بررسی مواضع روسیه در قبال سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سال 84 تا 94 با تأکید بر پرونده هسته ای ایران

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

پیروز هاشم پور ¹ (دانشجوی دکتری دانشگاه ازاد واحد لامرد - مدرس دانشگاه دولتی لامرد و مدیر امور آموزشی)

تاریخ دریافت : 1395/06/25 تاریخ پذیرش : 1395/09/07 تاریخ انتشار : 1395/11/01

کلید واژه: ایران, سیاست خارجی, روسیه, پرونده هسته ای ایران,

چکیده مقاله :

بدنبال پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به تبع آن فروپاشی شوروی سوسیالیستی ، علی رغم تغییر موقتی مواضع و دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران، باز هم روسیه جایگاه خود را حفظ نمود. و بدنبال آغاز مناقشه هسته ای ایران و مخالفت دول غربی و آمریکا با گسترش آن، روسیه بعنوان عضوی از شورای امنیت مواضع گوناگونی از خود به نمایش گذاشته است. با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و شیوه تحقیق کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این سوال اصلی هستیم که مواضع و دیدگاههای سیاست خارجی روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران از ابتدا تا اختتام چه بوده است؟ و در پاسخ باید گفت روسیه با نگاه ابزاری و منفعت محور در سیاست خارجی اش نسبت به ایران سیاست عمل گرایی مبتنی بر فرصت طلبی راهبردی موضع خاکستری در قبال پرونده هسته ای همگامی با غرب و رای مثبت به قطعنامه های شش گانه شورای امنیت مخالفت شدید با پیوستن ایران به کشورهای عضو کلوپ هسته ای و تهدید علیه مسلمانان آسیای مرکزی استفاده از کارت ایران جهت بازی و گرفتن امتیاز از غرب در قبال بحران اوکراین و تحریم های صادره علیه روسیه و مطرح نمودن خود بعنوان بازیگر مهم و تصمیم گیر در خاورمیانه طولانی کردن پرونده هسته ای و فروش تسلیحات نظامی خود به ایران در واقع بهترین استفاده را از این قضیه برده است.

چکیده انگلیسی:

Following the victory of the Islamic Revolution of Iran and, consequently, the collapse of the Soviet Socialist Republic, despite the temporary change in the positions and views of the Islamic Republic of Iran, Russia still retained its position. As a member of the Security Council, Russia has displayed a variety of positions following the start of the Iranian nuclear dispute and the opposition of Western and American governments to its expansion. Using the descriptive-analytical method and the library research method, we are looking to answer the main question: What were the views and positions of Russian foreign policy on Iran's nuclear case from the beginning to the end? And in response, Russia should consider Russia's foreign-policy-oriented tool and interest in its policy towards Iran. Operative politics based on the strategic opportunism of the gray position on the nuclear case in line with the West and the vote in favor of the Sixth Security Council resolutions are strongly opposed to Joining Iran to nuclear-weapon states and threats against Muslims in Central Asia Using Iran's card to play and win points from the West in relation to the Ukrainian crisis and sanctions against Russia, and propose itself as an important decision-maker in the Middle East Prolonging the case Iran's nuclear weapons and arms sales are in fact the best Has taken advantage of this.

منابع و مأخذ:

1. اجاقلو، نسیم الله، 1385، شورای امنیت آخرین ایستگاه پرونده هسته ای ایران، تهران: ناشر مولف، چاپ اول.


2. اطاعت، جواد، 1376، ژئوپولیتیک و سیاست خارجی ایران، تهران: نشر سفیر.


3. امیراحمدیان، بهرام، گودرزی، مهناز، 1389، دریای خزر (منافع روسیه و امنیت ایران)تهران: قومس.


4. پرونده 13 ساله هسته ای چگونه بسته شد، 1394، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، http://www. irna. ir/fa/News/81923311/


5. پرونده هسته ای ایران، روندها و نظرها، 1386، تهران: ابرار معاصر.


6. پوراحمدی، حسین، 1388، دیپلماسی نوین : جستارهایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.


7. پوراحمدی، حسین، خوشکار، امیر عباسی، 1391، مبانی رفتار سیاست خارجی روسیه در قبال پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره اول.


8. ثقفی عامری، ناصر، 1379، سیاست امنیتی روسیه، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال نهم، دوره سوم، شماره 31.


9. جعفری، علی اکبر، تقی نژاد، روح الله، 1391، بایسته های روابط آینده ایران و روسیه از الزامات فناوری پایه تا اقتضائات انرژی محور، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 80


10. جعفری، علی اکبر، میرجلالی، رویا، 1381، مولفه های سیاست خارجی روسیه در همکاری هسته ای با ایران، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 51.


11. جلالی، رضا، 1391، از تنش زدایی تا سیاست‌های ماجراجویانه - بررسی سیاست خارجی دولت نهم ودهم و بازتاب آن در نظام بین الملل.


12. جهانبخش، محدتقی، 1393، سیاست امنیتی فدارسیون روسیه در قبال افغانستان 2001-2014، پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات اوراسیا، دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه.


13. حافظ نیا، محمدرضا، 1373، خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، تهران: سمت.


14. حق شناس، محمدرضا، 1390، روابط روسیه با آمریکا و رویکرد آن کشور در برابر برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره74.


15. خلیلی، محسن، حیدری، جهانگیر، اصغری ثانی، حسین، صیادی، هادی، 1393، ژنوم های ژئوپلیتیک تاثیرگذار بر کدهای رفتاری در سیاست خارجی ایران و روسیه، فصلنامه علمی پژوهشی سیاست جهانی، دوره سوم، شماره اول.


16. رضازاده، سخاوت، 1384، ریشه های همگرایی و واگرایی در مناسبات جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 52.


17. روزنامه آفتاب یزد، 1385، شماره 1974، صفحه 2.


18. سجاپور، محمدکاظم، 1374، گسستگی هویت در جمهوری های بازمانده از شوروی، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 9.


19. شیرازی، حبیب اله، 1394، کالبدشکافی مذاکره هسته ای ایران و آمریکا تا حصول برجام و تصویب قطعنامه 2231. علوم سیاسی، شماره 30.


20. عباسی اشلقی، مجید، 1386، سیاست سلاح های هسته ای آمریکا بر اساس دکترین بوش، پژوهشنامه تروریسم و امنیت بین الملل، شماره 1.


21. غیور، امین، 1393، عوامل بین المللی همگرایی ایران و روسیه و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دوازدهم، شماره 46.


22. فلاحی، سارا، 1386، بررسی مقایسه ای دیپلماسی هسته ای دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد تا پایان قطعنامه 1747 شورای امنیت، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره6.


23. فولر، گراهام، 1375، قبله عالم، ژئوپولیتیک ایران، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.


24. کرمی، جلال، 1389، سیاست خارجی هجومی روسیه و موازنه استراتژیک اروپایی، فصلنامه سیاست، شماره40.


25. کرمی، جهانگیر، 1388، روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه (عصر نوین همکاری ها)، تهران:دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.


26. کرمی، جهانگیر، کرامتی نیا، رقیه، 1395، سیاست خارجی روسیه و پرونده هسته ای ایران از تحریم تا برجام، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 95.


27. کولایی، الهه، 1383، علل و پیامدهای توسعه روابط فدراسیون روسیه و اسرائیل با نگاهی به جمهوری اسلامی ایران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.


28. کولایی، الهه، 1385، روابط ایران و روسیه، تداوم یا تغییر، ایراس، موسسه مطالعاتی روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز، شماره1.


29. کولایی، الهه، 1393، سیاست و حکومت در اوراسیای مرکزی، چاپ دوم، تهران: سمت.


30. کیانی، داوود، 1387، آسیب شناسی روابط ایران و روسیه، تهران:انتشارات ایراس، وابسته به موسسه فرهنگی مطالعاتی روسیه آسیای مرکزی و قفقاز.
    
    
    1. Kenneth Waltz, Theory of international politics, (New York: Random house, 1979), p. 88
    
    
    2. Federal state ststics service. 2015,population ,Available from http://www. gks. ru/bgd/regl/b14_12/Iss www. exe/stg/d01/0501. htm. accessed on 15 jannary 2015.
    
    
    3. Ree,w,and Aldrich,R,2005,contending of counterterrorism: Transtlantic Divergence,International Affairs,volm81,no5.
    
    
    4. AndersTAslund,2005,Putin and Americans Response. carnegie policy Brief41.
    
    
    5. Zagorski, Andvei,2002,Russian pre spectives on they world and WMD proliferation,London: frank cass.
    
    

31. ماهنامه اقتصاد ایران، 1386، گزینه های اروپا و آمریکا برای تامین انرژی توافق با ایران یا روسیه، شماره 90.


32. ماهنامه خواندنی، 1387، حرکت خزنده روسیه در خلیج فارس و آن سوتر، تهران، شماره 50، سال ششم.


33. متقی، ابراهیم، پوستین چی، زهره، مجردی، سعید، دیانت مقدم، امیر، 1393، عمل گرایی راهبردی در روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه، قصلنامه راهبرد دفاعی، دوره 12؛ شماره 46.


34. مجتهد زاده، پیروز، رشیدی نژاد، احمد، 1390، تحلیل ژئوپولیتیکی سیاست خارجی روسیه در رابطه با برنامه اتمی ایران (2000-2008)، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره دوم.


35. مهاجرنیا، محسن، 1383، ایران و دیپلماسی هسته ای، پگاه حوزه، شماره 142.


36. نوروزی، نورمحمد، رومی، فرشاد، 1393، چشم انداز روسی به روابط ایران و روسیه (1384-1392)، پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل، سال سوم، شماره 3.

37. Kenneth Waltz, “Structural realism after the Cold Ward”, International security, Vol. 25, No. 1, 2000, p. 28.


38. “The foreign policy concept of the Russian federation”, 2003, Available at: http://archive. kremlin. ru.


39. Marcel de Haas, “Medvedevs security policy: A provisional assessment”, Available at:http://www. mydomainwebhost. com, 2009.

44. Debka File (2015), “Sophisticated Russian S-400 missiles for Iran under new military pact, S-300s for Egypt, Syria, Hezbollah”, Available from http://www. debka. com/article/24354/Sophisticated-Russian-S-400-missiles-for-Iran-under-new-military-pact-S-300s-for-Egypt-Syria-Hizballah-. Accessed on 22 January 2015.


45. Brzezinski, Z. (2008). Putin’s choice. InGlobal Powers in the 21st Century: Strategies and Relations, Alexander T. J. Lennon and AmandaKozlowski (eds. ) Cambridge: the MIT press,pp. 175-200.


46. -Sokov, N. (2010). Missile defense: towards practical cooperation with Russia. Survival, August–September, 52 (4), pp. 121–130.


47. Harvey, C. & Sabatini, R. (2010). Russia's lukewarm support for international sanctions against Iran: history and motivations. Building aSafer World (NTI), Available at:http://www. nti. org/analysis/articles/russias-support-sanctions-against-iran (Accessed


48. on: 29 /8/ 2012).


49. Baidatz, Y (July 2001), “Bashar’s First Year: From Ophthalmology to a National Vision”, The Washington Institute for Near East Policy, Policy Focus, No 41.


50. Henri Barkey, Turkey and the Arab spring, (Carnegie endowment for international peace, 2001), p. 58.