بررسی تطبیقی روش تفسیر واعظانه در تفسیر روض‌الجنان و تفسیر سورآبادی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
مهناز فولادی ماهانی
1
(دانشجوی دکتری الهیات ،واحد کاشان،دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران.)
ماشالله جشنی ارانی
2
(استادیار گروه معارف،واحد کاشان،دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران)
محمد ناصحی
3
(استادیار گروه معارف،واحد کاشان،دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران)
حسین خوشدل مفرد
4
(استادیار گروه معارف،واحد کاشان،دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران)
کلید واژه: قرآن, روش تفسیری تفسیر, تفسیر واعظانه, روض‌الجنان, تفسیر سورآبادی,
چکیده مقاله :
تفاسیر واعظانه از جمله تفاسیری است که به منظور وعظ، ارشاد، هدایت و در نتیجه تربیت معنوی عموم مردم به رشته تحریر درآمده و مفسرانی همچون عتیق نیشابوری (سورآبادی) و ابوالفتوح رازی از جمله مفسرانی هستند که در کتب تفسیری خود به بیان جلوه های واعظانه از آیات قرآن کریم پرداخته اند. معرفی و بیان ویژگی های این تفاسیر، به دلیل ترویج بیشتر تعالیم و آموزه های دینی در میان عموم مردم، ضروری می نماید. این پژوهش بر آن است که با نگاهی توصیفی و تحلیلی، به بررسی دو تفسیر واعظانه روض الجنان ابوالفتوح و تفسیر سورآبادی بپردازد و مولفه ها و رویکردهای واعظانه آنها را بیان نماید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که تفاسیر پیش گفته، همچون دیگر تفاسیر واعظانه، آموزشی هستند، جذابیت بالایی داشته و در آنها پند و اندرز به وفور مشاهده می شود. تأکید بر اشعار، قصص، باورهای عامیانه، توجه به مباحث کلامی، بیان مسایل ماورائی، آرایه های ادبی و باورهای عصری از مولفه ها و رویکردهای مهم مشترک تفاسیر سورآبادی و روض‌الجنان به شمار می‌آید. و از جمله وجوه تمایز این دو تفسیر آن است که در تفسیر روض‌الجنان توجه به اشعار فارسی، بررسی قصص تمامی انبیاء، نقد اسرائیلیات و اساطیر مدنظر قرار گرفته، درحالی‌که در تفسیر سورآبادی از توضیح زندگی و حوادث برخی پیامبران اجتناب شده و جز در یکی دو مورد ردپایی از نقد اساطیر و اسرائیلیات به چشم نمی خورد. گذشته از اینکه در تفسیر سورآبادی نسبت به تفسیر روض الجنان، شمار زیادی مولفه‌های اسرائیلی وجود دارد
Homiletic commentaries are typically written for preaching, leadership, guidance, and as a result, the spiritual education of the public, and commentators such as Atiq Neishabouri (Sourabadi) and Abul Fattouh Razi are among the commentators who have addressed homiletic commentaries in the verses of the Holy Quran. It is necessary to introduce and characterize these commentaries for further promotion of religious teachings and instructions among the public. This study aims to examine the two homiletic commentaries of Rawd al-Jinan by Abul Fattouh and Sourabadi using a descriptive and analytical perspective and to find their homiletic components and approaches. The findings of the study indicate that the aforementioned commentaries are like other educational preaching commentaries. They are highly attractive and there are plenty of advice and guidelines in them. Poems, stories, folk beliefs, attention to theological and transcendental issues, figures of speech, and contemporary beliefs are among the important common components and approaches used in Rawd al-Jinan and Sourabadi’s commentaries. Concerning the differences, Rawd al-Jinan pays attention to Persian poems, the analysis of the stories of all the prophets, the criticism of Israʼiliyyat and mythology, while Sourabadi’s commentary avoids narrating the life stories and events of some prophets and there is no trace of mythology and Israʼiliyyat except for one or two cases. Moreover, there are many Israʼiliyyat elements in Sourabadi’s commentary compared to Rawd al-Jinan’s commentary.