" بررسی و تحلیل نقش ادراک محیطی جوامع محلی در بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران ( مطالعه موردی حوزه آبخیز " واز رود " – شهرستان نور )
محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی
1 - ندارد
2 - ندارد
کلید واژه: ادراک محیطی, سازمان فضایی, بهره برداری از منابع طبیعی, جنگل نشینان, نقشه های ذهنی,
چکیده مقاله :
هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته‌اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی‌شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه نگرش و ادراک واجدین فرهنگ نسبت به محیط طبیعی نیز اطلاع داشته باشند. بطور کلی درک مردم از محیط زیست‌شان همانند تجربه‌هایشان نسبت به یکدیگر فرق می‌کند و همچنین علایق‌شان هم نسبت به یکدیگر متفاوت میباشد ، بطوری که ارزشها، اعتقادات ریشه دار و یا هر آنچه که برای اشخاص و جامعه ارجحیت دارند بر ادراک و معرفت آنان تأثیر گذارند . سازمان فضایی منابع طبیعی شمال ایران و فرمهای فضایی شکل گرفته در آن تا حدود زیادی به نوع منابع محیطی موجود در آن (جنگل، مرتع، رودخانه‌های پرآب، چشمه‌های فراوان و ...)، و همچنین به ادراک محیطی ساکنین آن بر میگردد. بنابراین شناخت میزان ادراک آنان در مورد نقش ، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی بمنظور اصلاح و ترمیم شکافهای ایجاد شده که بواسطه برهم خوردن تعادلهای محیطی در این سازمان فضایی بوجود آمده از ضروریات اساسی میباشد، امری که تا بحال کمتر به آن توجه شده و بیش از دو دهه است که با صرف میلیاردها ریال هزینه های تحقیقاتی و مطالعاتی سعی در القای این دیدگاه میباشد که عامل اصلی این بهم‌ریختگی جنگل نشینان و معیشت دامداری سنتی مربوط به آنان می باشد، حال آنکه بنظر می‌رسد نگرش و نحوه بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران با نوع و میزان ادراک محیطی جوامع محلی ( ساکنین قلمروهای جلگه ایی میانکوهی و کوهستانی ) ساکن آن ارتباط معنی داری را دارد . ایده ایی که این تحقیق بدنبال بررسی آن میباشد . نتایج آنالیز آماری نشان داده که در قلمرو ادراکی پاسخهای ساکنین دائم و موقت به گزینه‌های مربوط به نقش، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی حوزه با استفاده از آزمون (X2) بسیار معنی‌دار بوده، بطوریکه سطح ادراکی ساکنین موقت به نظرات کارشناسی نزدیکتر از ساکنین دائمی نشان داده است
Anybody has an image of his surrounding environment. To describe such an image, cultural geographers have used "environmental understanding" term. To understand why groups of human are settled in their natural environment, not only should geographers be aware of the environment characteristics, but also familiar with the attitude and cultural understanding of such environments. Just like experiences, likes and dislikes, environmental understanding also differs from person to person. Values and deep beliefs too, can affect such understanding. Spatial organization of natural resources in northern Iran and formed spatial formats there is mainly based on the kind of existing natural resources (forest, range, flowing rivers, and lots of springs) and inevitably residents' environmental understanding. Therefore being aware of their understanding of the role, quality and natural resource destruction reasons is crucial and necessary in order to find a suitable approach to recover flaws and make an environmental balance in the spatial organizations. This has not been paid attention to and millions of Rials have been spent during the last two decades on dictating that such environmental misbalance had appeared because of residents' traditional husbandry lifestyle; while natural resources operational attitudes and methods in northern watersheds, seem to be interrelated with the kind and amount of local society's (plain, forest and range kingdoms) environmental understanding; the idea this paper is being after. Statistical analysis in the area of understanding, based on special questions, show that temporary and permanent residents' behavior goes back to their level of understanding.