سیمای معشوق در غزلهای حسین منزوی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: غزل معاصر فارسی, غزلیات حسین منزوی, سیمای معشوق, Contemporary Persian sonnet, Hossein Manzavi's sonnets, Beloved's face,
چکیده مقاله :
حسین منزوی از جمله بزرگ‌ترین غزل‌سرایان معاصر است که ضمن وفاداری به ساختار سنتی غزل، در زبان و دایرة واژگان نوآوری‌های دل‌نشینی را در غزلیات خود آورده است. شعر او بیشتر حول مضامین عاشقانه می‌چرخد، با این حال از روی‌کردهای اجتماعی تهی نیست. او بیشتر غزل‌سرا بود، هرچند گاهی شعر سپید هم می‌سرود. سیمای معشوق در غزل های او تغییر و تحول شگرفی به خود دیده که ناشی از نوع نگرش عاشق ـ شاعر به وی است. وی از توصیفات تکراری و کلیشه‌ای سیمای معشوق در غزل کلاسیک رها شده و مشبه‌به‌ها و وجه‌شبه‌های بدیع و نو را در توصیف سیمای معشوق در دستور کار خود قرار داده که این نوآوری بیش از هر چیز ناشی از تغییر ذهنیت غنایی شاعر نسبت به انسان و اجتماع است. شاعر سعی می کند سیمای معشوق را امروزی توصیف کند. حاصل پژوهش نشان می دهد در غزلیات منزوی عاشق و معشوق به یکدیگر نزدیک‌تر شده اند و بسیاری از خواسته‌های عاشق که در گذشته یک آرزو بوده، امروز دست‌یافتنی شده است. علاوه بر صفت هایی که برای معشوق معمول بوده، صفت ها و ترکیبات تازه و معاصرتری هم برای معشوق در غزل منزوی ذکر شده که در گذشته سابقه نداشته است.
Hossein Manzavi is one of the greatest contemporary lyricists who, while being faithful to the traditional structure of lyric poetry, has brought pleasant vocabulary innovations in his sonnets in his language and vocabulary. His poetry revolves more around romantic themes, yet is not devoid of social approaches. He was mostly a lyricist, although he sometimes wrote white poetry. In his sonnets, the beloved's face has undergone a tremendous change, which is due to the kind of attitude of the lover-poet towards him. He has been freed from the repetitive descriptions and stereotypes of the beloved's face in classical lyric poetry, and he has put similar and new similarities and similarities in his description of the beloved's face on his agenda. . The poet tries to describe the beloved's face today. Research shows that in isolated lyric poems, the lover and the beloved have become closer to each other, and many of the desires of the lover, which was a wish in the past, have become available today. In addition to the traits that are common to the beloved, newer and more modern traits and combinations are also mentioned for the beloved in the isolated sonnet, which has no precedent in the past.
1ـ چرمگیعمرانی، مرتضی، «نامهای شاعرانه معشوق در غزلیات خاقانی، نظامی و سعدی»، فصلنامه علمی پژوهشی کاوشنامه، سال نهم، شماره 17، صص 320 ـ 293 ، 1387.
2ـ خلفی، حسین، «سنت و نوآوری در غزل دهه شصت (با تکیه بر آثار و آراء حسین منزوی، خسرو احتشامی، محمدعلی بهمنی و قیصر امینپور)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، 1388.
3ـ زرقانی، سید مهدی. چشم‌انداز شعر معاصر ایران. چاپ سوم، تهران: ثالث، 1387.
4ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت). تهران: سخن، 1387.
5ـ ـــــــــــــ ، ـــــــــ . صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگه، 1370.
6ـ شمیسا، سیروس. سیر غزل در شعر فارسی، از آغاز تا امروز. تهران: فردوسی، 1370.
7ـ صبور، داریوش. آفاق غزل فارسی. چاپ دوم، تهران: زوّار، 1384.
8ـ علی‌پور، محمدکاظم، «غزل معاصر و زمینه‌های شکل‌گیری آن»، ادبیات و زبانها، شماره 46، صص 66ـ 61 ، 1385.
9ـ غلامی، حمیده؛ رضایی، مهدی، «مشبه‌به‌ها و تصاویر چهره معشوق در شعر شاعران زن معاصر و تفاوت آن با دیگر دوره‌ها»، فصلنامه تخصصی سبک‌شناسی و نظم و نثر فارسی، (بهار ادب) علمی ـ پژوهشی، سال ششم، شماره سوم پاییز، شماره پیاپی 21، صص 368-353، 1392.
10ـ قربانی، جاوید، «مضامین غزلهای حسین منزوی»، مجله داخلی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 46، صص51 ـ 46، 1386.
11ـ گلرویی، یغما. باران برای تو می‌بارد. تهران: نگاه، 1388.
12ـ مشرّف، مریم. مرغ بهشتی (زندگی و شعر شهریار). چاپ اول، تهران: ثالث، 1382.
13ـ منزوی، حسین. با عشق در حوالی فاجعه. چاپ دوم، تهران: پاژنگ، 1384.
14ـ ــــــ، ـــــــ . از ترمه تا تغزل. چاپ پنجم، تهران: روزبهان، 1387.
15ـ ــــــ، ـــــــ . حنجرة زخمی تغزل. چاپ دوم، تهران: آفرینش، 1387.
16ـ ــــــ، ــــــــ . از شوکران و شکر. چاپ چهارم، تهران: آفرینش، 1387.
17ـ ــــــ، ــــــــ . همچنان از عشق. چاپ دوم، تهران: آفرینش، 1384.
_||_