تحلیل استنادی و تعیین منابع اثرگذار در پایان نامه های کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در سالهای 1379-1386
محورهای موضوعی : دانش شناسی
ریحانه ایزدی
1
(کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی،)
چکیده مقاله :
هدف: از جمله روشهای علمی که می توان به بررسی مآخذ منابع گوناگون پرداخت و از راه شمارش تعداد استفاده از آن منبع به پرمراجعه ترین منابع دست یافت، روش تحلیل استنادی است زیرا در آن نوعی رابطه محتوایی بین سند و متن وجود دارد از سوی دیگر پایان نامه ها هم منابعی هستند که در نتیجه همکاری بین دانشجویان و اساتید و با پشتیبانی مؤسسات آموزش عالی پدید می آیند. لذا تحلیل استنادی پایان نامه ها می تواند در یافتن اهدافی از جمله تعیین میانگین میزان استنادها، تعییین پربسامدترین منابع، توزیع فراوانی استناد به زبانهای مختلف، میزان روزآمدی منابع، میزان اثرگذاری منابع، تعیین مجلات هسته و...مؤثر واقع شود.همچنین اهدافی از جمله شناسایی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان و اساتید، آگاهی مدیران و مسئوولان کتابخانه ها جهت تهیّه منابع اطلاعاتی بهینه و به کارگیری اصولی بودجه در راستای تهیّه مجموعه ای غنی را در بر گیرد. روش پژوهش: در این پژوهش با استفاده از فن تحلیل استنادی به بررسی الگوهای استنادی فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی همدان درفاصله سالهای 1379-1386پرداخته شده است وجامعه آماری شامـل 302 عنوان پایان نامه با 8672 استناد است. یافته ها: نشان می دهد که کتب فارسی با 1/47 % بالاترین استناد و نشریات لاتین با 7/3 % کمترین استناد را داشته اند و متوسط میزان استناد برای هر پایان نامه 7/28 استناد است. توزیع زبانی بالا بودن میزان استناد به زبان فارسی را با 2/87 % نشان می دهد. نیم عمر منابع به کتب لاتین با 62/11 سال و پایان نامه ها با 87/3 سال بیشترین و کمترین میانگین را نشان می دهد.همچنین پوشش زمانی منابع مربوط به سالهای 1371-1380 با 61/62 % از کل استنادها می باشد و کتب فارسی با 95/5 % و نشریات لاتین با 66/0 % به ترتیب بیشترین و کمترین میزان اثرگذاری را دارند. میزان استناد به منابع روزآمد در سال 1380، 5/2 منبع و در سال 1384، 92/0 منبع می باشد نتیجه گیری: مجلات از قانون برادفورد تبعیت می کنند و مجلات هسته فارسی شامل نشریه معماری و شهرسازی و نشریه معمار و مجلات لاتین شامل Review و A+U است و نیز پربسامدترین کتاب فارسی، اقلیم و معماری و کتاب لاتین Typesfor buildingSaverTime می باشد و همچنین از بین کل استنادات صورت گرفته ،4/55 % به کتب فارسی و لاتین و 1/24% به نشریات و2/87 % به منابع فارسی و 8/12% به منابع لاتین و 5/84 % به منابع چاپی و 5/15% به منابع غیر چاپی تعلق گرفته است که فرضیات آزمون را مورد پذیرش قرار می دهد.
Purpose: This research attempts to study the citation behavior in M.S. theses of Architecture at Hamedan Islamic Azad University during years 2001-2008, and determine the core sources. Methodology: Using bibliometric and citation analysis method, a statistical population f 302 thesis with 8672 citations was studied. Findings: It was found that Persian books with 47.1% had the highest citations and Latin periodicals with 3.7% had the lowest citations. The average citation for each thesis was 28.7 citations. Linguistic distribution shows the high amount of citations to Persian with 87.2%. Half-life of information for Latin books is 11.63 years and for thesis is 3.88 years, showing the highest and lowest average, respectively. Also, time coverage of sources related to 1992-2001 includes 62.6% of all citations, while Persian books with 5.95% and Latin periodicals with 0.66% have the highest and lowest impact. The citation ratio to up-date sources in 2001 and 2005 are 2.5 and 0.42 sources, respectively. Conclusion: The journals follow Bradford’s law and core ones are “Architecture”, “Urban Planning”, and “Memar Serial”. Core Latin journals are “Review” and “A+U”. The most frequently used Persian and Latin books are “Climate & Architecture” and “Time saver for building types”, respectively. Among all citations, 55.4% are to Persian and Latin books, 24.1% to periodicals, 87.2% to Persian resources, 12.8% to Latin resources, 84.5% to printed resources, and 15.5% to non-printed resources. Accordingly, research hypotheses were confirmed.
احمدزاده، سعادت (1384). «تحلیل استنادی مآخذ پایان نامههای دکترای شهر سازی و معماری دانشکده هنرهای زیبا». فصلنامهکتاب، دوره هیجدهم، ش. 62 : 33-48.
تقوی گلچینی،مریم(1379).«تحلیل استنادی مآخذ پایان نامه های ارشد دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی ایران،پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری واطلاع رسانی». دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.
حری، عباس(1382).«تحلیل استنادی». دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ج .1.
______؛ نشاط،نرگس(1381).« بررسی رفتار استنادی نویسندگان مقاله‌های مندرج در مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران از آغاز تا پایان سال 1379». مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران،ش.32 : 1-33.
______ ( 1372). مروری بر اطلاعات و اطلاع رسانی،تهران: دبیرخانه هیأت امنای کتابخانههای عمومی کشور، نشر کتابخانه.
خسروی تاج،حمیدرضا(1377).« بررسی میزان کاربرد انواع منابع اطلاعاتی در پایان نامه های فارق التحصیلان کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان در سالهای 1374-1376». پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده علوم انسانی تهران شمال.
رسول زاده خلیق، مریم(1387). «تحلیل استنادی مأخذ پایان نامه های دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز». پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان.
حقیقی،محمود(1381).«کاربرد استناد در نگارش علمی». مجله روانشناسی و علوم تربیتی ،سال سی و دوم، ش. 32: 215-232.
زندی،فاطمه(1382).«بررسی مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز در سالهای 1366-1375»پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
صدیقی،مهری (1380). «تحلیل استنادی مآخذ پایان نامههای فارغ التحصیلان حوزه علوم زمین موجود در مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران». فصلنامه اطلاع رسانی، دوره سوم، ش. 1و2.
Available:{online}.http://www.irandoc.ac.ir/ETELA-ART/17/17-1-2-4.ABS.HTM
طاهری، سعید (1381). «تحلیل استنادی مآخذ پایان نامههای کارشناسی ارشد رشته مخابرات در سالهای 1371-1379 در سه دانشگاه شیراز، صنعتی اصفهان و علم و صنعت تهران».پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز.
کریمیان مزیدی، محمد علی؛ اشرافی، محمد (1386). «تحلیل استنادی مقالات سه نشریه علوم کشاورزی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، دانش کشاورزی دانشگاه تبریز و تحقیقات کشاورزی ایران». فصلنامه کتاب، دوره هجدهم، ش.1 : 51-67.
مرادی صومعه سرائی، شیما(1384). «بررسی تطبیقی و تحلیل استنادی مآخذ پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و علوم تحقیقات» پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.
Fuches, Beth E. et al. (2006).« Behavioral Citation Analysis: Toward CollectionEnhancement for Users». College & Research Libraries: 304-324.
Lo, Szu-Chia. (2007).«Use of information Resources in Writing up Dissertation: A Citation Analysis».In Innternational Conference on Engineering Educational (ICCE 2007), Combra, Portugal, September 3-7.