هیستومورفولوژی طحال، کبد و پانکراس چکاوک طرقه DOR: 20.1001.1.17359880.1399.14.1.4.7
محورهای موضوعی : مجله پلاسما و نشانگرهای زیستیمهرداد ملائی 1 , جلیل پورحاجی موتاب 2
1 - دانش آموخته دکتری دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
2 - استادیار گروه دامپزشکی واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
کلید واژه: طحال, پانکراس, هیستومورفولوژی, چکاوک طرقه, کبد,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: طحال به عنوان بزرگترین اندام سیستم لنفاوی، کبد به خاطر بزرگترین غده بدن و همچنین پانکراس به خاطر ترشحات گوارشی در بدن پستانداران و پرندگان دارای اهمیت می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی ویژگی‌های ساختاری اندام‌های فوق در چکاوک طرقه می‌باشد.روش کار: 20عدد چکاوک طرقه نر و ماده انتخاب و از سه پرنده نر و سه ماده، نمونه بافتی اخذ و نمونه‌ها به روش هماتوکسیلین و ائوزین، رنگ‌آمیزی گردید. یافته‌ها: کبد در چکاوک طرقه دارای دو لوب راست و چپ است و لبه خلفی لوب چپ فاقد بریدگی است. کیسه صفرا به شکل یک گلابی کشیده تا لوله‌ای در سطح احشائی لوب راست و زمان پر بودن در عقب لبه خلفی نیز مشخص می‌شود. طحال به شکل میله‌ای راست تا خمیده به‌رنگ قرمز قهوه‌ای است و در بخش خلفی سطح احشایی لوب چپ کبد قرار دارد. پانکراس اندامی طویل در فضای دو بازوی صعودی و نزولی دوازدهه به شکل دو لوب پشتی و لوب تحتانی می‌باشد. کپسول گلیسون به داخل پارانشیم کبد نفوذ نمی-کند، به همین دلیل لبوله شدن نسج نامشخص است. طحال را کپسول عضلانی همبندی، محصور کرده ولی هیچ انشعابات ترابکولی از کپسول به داخل پارانشیم نفوذ نمی‌کند. از خارج پارانشیم بافت پانکراس را کپسولی بسیار ظریف از بافت همبند سست می‌پوشاند. تیغه‌های بسیار ظریف و کوتاهی از کپسول به داخل غده نفوذ کرده و غده را به لبول‌های نامحسوسی تقسیم می‌کند. نتایج حاصل نشان می‌دهد که کبد، طحال و پانکراس چکاوک طرقه تشابه زیادی با گنجشکسانان، به ویژه توکای سیاه دارد.
Spleen, liver and pancreas are important in mammals and birds respectively because of the largest organ of lymphatic system, body's largest gland and digestive secretions. The aim of this study was to investigate structural features of the above organs in Calandra Lark. Twenty male and female Calandra larks were randomly selected and their liver, pancreas, and spleen were studied morphologically Subsequently, tissue samples of three males and three females were obtained and samples were stained using hematoxylin and eosin method. Liver has two lobes in all Calandra Larks, including right lobe and left one. Posterior edge of left lobe is lack of incision and isn’t divided into two pieces. The spleen is in the form of straightforward to curved bar in brown-red colour and is located in posterior part of the visceral surface of left lobe of liver. Pancreas is a long organ which is located between ascending and descending arms of duodenum and it is composed of two lobes. Gleason capsule doesn’t penetrate into liver's parenchyma; hence, lobule of tissue is unknown. A connective muscle capsule surrounds spleen, but trabeculae branches of it don't penetrate into the parenchyma. Outside of parenchyma, a very delicate capsule of loose connective tissue covers pancreas. Very delicate and short blades of the capsule are penetrated into the gland and it is divided into lobules. The results indicate that liver, spleen, and pancreas of Calandra lark have many similarities to Fringillidae, particularly Turdus merula
منابع
1- پوستی، الف.، ادیب مرادی، م.، فضیلی، الف. 1398. بافت شناسی مقایسه‌ای. چاپ سیزدهم. انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 309 - 316.
2- تونی، ر.، پورحاجی موتاب، ج.، عباس زاده، پ. 1394. مطالعه ریخت‌شناسی و بافت‌شناسی کبد، طحال و لوزالمعده در مرغ مروارید(مرغ شاخدار). نشریه دامپزشکی در پژوهش و سازندگی. صفحات 76 - 83.
3- دیانی، ا.ا. 1376. پرندگان خاورمیانه و خاور نزدیک. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 25- 40.
4- رسولی، ب.، پورحاجی موتاب، ج.، رسولی، س.، ع.، 1399. مطالعه‌ی ریخت شناسی و بافت شناسی کبد، طحال و لوزالمعده در تیهو. مجله تحقیقات دامپزشکی. صفحات 242 - 251.
5- رضائیان، م. 1398، بافت شناسی و اطلس رنگی دامپزشکی. چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه تهران، صفحات: 233-243.
6- رضائیان، م. 1390، بافت شناسی طیور. چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، صفحات25 -150.
7.Calhoun, M.H. (1954). Microscopic anatomy of the digestive system. Ames: lowa state college press.
8.Grau, H. (1943). Anatomie der hausvogel. in: ellenberger – baum’s handbuch der vergleichenden anatomie der haustiere (o. zietzschmann, R. Ackerknecht, and H. Grau, eds). Berlin: Springer – Verlag.
9.Hodges, R.D. (1974). The histology of the fowl. London and New york: academic press.
10.Kausar, R., Sarwar Qureshi, A., Masood, A. (2010). Gross anatomical studies of digestive system of japanese quails (Coturnix japonica) of Different Age Groups. Pakistan J. Zool., 42(6); 839-841.
11.Mot, M. (2009). Morphological aspects of digestive appartus partridge and dove. Lucrari Stiinifice Medicina Veterinary, XLII (2);338-340.
12.Mot, M. (2011), Morphological aspects of digestive appartus to owl (Asio flammeus) and falco cherrug. Lucrari Stiinifice Medicina Veterinary. XLIV(2); 192-195.
13.Nasu, T., Shimizu, K., Nakai, M. (1992). Morphological study of the dove spleen. Poult Sci., 71(9);1527-1530.
14.Nickel, R., Schummer, A. (1977). Anatomy of the domestic birds. Verla Paul Parey,Berlin. 85- 94.
15.Onyeanusi, B. I. (2006). The guinea fowl spleen at embryonic and post-hatch periods. anat. Histol. Embryol., 35; 140–143.
16.Yovchev, D., Dimitrov, R., Kostov, D., Vladova, D. (2012). Age morphometry of some internal organs in common pheasant. Trakia Journal of Sciences, 10(3); 48-52