توسعه و کاربرد شبه توزیعیGFHM در شبیه‌سازی آبنمای سیلاب، مطالعه‌ی موردی: حوضه‌ی آبخیز جعفرآباد، استان گلستانv

محورهای موضوعی : برگرفته از پایان نامه

مجتبی محمدی ^{1 *} , واحد بردی شیخ ² , امیر سعدالدین ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3 - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تاریخ پذیرش : 1394/10/16 تاریخ انتشار : 1391/10/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

شبیه‌سازی آبشناسی یک ابزار اصلی برای پیش‌بینی وقایع سیلابی و عکس‌العمل آبشناسی حوضه‌های آبخیز برای سناریوهای مختلف مدیریتی می‌باشد. در این مطالعه شبه (GIS-based Flood Hydrograph Modeling) GFHM برای شبیه‌سازی آبنمای سیل حوضه‌ی جعفرآباد با استفاده از زبان شبیه‌سازی محیط زیستی PCRaster تهیه و توسعه داده شد. شبه GFHM یک شبه آبشناسی توزیعی مکانی و زمانی می‌باشد. نقشه‌های DEM، کاربری اراضی، نوع خاک، همچنین آمار بارش حوضه‌ی آبخیز، داده‌های اصلی مورد نیاز شبیه‌ می‌باشند. این شبیه‌ قابلیت شبیه‌سازی آبنمای‌های سیلاب را با گامهای زمانی در حد ثانیه و دقیقه داشته، و با توجه به هدف محقق قابل تنظیم می‌باشد. برای توسعه‌ی این شبیه‌، ابتدا شبیه‌ مفهومی، روشها و روابط مورد استفاده جهت شبیه‌سازی فرایندهای آبشناسی، فرضیات و محدودیتهای روابط مورد استفاده تدوین گردیدند. این شبیه‌ جهت محاسبه‌ی بارش مازاد از روش شماره‌ی منحنی سازمان حفاظت منابع ملی، و جهت روند‌یابی از روش موج جنبشی بهره برد. جهت انجام واسنجی از روش واسنجی دستی استفاده گردید، و دو فراسنج شماره‌ی منحنی و ضریب مانینگ واسنجی شدند. از روش یک "فراسنج در هر بار " که یکی از ساده‌ترین و متعارفترین روشهای تحلیل حساسیت می‌باشد جهت بررسی تحلیل حساسیت فراسنجها استفاده گردید. به منظور ارزیابی کارایی شبیه‌ در دو مرحله‌ی واسنجی و اعتبارسنجی از شاخصهای ارزیابی متعددی بهره‌وری شد. برای دوره‌ی واسنجی متوسط ضریب ناش- ساتکلیف 718/0، و برای دوره‌ی اعتبارسنجی 777/0 به‌دست آمد. اختلاف مرحله‌ی زمانی میان آبنمای‌های شبیه‌سازی شده و آبنمای‌های مشاهداتی دلیل اصلی پایین بودن نسبی شاخصهای ارزیابی می‌باشد.