تحلیل محتوای مقالات منتشر شده در دو نشـرﻳﻪ فصلنامه "کتابداری و اطلاع رسانی" و " فصلنامه کتاب" در سالهای 1385و1386

محورهای موضوعی : دانش شناسی

محسن سلک ¹ (کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال .)
اشرف السادات بزرگی ² (استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال و عضو هیات علمی بازنشسته کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.)

تاریخ دریافت : 1388/06/08 تاریخ پذیرش : 1388/09/17 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: تحلیل محتوا, مقالات مجلات, فصلنامه کتاب, فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف این تحقیق، تعیین گرایش موضوعی مقالات مندرج در دو نشریه فصلنامه "کتابداری و اطلاع رسانی" و "فصلنامه کتاب"، تعیین تعداد مقالات و جنسیت پدید آورندگان و مدرک تحصیلی آنان و تعداد مقالات ترجمه و تالیفی ایندو نشریه در سالهای 1385و1386 روش تحقیق: مجلات مورد بررسی در این پژوهش به روش پیمایشی بررسی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی بود. روش پژوهش تحلیل محتواست که یکی از فنون تحلیل در پژوهش کیفی به حساب می آید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: 270 عنوان از مقالات تالیفی و 26 عنوان ترجمه بوده اند و 259 نفر مرد و 170 نفر زن بعنوان نویسنده یا مترجم در پدیدآوردن مقالات شرکت داشته اند. بیشترین سهم را نویسندگان دارای مدرک کارشناسی ارشد با تعداد 177 داشته اند. از لحاظ گرایش موضوعی مقالات، در فصلنامه کتاب، موضوع "کتابخانه ها و مراکز منابع" (13 درصد) بیشترین و "ساختمان و تجهیزات کتابخانه" (6/0 درصد) کمترین گرایش موضوعی مقالات را بخود اختصاص داده اند. در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، موضوع "ذخیره و بازیابی رایانه ای اطلاعات" (5/18 درصد) بیشترین و"ساختمان و تجهیزات کتابخانه (5/0 درصد) کمترین موضوعات مورد توجه بوده اند. نتیجه گیری: موضـوع "ذخیره و بازیابی رایانه ای اطلاعات" (3/13 درصد) بیشترین گرایش موضوعی مقالات دو نشریه را داشته است و پس از آن "کتابخانه ها و مراکز منابع" (2/11 درصد) و "ارتباطات و فناوری اطلاعات"(8/10 درصد) قرار دارند. موضــوع "ساختمان و تجهیزات کتابخانه" (6/0 درصد) نیز کمترین گرایش موضوعی مقالات را بخود اختصاص داده است. با استفاده از آزمون کای اسکوئر (X2) مشخص شد که هر دو نشریه از لحاظ پوشش موضوعی یکسان عمل کرده اند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This research aims at determining the subject distribution of articles published in "Faslname-ye Ketab" and "Library and Information Science" quarterlies in 2006 and 2007, the number of written and translated articles, sex of the article authors and their educational degrees. Methodology: The journals were studied via the survey method in the form of content analysis. To collect the needed data, several checklists have been used. The descriptive statistics are used for data analysis. Findings: Totally, subjects "libraries and resource centers" and "computerized information storage and retrieval" were the highest subject tendencies, while subject "library building and equipment" was less considered in articles. Conclusion: Using chi-square (x2), it was concluded that both journals had the same performance in terms of subject coverage.   

منابع و مأخذ:

آذرانفر ، جوانه ، (1385) ، تحلیل محتوای پایان نامه های تحصیلات تکمیلی رشته کتابداری و اطلاع رسانی موجود در پایگاه اطلاع رسانی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران در سالهای 1382-1373 ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال.

احمد لاری ، رکن الدین ؛ فرزین ، فرزانه ، (1376) ، بررسی مقالات کتابداری و اطلاع رسانی 1374-1358 . کتابداری ، سال سی و یکم ، دفتر 27-26،ص 72-58.

حری ، عباس،(1378)، بررسی گرایش موضوعی آثار علمی و پژوهشی رشته کتابداری و اطلاع رسانی ایران از آغاز تا پایان سال 1377 . در فهرست های رایانه ای : توسعه و کاربرد : مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست های رایانه ای در کتابخانه های ایران ،27و28آبان ،1378 ، ص48-29.

سیدین ، سید مهرداد ؛ باب الحوائجی ، فهیمه ،(1387)، تحلیل محتوای پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال ، علوم و تحقیقات تهران ، علوم و تحقیقات اهواز و همدان در سال های 1372 – 1386. پیام کتابخانه 15، ش 1 ، ص 95-121 .

شادمان فر، سمانه،(1387)، تحلیل محتوای مقالات همایشهای انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران از سال 1379 تا پایان سال 1385. پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال.

ملیح، سعید ، (1376) تحلیل محتوای مقالات کتابداری و اطلاع رسانی در نشریات کتابداری و اطلاع رسانی در سال های 1347-1377 . پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران،1376 .

نیازی ، سیمین ،(1380)، بررسی گرایشهای موضوعی نشریات کتابداری و اطلاع رسانی در سالهای (1377-1347).  فصلنامه کتاب ، ش 48 ، (بهار 1380 ) ، ص61-52 ..

هولستی ، ال- آر ، (1384)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی . ترجمه نادر سالار زاده امیری . تهران : دانشگاه علامه طباطبایی ، 1384 .

 

Eisenberg , M . B . (1988) , Trend and issues in Library and Information Sience. ERIC ED314099

Jarvelin , Kalervo ; Vakkari , Petti . (1993) , " The Evaluation Of Library and Information

science 1965 -1985 : A content Analysis of Journal Articles " , Information Processing and

Management , vol . 29 . n .1 .

Koufogiannakis , Denise ; Ellen Crumley , (2004) , " Content Analysis in Librarianship research " . Journal of Information Science , 2006 , 30 (3) : 227-239.

Kumar S.A ; Parkash T , (1995) " Bibliometric Analysis of Information Seeking Behavior Related Litrature" , Available at : www.istl . org

Uzun . A , (2002) . "Library And Information Science Research in Developing Countries and Eastern European Countries : A Brief Bibliometric Perspective " . The International