بررسی آراء حکیم ترمذی در کتاب الفروق الصغیر فی منع الترادف با استناد به آیات قرآن
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
شمس الدین عزیزپور درونکلا
1
(دانشجوی دکتری گروه قرآن و حدیث، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران)
حامد خانی
2
(دانشیار گروه قرآن و حدیث، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران)
ابراهیم فلاح
3
(استادیار گروه قرآن و حدیث، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مقاله حاضر به بررسی آثار مکتوب و مدون فرهنگ غنی اسلامی ایرانی با محوریت آراء و افکار ادبی حکیم ترمذی در کتاب الفروق الصغیر فی منع الترادف با استناد به آیات قرآن کریم پرداخته است. امروز در سراسر سرزمین اسلامی و به خصوص ایران، تلاش‌های مهم و گران‌سنگی در جهت احیاء و تصحیح و تحقیق این میراث گران‌بها، صورت گرفته است. این مقاله علاوه بر بررسی و شناخت ابعاد مختلف کتاب الفروق الصغیر فی منع الترادف حکیم ترمذی، به آشنایی بیش‌تر و بهتر شخصیت ادبی برجستهو میراث کهن وی که میراث غنی ادبی، علمی، عرفانی، انتقادی و اجتماعی است، به محافل علمی و پژوهشی پرداخته است. از دیگر هدف در این نوشته، تلاش به منظور شناخت شیوه‌های سلوک معنوی در این اثر که وی با نگاه اصلاحی و انتقادی آن‌ها را دنبال می‌کند است. روش مورد نظر در این مقاله روشی پژوهشی و تحلیلی با استناد به منابع معتبر و غنی علمی به ویژه با استناد به آیات قرآن کریم است. به نظر می‌رسد بررسی ودقت نظر در آراء و دیدگاه‌های ارزشمند حکیم ترمذی در این اثر، دستاورد و نتیجه‌ای سازنده برای اصلاح جوامع بشری به ویژه اسلامی در پی خواهد داشت.
The present article studies the written and compiled works in rich Iranian Islamic culture in«الفروق الصغیر فی منع الترادف» “small Differences in Preventing Small Discrepancies” by citing Quran’s Verses. Today all around the Islamic world – especially in Iran – valuable and important attempts have done to revive, correct and accomplish this precious heritage. The article studies and surveys various aspects of small Differences in Preventing Small Discrepancies book as well as Ḥakīm al-Tirmidhī’s character and his ancient and famous heritage. The other aim of the research is to recognize his critical and educational methods. The applied method is researching – analytical by citing rich and valid scientific sources specifically Holy Quran.
قرآن کریم.
ابن ابی الدنیا، عبد الله بن محمد. 1409ق، العقل وفضله، به کوشش لطفی محمد الصغیر، ریاض: دار الرایه.
ابن فارس، احمد بن فارس. معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
آقا بزرگ تهرانی، شیخ محمد محسن. 1365ق، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الأضواء.
تفرشی، سید مصطفی بن حسین حسینی. 1418ق، نقد الرجال، قم: مؤسـسة آل البیت لإحـیاء التراث.
حکیم ترمذی، محمد بن عبد الله. 1965م، ختم الاولیاء، به کوشش عثمان اسماعیل یحیی، بیروت: المطبعة الکاثولیکیة.
حکیم ترمذی، محمد بن عبد الله. 1992م، نوادر الاصول، به کوشش عبد الرحمن عمیره، بیروت: دار الجبل.
حکیم ترمذی، محمد بن عبد الله، بی تا، الفروق الصغیر، نسـخه خـطی، ش3195، قونـیه: مـوزه مولانا.
خوئی، سید ابوالقاسم موسوی. 1413ق، معجم رجال الحدیث وتفصیل طبقات الرواة، قم: مؤسسه ولی العصر للدراسات الاسلامیه.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1416ق، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار الشامیه.
سائح، احمد عبد الرحیم. 2006م، الحکیم ترمذی ونظریة فی السلوک، بی جا: مکتبة الثقافة الدِّینیة.
فیومی، احمد بن محمد و همکاران. 1414ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم: مؤسسه دار الجهره.
قمی، عباس. بی تا، الکنی والألقاب، تقدیم محمد هادی امینی، تهران: منشورات مکتبة الصدر.
کحاله، عمر رضا. بی تا، أعلام النساء فی عالمی العرب والإسلام، بیروت: مؤسسة الرسالة.
کلباسی، میرزا ابو الهدی. 1419ق، سماء المقال فی علم الرجال، تحقیق سید محمد حسینی قزوینی، قم: مرکز نشر الثقافة الاسلامیة فی العالم.
مجلسی، محمد باقر.1404ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
مصطفی، ابراهیم و همکاران. 1989ق، المعجم الوسیط، استانبول: دار الدعوه.
هجویری، علی بن عثمان. 1304ق، کشف المحجوب، به کوشش ژوکوفسکی، سنت پتربورگ: مطبعة دار العلوم.
مقالات
پاکتچی، احمد. 1395ش، دوفصلنامه پژوهش‌های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی، سال 17، شماره 46.
خانی، حامد. 1395ش، دوفصلنامه پژوهش‌های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی، تهران، سال 17، شماره 46.
سُلگی، مریم و همکاران. 1397ش، «رابطه حیات طیبه و قناعت از منظر قرآن و تفاسیر»، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال نهم، شماره 35.
_||_
The Holy Quran.
Ibn Abi al-Dunya, Abdullah ibn Muhammad,1409, Al-Qalam and Fazllah, with the efforts of Lotfi Mohammed al-Sahir, Riyadh: Dar al-Raya.
Ibn Faris, Ahmad ibn Fars, Mojtaba Maqayes al-Lagha, Qom: School of Allah al-Islam.
Aqa Ghafari Tehrani, Sheikh Mohammad Mohsen, 1365, The pretext for the Shiites, Beirut: House of Lights.
Tafreshi, Seyyed Mostafa ibn Hossein Hosseini, 1418 AH, Criticism of al-Rjal, Qom: Research: Al-Alibit institute of the liturgy.
Hakim Tarmazi, Mohammad bin Abdullah, Beyat, Al-Frouq Al-Sghir, Manuscript, S 1395, Konya: Rumi Museum.
Hakim Tarmazi, Mohammad bin Abdullah, 1965, Khatam al-Awlia, by the efforts of Osman Esma'il Yahya, Beirut: Al-Mut'ta al-Thawlikiyeh.
Hakim Tarmazi, Mohammad bin Abdullah, 1992, Nawadar al-Assal, by the efforts of Abdurrahman Amirah, Beirut: Dar al-Ja'bal.
Khoi, Seyyed Abolqasem Mousavi, 1413 AH, Mojtaba Rijal al-Hadith, and details of the classes of al-Rawah, Qom: Wali al-Asr Institute Lldrsat al-Islam.
Ragheb Isfahani, Hussein ibn Muhammad, 1416, Mofradat al-Faq al-Quran, Beirut: Dar al-Shamieh.
Saeed, Ahmed Abdul Rahim, Al-Hakim Tarmazi and Philosophical Theory, School of Theology, First Edition, 2006.
Selgi, Maryam et al., 1397, Relationship between Tayyebeh and Qur'anic life from Quranic perspective and commentaries, Quarterly and Qur'anic Studies.
Phoumy, Ahmed ibn Muhammad et al., 1414 , Al-Mashb al-Munir Fi Gharib al-Shah al-Kabir, Qom: Dar al-Jahra institute.
Qomi, Abbas, Bey, Al-Kani and Al-Olgbat, Presented by Mohammad Hadi Amini, Tehran: Classes of the School of Art.
Kahala, Omar Reza, Beyat, Flags of women in the Arab world and Islam, Beirut: Morsi Al-Rasul.
Klabasi, Mirza Aboulhadi, 1419 AH, Sama'a al-Maqal Feyalem al-Rajjal, Qom: Research: Seyyed Mohammad Hosseini Qazvini, Qom: Mekes Publishing Al-Thaqqa al-Islamiyyah al-Alam.
Majlesi, Mohammad Bagher, 1404 AH, Biar al-Anwar, Beirut: Al-Wafa Institute.
A total of colleagues, 1439 AH, Medina al-Mulk Abdul Aziz Ll al-ulum and Al-Takenyah.
Mostafa, Ibrahim et al., 1989, Al-Mu'ayyim Al-Wasit, Istanbul: Dar Al-Dawa.
Hajjiri, Ali ibn Uthman, 1304, Discovery of Al-Muhajub, by the efforts of Zhukovsky, Saint-Petersburg: Mataje Al-Alum.