بررسی وضعیت ارائه‌ی خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شهر تهران
محورهای موضوعی : دانش شناسی
اسماعیل جعفری
1
(کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران)
کلید واژه: خدمات اطلاع‌رسانی, پایان‌نامه‌ها, بررسی وضعیت کتابخانهها, , وزارت بهداشت ـ درمان و آموزش پزشکی, شهر تهران,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر که به بررسی وضعیت ارائه خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح تهران، متشکل از 36 کتابخانه، شامل: 11 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، 10 کتابخانه وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، 10 کتابخانه وابسته به علوم پزشکی ایران و 5 کتابخانه وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران می‌پردازد. روش شناسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی صورت گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شده است. یافته‌ها: از 174 نفر پرسنلی که در بخش پایان نامه‌های کتابخانه‌های مورد مطالعه در پژوهش مشغول به کار هستند، 100 نفر (4/57 درصد) از آنها نیروی غیر کتابداری هستند. که این مسئله ضعف بسیار عمده را در این بخش نشان می‌دهد که بیش از نیمی از پرسنل این بخش را نیروی غیر کتابداری تشکیل می‌دهند. که این مسئله خود باعث عدم سازماندهی درست پایان نامه‌ها و ناتوان بودن در ارائه خدمات کافی به مراجعان به این بخش می‌شود. همچنین از نظر وضعیت سازماندهی و نمایه‌سازی 82 درصد کتابخانه‌های مورد بررسی اقدام به سازماندهی و نمایه‌سازی پایان‌نامه‌ها نموده‌اند و در 8/17درصد کتابخانه‌های مورد بررسی این اقدام هنوز صورت نگرفته است. در خصوص امکانات رایانه ای، یافته‌های پژوهش ناظر بر این است در اکثر دانشکده‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی و دانشگاه آزاد امکانات رایانه‌ای وجود داشته و تنها در بیشتر دانشکده‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران این امکانات وجود نداشته است. 22 کتابخانه (5/78 درصد) در بخش پایان‌نامه خود دارای امکانات نرم‌افزاری بوده و 4/21 درصد بخش پایان‌نامه‌ها فاقد امکانات نرم‌افزاری هستند که با توجه به این می‌توان گفت اکثر کتابخانه‌های دانشکده‌های مورد مطالعه در وضعیت نسبتاً مطلوبی به سر می‌برند. 75 درصد کتابخانه‌های مورد مطالعه بیان داشتند که پایان نامه‌های خود را در اختیار تمامی دانشجویان دانشگاه‌های آزاد، دولتی و پیام نور و... قرار می‌دهند. 8/17 درصد کتابخانهها بیان داشته‌اند که پایان نامه‌های خود را تنها در اختیار دانشجویان و اعضاء هیأت علمی دانشگاه‌های وابسته به خود قرار می‌دهند و 14/7 درصد کتابخانهها بیان کرده‌اند که پایان نامه‌های خود را تنها در اختیار دانشجویان دانشگاه‌های دولتی قرار می‌دهند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از نظر فضا و مکان اختصاص یافته 50درصد کتابخانه‌های مورد بررسی، فضای مجزایی را برای نگهداری پایان‌نامه‌ها اختصاص داده‌اند، و 50درصد نیز فاقد فضای کافی و مجزا می‌باشند. 9 کتابخانه (2/32 درصد) پایان‌نامه‌های دانشکده‌های دیگر را در بخش پایان‌نامه‌های خود نگهداری کرده و (8/67 درصد) این عمل را انجام نمی‌دهد
Objective: The present study performed in a descriptive method investigates the status of providing services in dissertations and thesis section of libraries affiliated to Ministry of Health and Medical Education in Tehran; Methodology: The population of the research consisted of 36 libraries including: 11 libraries affiliated to Tehran University of Medical Sciences, 10 libraries affiliated Shahid Beheshti University of Medical Sciences, 10 libraries affiliated to Iran University of Medical Sciences and 5 libraries affiliated to Islamic Azad University, Medical Sciences branch. The aim of this study is to find the answer to 7 major questions regarding the study of the status of services provided in dissertations and theses section of the above-mentioned libraries, including the space and allocated location (to keep the dissertations), organization (indexing,…), professional staff, computer and software facilities for the retrieval of information, current facilities to make dissertations and theses accessible (databases and published indexes). The instrument for data collection in this research is questionnaire (consisted of 24 open-ended and multiple-choice questions) completed by the heads or the staff of dissertations and theses sections. In order to analyze the data, statistical software, SPSS, has been used. Findings: The study results show that regarding the space and the location, 50 percent of the mentioned libraries have allocated a separate section for the dissertation and theses and the other 50, percent lacked such a separate place. 9 libraries (32, 2 percent) kept other faculty's dissertations and theses, but not 67, 8 percent. Among174 staff working in the studied libraries’ dissertations and theses section, 100 persons (57/4 percent) are non-librarian, a major shortcoming for this section, which leads to organizing the dissertations and theses inappropriately and not being able to provide proper services to the clients of this section. Also, considering the manner of organizing and indexing, 82 percent of the studied libraries have performed these processes and 17/8 percent has not done that yet. About the computer facilities, this study indicates that in most of Tehran, Shahid Beheshti and Islamic Azad University of Medical Sciences faculties, computer facilities are available and only most of Iran University of Medical Sciences faculties lack these ones. 22 libraries (78/5 percent) have any software facilities in their dissertations and theses section and 21/4 percent of these sections lack any software facilities. So, based on these findings it can be claimed that most of the studied faculty libraries are relatively in an acceptable status. 75 percent of these libraries conveyed that their dissertations and theses available to all Students form state, Azad, Payam-e-Noor and… Universities. In 17.8 percent of them, the dissertations and theses are only available to the students and faculty members of their affiliated universities. And 7/14 libraries have mentioned they only give dissertation services to the students of state universities.
اصلانی ملایری، محسن (1377). بررسی میزان آگاهی و رضایت دانشجویان عضو کتابخانة مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از خدماات کتابخانه در سال 1376. طرح پژوهشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
بنی اقبال، ناهید (1377). بررسی مجموعه پایان‌نامه‌های دانشگاه تهران. کتابداری، (32)، 155ـ170.
تامپسون، جیمز (1366). تاریخ اصول کتابداری. ترجمه محمودحقیقی، تهران: مرکزنشردانشگاهی.
در باغ عنبران، جعفر (1377). بررسی رضایت استفاده کنندگان از پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی فارسی کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز. پایان نامة کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه شیراز، شیراز.
رحیمی، علیرضا (1377). تعامل گسترش تحقیقات و نقش کتابخانهها در اشاعه اطلاعات. فصلنامه پیام کتابخانه. 8(3)، ص26.
صالحی، منیژه (1378). مقایسه وضعیت ارائه خدمات در بخش پایان‌نامه‌های کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه تهران
ملکی نوجه دهی، مجید (1373). بررسی نظرات دانشجویان در مورد خدمات کتابخانه‌های دانشگاه شهید بهشتی در نیمسال تحصیلی 73ـ72. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه شهید بهشتی.
نخعی، رضا (1377). راهنمای پایان‌نامه نویسی. تهران: هگمتان.
Altman, Ellen ; Hernon, peter (1998). Service quality and satisfaction do matter. American libraries, 29(7) , 53.
Butler, Meredith ; Gratch, B. (1982). planning a user study: the process defined. College Research Libraries, (43), 320-330.
Cherry, Joan M (1990). Methods of studying database user: the role of surveys, laboratory studies, and field studies. The Canadian Journal of Information science, 15(2), 17-27
Cooper, Sandra m ; Bolt, Nancy; Keith, Bolt ; Nancy, Keith (2001). Com muni ty analysis methods and evaluative options: The CAMEO hand book. [Online]. [cited 23. 6.2001]. Chapter 7.
D`Elia, George ; Walsh, Sandra (1983). User satisfaction with library services-a measure of public library performance. Library-Quarterly, 53 (2).pp.109.
Goldhor, Herbert (1968). Reaserch methods in librarianship: measurement and evaluation/ University of Illinois Graduate school of library science. pp.16.
Lancaster. F. W (1977). The measurement and evaluation of library services. Washington, D. C: Information resource press. PP.1-395. quted in S. Ertejaei. Survey of the user satisfaction with services of the central library of iran medical sciences university, Master Dissertation, Iran university of medical science.1994.p.1
Martin, L.A (1976). User studies and library planning. Library Trends, (24), . pp.473.
Parkin, D. (1979). A study of the college of pharmacy library concerning facilities, services and user satisfaction. PP.1, pub. No: ERIC: ED-203 880,18 ref.
Townley, Charls.T ; Boberg, Kevin B. (2000). The changing role of the technical university libraries: 1983-1996. New Mexico state univ. [Online]. [Cited 13.4.2001] Ave: http: //educate.lib.chamers.se / IATUL / proceedcontents / fullp…/Townely.htm
Wilson,C ; N. Orr (1995). User satisfaction with the library service among part time students. New review of academic librarianship. 1, pp.187. [Online]. [Cited 12.3.2001]. Ave: www.brad.ac.uk / acad /indtech / chakib / qfd / ts /do21.htm.