میزان آشنایی و استفاده کتابداران دانشگاهی شهر تبریز از امکانات وب 0/2

محورهای موضوعی : دانش شناسی

صنم ابراهیم زاده ¹ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران)
نادر نقشینه ² (استادیار دانشگاه تهران، آزمایشگاه پایش دیجیتال، کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1392/12/12 تاریخ پذیرش : 1393/03/25 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: کتابخانه‌های دانشگاهی, وب 0/2, کتابخانه 0/2, کتابدار 0/2,

چکیده مقاله :

هدف: مقاله حاضر به ارائه نتایج حاصل از بررسی میزان آشنایی و آگاهی کتابداران شاغل در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز با فناوری وب 0/2 پرداخته است. هم‌چنین به تعیین میزان تمایل کتابداران به پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده نیز می‌پردازد. در این راستا به کشف چالش‌هایی که کتابداران در استفاده از ابزارهای وب 0/2 با آن رو به رو هستند نیز اقدام شده است. روشپژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای است که بر اساس مرور متون و مشاهدات پژوهشگر از ابزارهای وب 0/2 طراحی شده است. روایی و پایایی ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از روش اعتبار محتوا و آلفای کرونباخ (95/0) تأیید شد و برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی استفاده شد. یافته‌ها: میانگین آشنایی و استفاده از ابزارهای وب 0/2 توسط کتابداران دانشگاهی تبریز به ترتیب (5/2) و (7/2) است. میزان آشنایی کتابداران با هر یک ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (25/3)، شبکه‌های اجتماعی (3)، آر اس اس (65/2)، ویکی (5/2)، پیام‌های فوری (22/2)، بوک مارک‌های اجتماعی (02/2)، پادکست‌ها (2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (94/1). هم‌چنین میانگین میزان استفاده از هر یک از ابزارهای وب 0/2 عبارت است از: وبلاگ (08/3)، ویکی (3)، پیام‌های فوری (68/2)، شبکه‌های اجتماعی (65/2)، آر اس اس (62/2)، بوک مارک‌ها (2/2)، پادکست (14/2)، ویدکست‌ها (06/2) و مجموعه عکس‌های پیوسته (88/1). علاوه بر این میانگین تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده کتابخانه‌های دانشگاهی (3.7) است. نتیجه‌گیری: کتابداران با برخی از فناوری‌های وب 0/2 از جمله وبلاگ، ویکی، آر اس اس و شبکه‌های اجتماعی آشنایی مطلوبی دارند، اما آشنایی آنها با دیگر ابزارهای وب 0/2 محدود، و توانایی کتابداران در استفاده از وبلاگ‌ها بالا است و مجموعه عکس‌های پیوسته کمترین میزان استفاده را در بین کتابداران دارد. هم‌چنین در این پژوهش مشخص شد میزان تمایل کتابداران برای پذیرش فناوری وب 0/2 در آینده در کتابخانه‌های دانشگاهی بالا می‌باشد. نبود آموزش لازم در زمینه استفاده از وب 0/2 یکی از موانع اصلی استفاده از وب 0/2 توسط کتابداران اعلام شده است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The present investigation focuses on the scope and familiarity with Web 2.0 displayed by academic librarians in the city of Tabriz. It aims to find a scale by which to ascertain the tendency and preparedness of librarians to adopt the said technology. Methodology: A survey was implemented using a questionnaire devised by the researchers. Thirty five librarians were surveyed  Findings: familiarity and use of Web 2.0 tools by librarians was (2.5) and (2.7). Findings: The average of Familiarity with each of the Web 2.0 tools was; Blogs (3.25), social networking (3), RSS (2.65), wiki (2.5), instant messaging (2.22), social bookmarks (2/2), podcasts (2), online image sharing (1.94). In addition, rate of acceptance for welcoming web 2.0 technologies in future was (3.7). Conclusion: Some academic librarians were well versed in Web 2.0 tools such as weblogs, wikis, RSS and various social networks. However, in general, there had been limited knowledge concerning podcasts, photograms and social bookmarking. While librarians displayed high aptitude in employing weblogs, photograms and other forms of online in which image sharing were in the least. They displayed, however, a high rate of acceptance for welcoming web 2.0 technologies in future. Primary impediment in using Web 2.0 stemmed from inadequate training.  

منابع و مأخذ:

 اسفندیاری مقدم، ع.؛ حسینی شعار، م. (1389). میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی همدان از امکانات و قابلیتهای وب 0/2. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 53 (1).

 اناری، ف.؛ عاصمی، ع.؛ ریاحی نیا، ن. (1392). بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی در به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان. دانش شناسی، 6 (20)، 10-23

 بهرامی، و.(1391). تحلیل میزان آشنایی و استفاده کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی از فناوری‌های و وب 0/2 و شناسایی عوامل بازدارنده بر استفاده از این فناوری‌ها در خدمت کتابخانه‌ها دانشگاهی. پایان نامه کارشناسی ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد.

 صابری، م. ک.؛ سادات موسوی، ع.؛ نادری، س. (1387). کتابخانه 2: رویکردی نوین برای پاسخ‌گویی به تغییرات سریع در همایش کتابخانه‌ها: مرکز مدیریت دانش (همدان، 2 خرداد 1387).

 صراف زاده، م.؛ حاضری، ا.؛ علوی، س.(1391). آگاهی و استفاده مدرسان کتابداری و اطلاع‌ رسانی ایران از فناوری‌های وب 2. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 28 (1)، 21-38.

 عبدخدا، ه.؛ محمدی، ل. (1390). بررسی میزان آشنایی و استفاده‌ی کتابداران دانشگاه‌های علوم پزشکی شهر تهران از امکانات کاربردی تار جهانگستر (وب) در خدمات کتابخانه‌های. مدیریت اطلاعات سلامت، 8(3)،354-362.

 قره خانلو، م.؛ کریم زادگان مقدم، د.؛ پیله ور، ع. (1390). شناسایی و تعیین خدمات وب 0/2 کاربرد پذیر جهت استفاده در مدل کتابخانه دانشگاهی 0/2. اولین همایش منطقه‌ای رویکردهای نوین در مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات. رودسر. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر واملش.

 مرادی، ش.؛ علی پور، ا.؛ صابری، م.؛ فلاحتی، ا. (1390). میزان بهره گیری از وب 2 در کتابخانه‌های دانشگاهی کشورهای خاورمیانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 54 (2).

 مهدی زاده، ح.؛ عزیزی، م.(1389). بررسی دانش دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی غرب کشور در محیط‌های وب 0/2. تحقیقات نظام سلامت پاییز، 6(3)، 397-406.

 Abram, S. (2005). Web 2 – huh? library 2.0 librarian 2.0. Information Outlook, 9(12);44-46.Retrieved March 1,2010, from: http://www.imaknews.com.

 Aharony, N. (2009). The influence of LIS students’ personality characteristics on their perceptions towards Web 0/2 use. Librarianship and Information Science, 41 (4), 227–242.

 Balaji B, P.; Kumar, V., (2011). Use of web technology in providing information services by south Indian technological universities as displayed on library websites. Library Hi Tech, 29(3), 470 – 495.

 Bruce E. Massis, (2013). MOOCs and the library. New Library World,114(5/6), 267 – 270.

 Garoufallou E.; Charitopoulou V. (2012). Web 2.0 in library and information science education: the Greek case. New Library World, 113 (3/4), 202-217.

 Habib M (2008). Toward academic library 2.0:development and application of alibrary 2.0 methodology. Thesis, Retrieved 20 may, 2001 fromhttp://mchabib.blogspot.com/2006/06/conceptual-model-for-academiclibrary.html.

 Han Z, Liu YQ. (2010). Web 2.0 applications in top Chinese university libraries. LibraryHi Tech, 28(1), 41-62.

 Harinarayana, N. S, Raju, N. V. (2010). Web 0/2 features in university library web sites. The Electronic Library, 28 (1).

 Jiang, T. (2013). An exploratory study on social library system users' information seeking modes. J Document, 69(1), 6-26.

 Kim Y, Abbas J(2010). Adoption of library 2.0 functionalities by academic libraries and users: a knowledge management perspective. Academic Librarianship, 36 (3), 211-18.

 Kim KS, Sin SC, Yoo E(2014). Undergraduates' use of social media as information sources. Coll Res Libr. PRE-PRINT. Retrieved Jan 28, 2014, from http://crl.acrl.org/content/early/2013/02/06/crl13-455.full.pdf.

 Lai, L. S. L., & Turban, E. (2008). Group formation and operations in the Web 2.0 environment and social networks. Group Decision and Negotiation, 17(5), 387−402.

 Liu، shu.2008 Engaging Users: The Future of Academic Library Web Sites. College& Research Libraries, 69(1), 16-27.

 Lance, K. C. (2003). 5 Roles for empowering school librarians, libraryresearch service, Colorad stateLibrary:University of Denver.

 Miller, P. (2005). Do libraries matter?: The rise of library 2.0 (A Talis White Paper Talis. Retrieved May 18, 2005. Available: http://www.talis.com/downloads

Nesta F, Mi J. (2011). Library 2.0 or Library III: returning to leadership. Library Management, 32 (1/2), 85-97.

 Notess, G. R. (2006). The terrible twos: web 2.0, library 2.0, and more. Online, 30 (3), 40-42.

 O'Reilly, T. (2007). What is Web 2.0: Design patterns and business models for the nextgeneration of software. Communications and Strategies, 65, 17−37.

 Rod-Welch L(2012). Incorporation and visibility of reference and social networking tools on ARL member libraries' websites. Reference Services Review, 40(1),138-171.

Reichardt R. (2008). How may I help thee? Let me count the 2.0 ways. Internet Ref Serv Q, 13,271-280.

 Sheeja, N. K. (2010). Surveying scholars’ perceptions of electronic environments: A case study of university libraries in Kerala (India). TheInternational Information & Library Review, 42, 262-268.