آسیبشناسی بازار تاریخی زنجان و تبیین راهبردهای بازآفرینی بر مبنای شناخت ابعاد اجتماع پذیری عرصه های عمومی
محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهریسیده محبوبه ذبیح زاده 1 * , پریسا آبرومند آذر 2 , آناهیتا قربانی 3 , سید احسان بلادی ده بزرگ 4
1 - گروه معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه معماری، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران
3 - گروه معماری، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - گروه معمای، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
کلید واژه: اجتماعپذیری, بازآفرینی, بازار زنجان, عرصه عمومی, آسیبشناسی اجتماعی,
چکیده مقاله :
بازار به عنوان پدیده معماری- شهری، دربرگیرندهی نظام فعالیتی متنوع در مقیاسی وسیع، به دنبال حضور فعال و پویای گروه-های مردمی، بستر مناسبی برای بروز فعالیتهای اجتماعی فراهم میسازد. بازار زنجان به دنبال دگرگونی در الگوهای زندگی معاصر، تغییر ساختارهای شهری، عدم انطباق خواستههای جدید با نظام سنتی، حذف تدریجی فعالیتهای متنوع و کمرنگ شدن رویدادهای اجتماعی فرهنگی، کاهش برخوردهای اجتماعی و تضعیف کیفیت حضور را تجربه میکند. در راستای حل مسئله، پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحقیق کیفی، به بازشناسی ابعاد اجتماعپذیری عرصههای عمومی از طریق واکاوی مکتوبات و مستندات علمی و تحلیل دیدگاههای صاحبنظران پرداخته و با انجام مصاحبهای نیمهسازمانیافته با 30 تن از کسبه، چالشهای کنونی بازار زنجان را در ابعاد کالبدی-فضایی، کارکردی-فعالیتی و ادراکی-معنایی شناسایی و راهبردهایی جهت بازآفرینی مصداق موردی تبیین نموده است. نتایج ارزیابی اظهارات گروه شرکتکننده بر اساس تحلیل محتوای عرفی و تلخیصی مبین آن است که بیشترین میزان آسیب متوجه بعد کالبدی-فضایی بازار بوده و دو وجه کارکردی-فعالیتی و ادراکی-معنایی به ترتیب در رتبههای دوم و سوم قرار میگیرند. البته آسیبهای وارده بر ابعاد کارکردی-فعالیتی و ادراکی-معنایی ناشی از آسیب-پذیری جدی بعد کالبدی-فضایی بازار بوده و با افزایش میزان آسیب، دو بعد نامبرده نیز تحت الشعاع قرار میگیرند. در پایان، راهبردهای پیشنهادی در راستای رفع چالشهای اجتماعپذیری بازار مبتنی بر نوع آسیب وارده ارائه گردیده است. انتظار میرود دستاندرکاران حفاظت از میراث تاریخی با کاربست این راهبردها و مناسبسازی شرایط کنونی، امکان حضور فعال کاربران و بروز رفتارها و فعالیتهای اجتماعی آنان را در این عرصه فراهم آورند
Bazaar, as an architectural-urban phenomenon, including a diverse activity system on a large scale, provides a suitable platform for the occurrence of social activities, following the active and dynamic presence of popular groups. Zanjan Bazaar is experiencing changes in contemporary life patterns, changes in urban structures, non-compliance of new demands with the traditional system, gradual elimination of various activities and dimming of social-cultural events, reduction of social encounters and weakening of the quality of attendance. In order to solve the problem, the current research, relying on the qualitative research method, has identified the dimensions of sociability of public areas through the exploration of scientific literature and documents and the analysis of opinions of experts and by conducting a semi-structured interview with 30 businessmen, has identified the current challenges of Zanjan Bazaar in physical-spatial, functional-activity and perceptual-meaning dimensions and explained strategies to regenerate the case example. The results of the evaluation of the participant group's statements based on conventional content analysis and summarization show that the greatest amount of damage is to the physical-spatial dimension of the Bazaar, and the functional-activity and perceptual-meaning aspects are ranked second and third, respectively. Of course, the damages to the functional-activity and perceptual-meaning dimensions are caused by the serious vulnerability of the physical-spatial dimension of the Bazaar, and with the increase in the amount of damage, the two mentioned dimensions are also overshadowed. The proposed strategies in order to solve the challenges of Bazaar socialization based on the type of damage are presented.