چیستی حقیقت انسان مورد توجه مکاتب مختلف بهویژه اسلام بوده است. عدهای حقیقت انسان را جسم و بدن مادی و برخی روح را حقیقت او، و عدهای دیگر آن را مجرد از ماده انگاشتهاند. مسأله مادیت و تجرد روح است که پیوند مستقیمی با مسأله بقاء روح پس از مرگ دارد. اما بیشتر قائلین به چکیده کامل
چیستی حقیقت انسان مورد توجه مکاتب مختلف بهویژه اسلام بوده است. عدهای حقیقت انسان را جسم و بدن مادی و برخی روح را حقیقت او، و عدهای دیگر آن را مجرد از ماده انگاشتهاند. مسأله مادیت و تجرد روح است که پیوند مستقیمی با مسأله بقاء روح پس از مرگ دارد. اما بیشتر قائلین به مادیت نفس اعتقادی به بقاء روح پس از مرگ ندارند و بر آناند که وقتی بدن از بین رود روح نیز از بین میرود؛ اما قائلین به تجرد روح به فناء روح پس از بدن اعتقادی ندارند و حیات روح را پس از مرگ مستمر میدانند. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی سامان یافته، تلاش شده با مراجعه به قرآن، به ساحت مجرد روح توجه شود. مسأله اصالت روح، تجرد و بقای آن بخشی از معارف الهی از جمله رسالت انبیاء، وحی، حیات برزخی و ... نیز اصل معاد را تشکیل میدهد و انکار یا اثبات آن تأثیر مستقیم بر حیات فردی و اجتماعی دارد. مکاتب مادی روح را انسجام اجزای مادی بدن میدانند؛ اما در مکاتب الهی، روح با ماده در ارتباط است و با متلاشیشدن جسم از بین نمی رود. در این پژوهش با بررسی و جمعبندی شش آیه قرآن میتوان به وجود روح و تجرد آن، به عنوان حقیقتی غیر مادی و جاودان پس از مرگ دست یافت.
پرونده مقاله
نقش انسان در افعال خود از مباحث مهم کلامی و تفسیری است، بدین معنا که آیا انسان در افعال خود قدرت انتخاب دارد و یا اینکه مجبور اراده الهی است و اراده او در انجام افعال نقشی ندارد؟ فخر رازی، فیلسوف، متکلم و مفسر بزرگ قرن ششم و هفتم، افعال انسان را مخلوق خدا دانسته و معتقد چکیده کامل
نقش انسان در افعال خود از مباحث مهم کلامی و تفسیری است، بدین معنا که آیا انسان در افعال خود قدرت انتخاب دارد و یا اینکه مجبور اراده الهی است و اراده او در انجام افعال نقشی ندارد؟ فخر رازی، فیلسوف، متکلم و مفسر بزرگ قرن ششم و هفتم، افعال انسان را مخلوق خدا دانسته و معتقد است که انسان در انجام افعال خود هیچ اختیاری از خود نداشته، و اراده و اختیار انسان را منافی با توحید در خالقیت و ربوبیت میداند. وی علم ازلی و گستره الهی را موجب جبری بودن افعال میداند و بیان میکند همانگونه که خدا، خالق انسان است، آفریدگار افعال او نیز میباشد. نگارنده به روش توصیفی تحلیلی، به کنکاش آرای فخر پرداخته و نظریه وی را متعارض با آیات قرآن و اصل علیت میداند. از دیگر نتایج این پژوهش، رابطه عرضی خالقیت خدا و انسان و تبیین رابطه ثبت اعمال انسان در امالکتاب با جبری بودن انسان، میتوان اشاره کرد.
پرونده مقاله