پهنه‌بندی تاب‌آوری شهر شیراز در برابر سیل با استفاده مدل VIKOR_AHP
محورهای موضوعی : برگرفته از پایان نامهمحمد هادی فتاحی 1 * , محمد بهروزی 2
1 - گروه مهندسی عمران، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
2 - گروه مهندسی عمران، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
چکیده
مقدمه: سیل در نواحی شهری به دلیل افزایش جمعیت با برنامه‌ریزی نامناسب کاربری زمین و تغییرات آب و هوایی در رویدادهای شدید بارندگی در حال افزایش است. خطرات سیل بیشترین جمعیت جهان (45 درصد) را در مقایسه با سایر بلایای طبیعی تحت تأثیر قرار داده و باعث 5424 مرگ ثبت‌شده بین سال‌های 2000 تا 2017 شده است و اگر قرار است شهرهای ما تاب آور باشند و بهتر بتوانند با پیامدهای سیل‌های شهری کنار بیایند، انتظار می‌رود که استراتژی‌های پایدار برای سازگاری با شرایط جدید اقلیمی و اجتماعی-اقتصادی اتخاذ کنند. بر همین اساس هدف از این تحقیق ارزیابی تاب‌آوری شهر شیراز در برابر سیل است تا با شناسایی پهنه‌های تاب‌آوری کم اقدامات لازم را جهت افزایش تاب‌آوری آن‌ها انجام گردد.
روش: روش تحقیق این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است ابتدا بر اساس پیشینه تحقیق و پالایش متغیرها بر اساس شرایط محدوده مکان پژوهی درنهایت چهار بعد و 24 معیار ازجمله جمعیتی( 8 متغیر)، اقتصادی( 3 متغیر)، زیست محیطی ( 4 متغیر) و زیرساختی (9 متغیر) مشخص گردید.
یافته ها: جهت وزن دهی از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده که بیشترین وزن به دسترسی به زیرساخت های حیاتی برای اقدام و بازیابی با وزن 0.115 دارای بیشترین وزن بوده و از بین ابعاد هم بعد زیرساختی با وزن 0.395 دارای بیشترین وزن بوده است مقدرا CR مدل هم برابر 0.07 بوده که نشان از دقت قابل قبول مدل است. جهت پهنه‌بندی از مدل VIKOR استفاده شده که بر اساس خروجی مدل ازنظر مساحتی 9.92 درصد در پهنه با تاب‌آوری کم که که حدود 16.63 درصد از جمعیت شهر شیراز در این پهنه زندگی می کنند همچنین حدود 75.43 درصد از مساحت در پهنه با تاب‌آوری متوسط است که 74.56 درصد جمعیت نیز در آن ساکن است و پهنه با تاب‌آوری زیاد 14.65 درصد است که 8.81 درصد جمعیت شهر شیراز در آن زندگی می کنند.
Abstract
Introduction: Flooding in urban areas is increasing due to population growth with improper land use planning and climate change-induced increase in extreme rainfall events. Flood risks have affected the largest proportion of the world's population (45%) compared to other natural disasters and caused 5424 recorded deaths between 2000 and 2017, and if our cities are to be resilient and better able to deal with the consequences of floods. city to cope, it is expected that they will adopt sustainable strategies to adapt to the new climatic and socio-economic conditions. Accordingly, the purpose of this research is to evaluate the resilience of Shiraz city against floods in order to identify areas of low resilience and take the necessary measures to increase it. Their resilience should be done.
Methods: The research method of this research is descriptive-analytical and practical in terms of purpose. Based on the background of the research and refinement of the variables based on the conditions of the research area, four dimensions and 24 criteria were determined, including demographic (8 variables), economic (3 variables), environmental (4 variables) and infrastructure (9 variables).
Findings: AHP method was used for weighting and access to critical infrastructure for action and recovery has the highest weight with a weight of 0.115, and infrastructure with a weight of 0.395 has the highest weight. The estimated CR of the model is equal to 0.07, which it shows the acceptable accuracy of the model. For zoning, the Vikor model has been used, and based on the output of the model, 9.92% of the area is in the zone with low resilience, where about 16.63% of the population of Shiraz lives in this zone, and about 75.43% of the area is in the zone with medium resilience. 74.56% of the population lives in it, and the area with high resilience is 14.65%, where 8.81% of the population of Shiraz lives.