and Literratre Language, Qom, Iran.     utilizing this property of language, his poetry on the one hand rooted in history and cultural and linguistic background, and on the other hand is connected to nature and the external world. His sense ofliterary deviation from the norm as a result of the use of arrays. The poet's words as parts of speech to the Karmy‌Brd species not only with the rest of the bits in Artbat‌St, but also a spiritual relationship established with the whole effect is also stopped. When deviations from the norm in the face when speaking out forms to work today Mrdh‌And My‌‌Brd. This type of deviation him somewhat more frequent and apply the ancient words "rhyme" is Jlvh‌Gr. In stylistic terms and phrases acknowledge the work-raking deviation in the common language and speech applications. So that one of the most important factors in oppositional terms of his resurrection contrary term singer-raking to do. He somehow oppositional most areas of the interchangeable use of the letters and activities.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ باقری، مهری. مجموعه متون و مفاهیم ادبی. تهران: قطره، چاپ دوم، 1377.

2ـ برتنز، ویلم. نظریۀ ادبی. ترجمه فرزان سجودی. تهران: آهنگ دیگر، چاپ اوّل، 1382.

3ـ برتنس، هانس. مبانی نظریۀ ادبی. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی، چاپ اوّل، 1383.

4ـ تولستوی، الکسی. رسالت زبان و ادبیات. ترجمۀ م.ح. روحانی. توکا، چاپ دوم، 1357.

5ـ جلیلی، فروغ. آیینه‌ای بی­طرح (آشنایی­زدایی در شعر شاعران). تبریز: آیدین، چاپ اوّل، 1387.

6ـ چامسکی، نوام. ساخت­های نحوی. ترجمه احمد سمیعی. تهران: خوارزمی، چاپ دوم، 1374.

7ـ حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد. دیوان اشعار. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: طلوع، چاپ دوازدهم، 1376.

8ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: توس، چاپ اوّل، 1358.

9ـ شمیسا، سیروس. کلیات سبک­شناسی. تهران: فردوس، چاپ چهارم، 1373.

10ـ صفوی، کوروش. از زبان­شناسی به ادبیات. تهران: مهر، چاپ سوم، 1390.

11ـ عزیزی، احمد. ترانه­های ایلیاتی. تهران: کیهان، چاپ اوّل، 1372.

12ـ ـــــــــــــ . خوابنامه و باغ تناسخ، تهران: سوره، چاپ اوّل، 1371.

13ـ ـــــــــــــ . روستای فطرت. تهران: برگ، چاپ اوّل، 1368.

14ـ ـــــــــــــ . شرجی آواز. تهران: برگ، چاپ اوّل، 1368.

15ـ ـــــــــــــ . طغیان ترانه. تهران: نیستان، چاپ اوّل، 1387.

16ـ ـــــــــــــ . قوس غزل. تهران: نیستان، چاپ دوم، 1387.

17ـ ـــــــــــــ . کفش­های مکاشفه. تهران: هدی، چاپ دوم، 1369.

18ـ ـــــــــــــ . لاله­های زهرائی. تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی معارف، چاپ اول، 1373.

19ـ ـــــــــــــ . ملکوت تکلم. تهران: علمی فرهنگی، چاپ اوّل، 1372.

20ـ ـــــــــــــ . ناودان الماس. تهران: نیستان، چاپ اوّل، 1387.

21ـ ـــــــــــــ . غزالستان. تهران: روزنه، چاپ اوّل، 1375.

22ـ کالر، جاناتان. نظریه ادبی. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز، چاپ اوّل، 1382.

23ـ ناتل خانلری، پرویز. وزن شعر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اوّل، 1337.

24ـ نجومیان، امیرعلی. مقالات هم­اندیشی­های بارت و دریدا. تهران: فرهنگستان، چاپ اوّل، 1386.

25ـ وحیدیان کامیار، تقی. دستور زبان فارسی. با همکاری غلام‌رضا عمرانی. تهران: سمت، چاپ هشتم. 1385.

26ـ یعقوبی، حسین. زبان ترجمه و ارتباط فرهنگ­ها. تهران: مرکز، چاپ اوّل، 1383..