جایگاه تشبیه تمثیلی در قرآن کریم(مطالعه موردی: تشبیهات تمثیلی در موضوع انفاق)
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
عبدالرحیم زارعیان جهرمی
1
,
صفدر شاکر
2
,
ابراهیم زارعی فر
3
1 - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته الهیات، گرایش علوم قرآن و حدیث
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته زبان و ادبیات عرب
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی فسا، رشته زبان و ادبیات عرب
کلید واژه:
چکیده مقاله :
از ابزارهای مهمی که می‌توان به وسیله آن، مفاهیم و مطالب را دقیق‌تر و سریع‌تر به اذهان مردم منتقل نمود، استفاده از ضرب المثل، تشبیه، تمثیل و غیره است. قرآن کریم در راستای بیان پیام‌های هدایتی در قالبی بلاغی و مفهومی، از ابزارهایی همچون استفاده از مثال و تشبیه تمثیلی بهره برده است. یکی از بهترین روش‌هایی که قرآن می‌تواند معارف عقلی و مفاهیم معنوی را برای مردم تبیین نماید، تشبیه و تمثیل است؛ چراکه به وسیله تشبیه و تمثیل، واقعیت‌ها با زبانی ساده و روان به ذهن متبادر می‌گردد. در قرآن مجید حدود 500 آیه وجود دارد که دارای تشبیه، تمثیل، کنایه، مجاز و تشبیه تمثیلی می‌باشد. این مقاله در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، پس از تبیین مفهوم تشبیه تمثیلی و کارکرد قرآنی آن، تشبیهات تمثیلی قرآن کریم در مقوله انفاق را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.
One of the important tools that can be used to convey concepts and content more accurately and quickly to people's minds is the use of proverbs, similes, and allegories and so on. The Holy Qur'an has used tools such as examples and allegorical metaphors to express guiding messages in a rhetorical and conceptual format. One of the best ways in which the Qur'an can explain rational teachings and spiritual concepts to people is by simile and allegory; Because through similes and allegories, facts are brought to mind in simple and fluent language. There are about 500 verses in the Holy Quran that have similes, allegories, allusions, metaphors and allegorical similes. This article intends to study and analyze the allegorical similes of the Holy Quran in the category of charity by adopting a descriptive-analytical method, after explaining the concept of allegorical simile and its Quranic function.
کتابنامه
قرآن کریم. ترجمه محمد فولادوند.
زمخشری، محمود بن عمر. 1408ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
طباطبایی، سید محمدحسین. 1374ش، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین وابسته به حوزه علمیه قم.
محلی، محمد بن احمد. 1416ق، تفسیر الجلالین، تحقیق جلال الدین سیوطی، بیروت: مؤسسۀ النور.
مکارم شیرازی، ناصر. 1371ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیۀ.
الهاشمی، احمد. 1380ش، جواهر البلاغة، تهران: فیض.
مقالات
فارسی، بهنام و سارا مؤمنی. 1395ش، «زیبایی‌شناسی کارکرد «آب و باد» در تشبیهات تمثیلی قرآن با تکیه بر نظریه بافت زبانی»، فصلنامه پژوهشهای ادبی- قرآنی، سال چهارم، شماره چهارم، زمستان.
کمالی بانیانی، مجیدرضا و محمدرضا کمالی بانیانی و مهدی رضا کمالی بانیانی و مهدی خزاعی. 1393ش، «واکاوی بیان شیوه‌‌‌های تمثیلی در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال پنجم، شماره 18، تابستان، صص152-137.
نصیری، روح الله. «کارکردها و ویژگی‌های صنعت بلاغی تشبیه تمثیلی در قرآن کریم»، پژوهشهای زبانشناختی قرآن، سال دوم، شماره اول، صص39-53.
_||_
Bibliography
The Holy Quran. Translated by Mohammad Fooladvand.
Zamakhshari, Mahmoud bin Omar. 1408 AH, Al-Kashaf An Haqeeq Ghawamez Al-Tanzil, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi.
Tabatabai, Seyed Mohammad Hussein 1995, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Qom Seminary Teachers Association
Mahali, Muhammad ibn Ahmad. 1416 AH, Tafsir al-Jalalin, research by Jalal al-Din Siyuti, Beirut: Al-Noor Foundation.
Makarem Shirazi, Nasser. 1992, Sample Interpretation, Tehran: Dar Al-Kotob Islami.
Al-Hashemi, Ahmad 2001, Jawahar al-Balaghah, Tehran: Faiz.
Articles
Farsi, Behnam and Sara Momeni. 2016, "Aesthetics of the function of" water and wind "in allegorical similes of the Qur'an based on the theory of linguistic context", Quarterly Journal of Literary-Quranic Research, Fourth Year, Fourth Issue, Winter.
Kamali Baniani, Majid Reza and Mohammad Reza Kamali Baniani and Mehdi Reza Kamali Baniani and Mehdi Khazaei. 2014, "Analysis of the expression of allegorical methods in the Holy Quran", Quarterly Journal of Quranic Studies, Islamic Azad University, Jiroft Branch, Fifth Year, No. 18, Summer, pp. 152-137.
Nasiri, Ruhollah "Functions and characteristics of the rhetorical industry of allegorical simile in the Holy Quran", Quranic Linguistic Research, Second Year, First Issue, pp. 39-53.