بررسی رسوبات لسی در شمال ایران

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

مارتین کهل ¹ , محمدرضا ثروتی ² , حسن احمدی ³ , مانفرد فرشن ⁴ , آرمین سکورنک ⁵

1 - ندارد
2 - ندارد
3 - ندارد
4 - ندارد
5 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/10/26 تاریخ پذیرش : 1393/10/26 تاریخ انتشار : 1383/11/01

کلید واژه: لس, شمال ایران, خاک فسیلی, هوازدگی, لومینی سنس (Luminescence ),

چکیده مقاله :

لس در زمین های پست جنوب و مجاورت دریای خزر در موقعیت های ژئومورفولوژیکی متفاوت و تفاوت های اقلیمیچشم گیر یافت می شود . نهشته های لسی، اغلب با انواع متفاوت خاک های فسیل همراه می باشند. تاکنون اطلاعاتاندکی درباره سرشت، منشا و سن توالی های لس - خاک های فسیل شمال ایران - منتشر شده است . این مقاله پنجرخنمون از توالی های لس - خاک های فسیل واقع در دره سفید رود (مقطع رستم آباد و در حوالی سراوان )، کوهپایه هایشمالی البرز (واقع در نکا و در نوده ) و تپه های لسی استان گلستان (مقطع آق بند ) را مورد بررسی قرار داده است .لس های سفیدرود با تنوع زیاد در دانه بندی در مقیاس محلی مشخص می باشند. واریزه های دامنه ای زاویه دار وخاک های فسیلی در نهشته های لسی - رسی مقطع رستم آباد که توسط فرایندهای دامنه ای جا به جا شده اند، تحت تاثیرتغییر اقلیم و یا تاثیرات تکتونیکی قرار گرفته است . لس ها در سراوان، با دو افق خاک های فسیلی همراه می باشند. کهاحتمالا با مراحل ایزوتوپی اکسیژن 3 هم ارز می باشند در مقطع نکا دو خاک فسیلی قهوه ای (افق های Btk یا AhBtk) با لس های غنی از لس همراه شده اند. اولین تخمین سن یابی لومینی سنس نشان می دهد که خاک فسیلی بالایی در طی مدت OIS 5a-5d تشکیل شده است هشت خاک فسیلی روشن یا قهوه ای تیره (افق های BtK و BwK ) که به صورت میان لایه هایی که با لس های مقطع نوده همراه می باشند، شدت متفاوت هوازدگی را نشان می دهند که به شرایط پلیستوسن میانی یا بالایی بیشترین شباهت را دارد . در تپه های لسی نزدیک آق بند، لس همگنی با ضخامت 40 متر لایه ای از خاک فسیل قهوه ای رنگ را می پوشاند که احتمالا هم ارز با آخرین خاک دوره بین یخچالی است . توالی لس و خاک های فسیلی در مقاطع موردمطالعه نکا، نوده و آق بند آرشیو عالی از تغییرات اقلیمی و محیطی مربوط به خشکی در شمال ایران می باشند

چکیده انگلیسی:

In the southern lowlands of the Caspian Sea and its vicinity, loess is found in differentgeomorphological settings along a pronounced climatic gradient. The loess depositsare often intercalated by different types of paleosols. So far, little information has beenpublished about the nature, origin and age of the loess-paleosol sequences in NorthIran.This paper describes five loess-paleosol sequences exposed in the Sefid-Rudvalley (sections at Rustamabad and at Saravan), on the northern foothills of Alborz(sections at Neka and at Now Deh) and in the loess hills of Golestan province (sectionat Agh Band). The Sefid-Rud loesses are characterised by large textural variations on alocal scale. Angular slope debris and distorted paleosols in the clayey loess deposit atthe section at Rustamabad testify displacement by slope processes, which wastriggered by climate change and/or tectonic impacts. At the section at Saravan, loess isintercalated by two brown paleosol horizons which might correlate with OIS 3.At the section at Neka, two strongly developed brown paleosols (Btk or AhBtkhorizons) are intercalated in clay-rich loess. First luminescence age estimates indicatethat the upper paleosol was formed during OIS 5a-5d. Eight light or dark brownpaleosols (Bwk and Btk horizons) are intercalated in the loess at the section at NowDeh indicating different weathering intensities most likely during the Middle andUpper Pleistocene. In the loess hills near Agh Band, 40 m thick homogenous loesscovers a brown paleosol, possibly correlating with the last interglacial soil.The loess-paleosol sequences at the sections at Neka, at Now Deh and at AghBand are excellent terrestrial archives of Quaternary climate and environment changein northern Iran