تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی اشعار سلمان هراتی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: زیبایی‌شناسی, aesthetics, سلمان هراتی, ساختار آوایی, توازن واژگانی, توازن نحوی, Salman Harati, phonetical structure, lexical balance, syntactic balance,
چکیده مقاله :
زیبایی شعر در گرو هم نوایی و هماهنگی عناصر شعری است و یکی از راه های ایجاد این هم گونی ساختار آوایی شعری است و آن شامل هرگونه تناسب و توازن صوری است که از طریق تکرار کلامی و مطابق قواعد و الگوهای خاص زبانی شکل می گیرد. فرمالیست ها و ساخت گرایان بر این عقیده اند که اساس شعر ساختار آن است و در بررسی های ساختاری روساخت اهمیت بیشتری دارد. سلمان هراتی به عنوان یک شاعر متعهد و انقلابیِ معاصر از عوامل و عناصر متعدد درون زبانی بهره جسته و نوعی موسیقی خاص در شعر خود ایجاد کرده که محصول طبیعی واژه ها و نحوه چینش آن ها در بافت دستوری جملات است. وی با شناخت از امکانات و ظرفیت های زبانی ضمن خلق تصاویر، به هم سانی و تناسب موسیقی و مضمون توجه کرده، پیام و احساس خود را به زیباترین و ماندگارترین شکل عرضه نموده است. در این مقاله به بررسی روساخت (ساختار آوایی) و دسته بندی دقیق همه روش های تشکیل دهنده این ساختار در شعر سلمان هراتـی پرداخته شده و به آرایـه ها و عواملی که در شکل گیری ساختار آوایی نقش داشته اند اشاره شده است. ساخت آوایی در سه سطح توازن آوایی، توازن واژگانی، و توازن نحوی نمود می یابد
The beauty of the poem depends strongly on harmony of poetic elements and one way to establish this harmony is to use phonx tical structure, and it is managed through specific rules and paradigms of language. Formalists and structuralists believe that the base and foundation of poem is its structure. Salman Harati as an liable revolntionary poet of recent years, utilized many of the intra-lingual elements and established an specific tone for his poetry which which is the natural result of terms and the way he sequenced them in the grammatical contexts. He with the knowledge of facilities and the lingual capacities in addition to creation of images, he reached to a particular musical tone and concept. He has delivered his message and feeling in the most permanent and fantastic way This article paid attention to phonetical structure and a very accurate categorizing of all the ways of fonnding this structure in Haratis poems
منابع و مآخذ
1 ــ آقاحسینی، حسین؛ زارع، زینب. تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر احمد عزیزی. فصلنامه زبان و ادب پارسی، شماره 44: صص101- 127، 1390.
2 ــ احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: چاپ پنجم، مرکز. 1380 .
3 ــ خلیلی جهانتیغ، مریم. سیب باغ جان (جستاری در ترفندها و تمهیدات هنری غزل مولانا). تهران: سخن1380.
4 ــ روحانی، مسعود. «نگاهی زیباشناختی به ساختار آوایی شعر محمد رضا شفیعی کدکنی(بررسی جموعه شعر هزاره دوم آهوی کوهی)». فصلنامه پژوهشهای ادبی و بلاغی، سال چهارم، شماره سیزده: صص20- 42(1394)
5 ــ شفیعیکدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: چاپ دوم، آگاه، 1368 .
6 ــ شمیسا، سیروس. نگاهی تازه به بدیع. تهران: چاپ سیزدهم، فردس، 1381.
7 ــ صفوی، کورش، از زبانشناسی به ادبیات. تهران: چاپ سوم، جلد 1، سوره مهر.
8 ــ صهبا، فروغ. «مبانی زیباشناسی شعر». مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره3 (پیاپی44): صص 90- 109، 1384.
9 ــ علیپور، مصطفی. ساختار زبان شعر امروز. تهران: فردوس، 1378.
10 ــ کاردگر، یحیی. فن بدیع در زبان فارسی (بررسی تاریخی ــ تحلیلی صنایع بدیعی از آغاز تا امروز). تهران: فراسخن، 1388.
11 ــ مدرّسی، فاطمه. از واج تا جمله فرهنگ زبان شناسی ــ دستوری. تهران: چاپ اول، چاپار، 1386.
12 ــ ناتل خانلری، پرویز. وزن شعر فارسی. تهران: چاپ اول، بنیاد فرهنگ ایران، 1345.
13 ــ وحیدیان کامیار، تقی. وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: چاپ دوم، نشر دانشگاهی، 1369 .
14 ــ هراتی، سلمان. مجموعه کامل شعرهای سلمان هراتی. تهران: چاپ چهارم، دفتر شعر جوان، 1390.
15 ــ همایی، جلالالدین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: چاپ هشتم، موسسه نش
_||_