درآمدی بر تاریخ مفهومی شهروندی؛ از تصوری فضیلت مدارانه تا برداشتی حق بنیاد
محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
داود فیرحی
1
(استاد، گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
احمد بیگلری
2
(دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران- گروه علوم سیاسی)
کلید واژه: حقوق شهروندی, شهروندی, اندیشه سیاسی غرب, تاریخ مفهومی,
چکیده مقاله :
امروزه رعایت حقوق شهروندی یکی از سنجههای حکمرانیهای مردمسالار و نیز کارآمدی نظام-های سیاسی به شمار میآید. در گذشته چنین تصوری از حقوق برای همه اتباع یک حکومت وجود نداشت. در واقع، حقهای محدودی برای برخی از گروهها در بعضی از جوامع وجود داشت. در تاریخ فکر سیاسی، برداشتهای متنوعی از مفهوم شهروندی صورت پذیرفته تاجاییکه از تصوری فضیلت-مدارانه و مبتنی بر اخلاق مشارکت، به برداشتی حقمدارانه و مبتنی بر قانون موضوعه تحول یافته است. شهروندی از مفاهیم کلیدی در تاریخ اندیشه سیاسی غرب است که در بستر سنتهای فکری گوناگونی، بازتاب زمینههای متفاوت سیاسی و اجتماعی از دوران باستان تاکنون بوده است. نوشتار حاضر درپی پاسخ به این پرسش است که چگونه صرف عضویت در یک جامعه سیاسی به عنوان ملاک برخورداری از برخی حقوق تحت عنوان حقوق شهروندی شده است؟ با بهرهگیری از تاریخ مفهومی به مثابه یک روش در تاریخ فکر سیاسی، این مدعا تقویت میگردد که تحول و دگردیسی در مفهوم حق، پیامدهایی برای اندیشه سیاسی داشته که یکی از آنها پیدایش حقوق شهروندی برابرگرایانه است.
Today, observance of "citizenship rights" is considered as one of the measures of the people's rule and also the effectiveness of political systems. In the past, such a notion of rights was not available to all citizens of a state. In fact, there were limited rights for some groups in some societies. In the history of political thought, various interpretations of the notion of citizenship have taken place, insofar as the concept of virtue-based and participatory ethics has evolved into a law-based and law-based conception. Citizenship is one of the key concepts in the history of Western political thought, which has been based on a variety of intellectual traditions, reflecting different political and social backgrounds since ancient times. The present paper responds to the question of how membership in a political community has become a criterion for enjoying certain rights under citizenship rights? Utilizing "conceptual history" as a method in the history of political thought, it reinforces the claim that the transformation of the concept of right has implications for political thought, one of which is the emergence of equitable citizenship rights.
_||_