سنجش میزان تاب‌آوری کارکنان کتابخانه‌های عمومی در برابر زلزله : نمونه موردی کارکنان کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه

محورهای موضوعی : دانش شناسی

فرشاد پرهام نیا ¹ (استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.)
محمود مرادی ² (معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم اجتماعی و تربیتیدانشگاه رازی، هیئت‌علمی گروه علم اطلاعات و ...)

تاریخ دریافت : 1399/05/17 تاریخ پذیرش : 1399/06/11 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: کارکنان, زلزله, تاب‌آوری, کرمانشاه, کتابخانه‌های عمومی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تاب‌آوری کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه در برابر زلزله است. روش پژوهش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی از نوع پیمایشی-توصیفی است. حجم نمونه 97 نفر از کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه است. ابزار گردآوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه تاب‌آوری انجام شد. روایی پرسشنامه با استفاده از خبرگان مورد تأئید قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر 929/0 بدست آمد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون نشانه تک گروهی (علامت) و به کمک نرم افزار اکسل و spss نسخه 23 انجام شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد ابعاد تاب‌آوری شامل بُعد اجتماعی با میانگین 89/2 ، بُعد اقتصادی با میانگین 53/2 ، بُعد سازمانی و نهادی با میانگین 54/2 و بُعد کالبدی با میانگین 77/2 بدست آمد. در مجموع میانگین کلی تاب‌آوری برابر (71/2) بود که این وضعیت حاکی از آن بود که بین میانگین نظری (3) با میانگین‌های بدست آمده تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه در وضعیت نامناسبی از تاب‌آوری در مقابل زلزله قرار دارند. نتیجه‌گیری: تقویت ابعاد به کار رفته در پژوهش حاضر جهت حرکت به سمت تاب‌آوری در کتابخانه‌های عمومی از ضرورتی اجتناب ناپذیری برخوردار است. در این راستا آموزش آمادگی در برابر زلزله از طرف نهاد کتابخانه‌های عمومی ضروری است که گامی به سوی توسعه پایدار کتابخانه برداشته شود.

چکیده انگلیسی:

Objective: The aim of the present study was to investigate the resilience of Kermanshah public library staff to the earthquake. Methods: The present study is applied research that adopted a survey method. The sample size was 97 employees of Kermanshah public libraries. The data were collected using a resilience questionnaire. Cronbach's alpha coefficient was used to assess the reliability of the questionnaire, which was 0.929. Data analysis was performed using Single group token test (mark), Excel software, and SPSS 23. Results: The findings showed that resilience dimensions including social dimension with an average of 2.89, economic dimension 2.53, organizational dimension 2.54, and physical dimension 2.77. In general, the overall average of resilience was equal to (2.71), which indicated that there was a significant difference between the theoretical average (3) and the obtained means. Therefore, Kermanshah public libraries staff are in an unfavorable situation of resilience against earthquakes. Conclusion: In this regard, earthquake preparedness training by public libraries is essential to take a step towards sustainable library development.

منابع و مأخذ:

ابعاد بزرگترین زلزله ربع قرن ایران (10 مهر 1398). دنیای اقتصادی. قابل دسترسی از: https://donya-e-eqtesad.com

اسدی‌عزیزآبادی، م.؛ زیاری، ک.؛ وطن‌خواهی، م. (1397). سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری بافت‌های فرسوده شهری در برابر مخاطرات محیطی (نمونه موردی: بافت فرسوده کلان شهر کرج). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (35)، 111-122.

امانپور، س.؛ ملکی، س.؛ صفایی‌پور، م.؛ امیرفهلیانی، م. (1397). تحلیل وضعیت و تعیین استراتژی‌های مبتنی بر سناریو در تاب‌آوری شهری (مورد پژوهشی؛ کلانشهر اهواز). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (35)، 31-46.

زلزله (30 آبان 1396). ایرانا، خبرگزاری جمهوری اسلامی، استان مازندران. قابل دسترسی از: https://www.irna.ir/news/82737662

بشیری، ج. ؛ ذبیحی‌فریدیان، ف. (1396). مدیریت بحران در کتابخانه‌ها مطالعه موردی: کتابخانه‌های تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. فصل‌نامه دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، 10 (39)، 13-25.

پوراحمد، ا.؛ زیاری، ک. ؛ ابدالی، ی. ؛ صادقی، ع. (1398). تحلیل معیارهای تاب‌آوری در بافت فرسوده شهری در برابر زلزله با تأکید بر تاب‌آوری کالبدی (مورد: منطقه 10 شهرداری تهران). پژوهش در برنامه‌ریزی شهری، 10 (36)، 1-20.

جعفریان، ن. ؛ حاتمی‌نژاد، ح.؛ مبهوت، م. (1396). ارزیابی تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی در برابر زلزله. امداد و نجات، 9 (1)، 15-26.

جوکار، ب. (1386). نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگی. روانشناسی معاصر، 2 (2)، 3-12. 

حیدری‌فر، م. ؛ حسینی‌سیاه‌گلی، م.؛ سلیمانی‌راد، ا. (1397). سنجش مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری نمونه موردی: کلانشهر کرمانشاه. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 7 (28)، 107-125.

ذبیحی‌فریدیان، ف. ؛ بشیری، ج.(1397). ایمنی کتابخانه های تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. علوم و فناوری اطلاعات کشاورزی، 1 (1) ، 47-59.

رازقی، ع. ؛ درخشانی، ن. (1396). تاب‌آوری کالبدی و عملکرد در بازار تاریخی تهران. مرمت و معماری ایران، 7 (13)، 136-151.

ربیعیان، م.، و همکاران(1392). ارزیابی عوامل مؤثر در میزان آمادگی برای مقابله با خطر زلزله در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 7 (3)، 251-261.

رحیمی، ص. ؛ فرهادی، م.؛ سعیدی، ژ.(1395). بررسی رابطه تاب‌آوری و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر کرمانشاه. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 50 (2)، 137-153.

رضایی، م. (1392). ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی مطالعه موردی زلزله‌ی محله‌های شهر تهران. مدیریت بحران، (3)، 25-36.

روستا، م. ؛ ابراهیم‌زاده، ع.؛ ایستگلدی، م.(1397). ارزیابی میزان تاب‌آوری اجتماعی شهری موردشناسی: شهر زاهدان. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (32)، 1-14.

روستایی، ش. (1390). پهنه‌بندی خطر گسل تبریز برای کاربرهای مختلف اراضی شهری. جغرافیا و توسعه، (21)، 27-41.

سیدمحمودی، س.؛ رحیمی، چ.؛ محمدی، ن. (1390). عوامل مؤثر بر تاب‌آوری در افراد مواجه شده با ضربه روانی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 1 (1)، 5-14.

شیخ‌زاده‌قولنجی، ف.، و همکاران (1393). اثربخشی آموزش تاب‌آوری گروهی بر مولفه‌های سلامت عمومی دانش آموزان دختر دبیرستانی. مطالعات روان شناختی، 10 (4)، 53-71.

شیخی، م.، و همکاران (1397). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری در شهرهای کوچک (مطالعه موردی شهر کامیاران). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (32)، 67-82.

صادقلو، ط.؛ سجاسی قیداری، ح. (1393). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر افزایش تاب‌آوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (با تأکید بر خشکسالی) منطقه مورد مطالعه: کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود. جغرافیا و مخاطرات محیطی، (10)، 129-153. 

غفاری، ع.؛ پاشازاده، اص.؛ آقائی، و. (1396). سنجش و اولویت‌بندی تاب‌آوری شهری در مقابل زلزله (نمونه موردی شهر اردبیل و مناطق چهارگانه آن). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 6 (21)، 45-65.

فرزادبهتاش، م.، و همکاران (1391). تبیین ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری شهرهای اسلامی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 9 (3)، 113-121.

فرزادبهتاش، م.، و همکاران (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان‌شهر تبریز. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 18 (3)، 33-42.

قرایی، ف.؛ مثنوی، م.؛ حاجی‌بنده، م. (1396). بسط شاخص‌های کلیدی سنجش تاب‌آوری مکانی-فضایی شهری. مرور فشرده ادبیات نظری. باغ نظر، 14(57)، 19-32.

محمداسماعیل، ص.؛ ناصحی‌اسکوئی، م. (1393). کتابخانه‌ها و مدیریت بحران (مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران). مدیریت اطلاعات سلامت، 11 (6)، 699-711.

محمدی، ع.؛ پاشازاده، اص. (1396). سنجش تاب‌آوری شهری در برابر خطر وقوع زلزله مطالعه موردی: شهر اردبیل. پژوهشهای دانش زمین، 8 (3)، 112-126.

محمودزاده، ح.؛ هریسچیان، م. (1397). سنجش و اولویت‌بندی شاخص‌های تاب‌آوری با روش ترکیبی معادلات ساختاری و تحلیل چند متغیره فازی (مطالعه موردی: منطقه یک کلانشهر تبریز). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (34)، 59-74.

ملکی، س.، و همکاران (1396). ارزیابی طیف تاب‌آوری شهرها در برابر زلزله با استفاده از مدل‌های برنامه‌ریزی (نمونه موردی شهر ایلام). برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 2 (1)، 9-20.

نجومی، س.؛ بهرامی، ه. (1392). نقش صفات شخصیتی در پیش‌بینی تاب‌آوری دانشجویان نظامی. این سینا، 15 (3)، 35-42.

ویمر، ر.؛ دومینیک، ج. آ. (1384). تحقیق در رسانه­های جمعی. ترجمه کاووس سیدامامی. تهران: سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­ای.

ویکی پدیا. استان کرمانشاه (1398). قابل دسترسی از: https://fa.wikipedia.org/wiki

 

Feofilovs, M.; Romagnoli, F. (2017). Resilience of critical infrastructures: probabilistic case study of a district heating pipeline network in municipality of Latvia. Energy Procedia, (128), 17–23.

Haskett, M. E., et al. (2006). Diversity in adjustment of maltreated children: Factors associated with resilient functioning. Clin Psychol Rev,  26 (6), 796–812.

Klein, R. J.T.; Nicholls, R.J.; Thomalla, Frank (2003). Resilience to natural hazards: How useful is this concept?. Global Environmental Change Part B: Environmental Hazards, 5 (1), 35-45.

Pazooki, F.; Saboori, F. (2020). Public libraries in crisis time: empirigraphy of Iranian public libraries in the 2019 Iran massive flood. Library Management, 41 (4), 1-12.

Richtnér, A.; Sӧdergren, B. (2008). Innovation projects need resilience. Int. J. Technology Intelligence and Planing, 4 (3), 257-275.

Zhang, X.; Yi, L.; Zhao, D. (2003). Community-based disaster management: a review of progress in China. Nat Hazards, 65 (3), 2215–2239.