بررسی زیبایی های ادبی بلاغی مغفول در متون تفسیری فارسی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

احمد نظری ¹ , مسعود سپه وندی ² , قاسم صحرایی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران
3 - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/05/19 تاریخ پذیرش : 1401/10/27 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: مغفول, تفسیر, بلاغت, زیبایی شناسی, ادبیات,

چکیده مقاله :

استخراج نکات و زیبایی‌های ادبی، بخاطر اعجاز‌آمیز بودن قرآن، همواره در بین بلاغیون پر رونق بوده است. بر همین اساس، بسیاری از مفسران اولیه قرآن، در نوشته های خود ضمن بحث از دیگر مسائل قرآنی، از بلاغت نیز در جهت فهم وجوه اعجاز این کتاب کریم و یافتن صنایع هنری آن سخن گفته اند که متاسفانه برخی از زیبایی های ادبی کلام آنان، تا کنون از چشم اصحاب بلاغت به دور مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که دریافت نکات و لطائف تفسیری نه تنها پرده از وجوه اعجاز بلاغی این کتاب کریم بر می دارد، بلکه معانی نهفته و گنجینه های پنهان آن را نیز آشکار می سازد تا اصحاب بلاغت در شناخت بیشتر زیبایی های ادبی متون و معانی پنهان بتوانند از آن‌ها بهره گیرندکشف، بررسی و تحلیل این زیبایی ها از لابه لای نوشته های آنان، ضروری می نماید. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیده‌اند پس از بررسی کتب بلاغت فارسی با روش تحلیلی – توصیفی و نیز از طریق مطالعات کتابخانه ای و رجوع مستقیم به تفاسیر فارسی قرآن کریم، زیبایی های ادبی که از چشم بلاغیون به دور مانده و یا کمتر به آنها پرداخته شده را یافته و مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.. نگارندگان پس از تجزیه و تحلیل نمونه ها، نتیجه می گیرند که در تفاسیر اولیه قرآن از صنایع خاصی همچون: مناسبت، قول مقلوب، سحر حلال، فضل ذکر و فضل مذکور و... استفاده شده است

چکیده انگلیسی:

Extracting literary points and beauties, due to the miraculousness of the Quran, has always been prosperous among rhetoricians. Based on this, many early commentators of the Quran, in their writings, while discussing other Quranic issues, have also spoken about rhetoric in order to understand the miracles of this holy book and to find its artistic crafts, unfortunately, some of the literary beauties of their words, Until now, it has remained far from the eyes of the scholars of rhetoric or has been given less attention. Since receiving the explanatory notes and subtleties not only reveals the rhetorical wonders of this holy book, but also reveals its hidden meanings and hidden treasures, so that rhetoricians can learn more about the literary beauty of texts and hidden meanings. It is necessary for them to benefit from the discovery, examination and analysis of these beauties from their writings. The present article is a research in which the authors have tried after examining the books of Persian rhetoric with an analytical-descriptive method, as well as through library studies and direct reference to the Persian interpretations of the Holy Qur'an, the literary beauties that have remained away from the eyes of the rhetoricians, or After analyzing the examples, the authors conclude that in the early interpretations of the Qur'an, there are special crafts such as: the occasion, the suitable word, the halal dawn, the grace of zikr and the grace. The mentioned and... have been used