بررسی تراکم جمعیتی گاماروس آب شیرین (Gammarus fasciatus) و ارتباط آن با عوامل غیرزیستی در روان آب ارتفاعات لاکانشهر (رشت – گیلان)

محورهای موضوعی : مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

مسعود موسی پور ¹ (زیست دریادانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان)
حمید علاف نویریان ² (دانشگاه گیلان)
فریبرز صیاد اوغلی ³ (دانشجو دکتری زیست شناسی دریا دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان ، رشت)

تاریخ دریافت : 1398/11/21 تاریخ پذیرش : 1399/01/20 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: ارتفاعات لاکانشهر, درجه حرارت و کدورت, گاماروس آب شیرین,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: گاماروس ها به طور گسترده در نواحی مختلف جغرافیایی ایران پراکنده شده اند و به عنوان یکی از مهم ترین غذای زنده جانوری در اکثر آبزیان به شمار می آیند. گزارشات مختلفی در زمینه ی اکولوژیکی و مطالعات زیستی گاماروس آب شیرین در مناطق مختلف ایران وجود دارد، اما هیچ گونه گزارشی در زمینه ی بررسی عوامل غیرزیستی و اثرات آن بر روی تراکم جمعیتی گاماروس آب شیرین در روان آب لاکانشهر وجود ندارد. از این رو این تحقیق با هدف بررسی برخی از عوامل تاثیرگذار غیرزیستی در روان آب ارتفاعات لاکانشهر در فصل بهار انجام شد. روش کار: نمونه ها از 10 ایستگاه به طور تصادفی و با استفاده از ابزار کوادرات جمع آوری و شمارش شدند. عوامل غیر زیستی آب مانند درجه ی حرارت،کدورت،pH، اکسیژن محلول و املاح کل مواد جامد محلول در ماههای مختلف فصل بهار درایستگاه های مختلف اندازه گیری شدند. یافته ها: با افزایش دما و کاهش کدورت در ماه خرداد تراکم جمعیتی گاماروس ها به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافتند(05/0≥p). اختلاف معنادار قابل توجهی در میزان اکسیژن محلول و pH در ماه های مختلف بهار مشاهده نشد(05/0≤p).تراکم و فراوانی گاماروس ها در ماه های مختلف بهار در ایستگاه های پایین دست نسبت به ایستگاه های بالا دست نسبتاً بیشتر بوده است. از بین فاکتورهای فیزیکو_شیمیایی آب مورد مطالعه ی منطقه بین درجه ی حرارت و تراکم همبستگی معنا داری وجود دارد(R2=0.948).کم ترین میزان همبستگی بین pH (R2=0.686) و اکسیژن محلول(R2=0.845)با تراکم جمعیتی گاماروس ها مشاهده شد. با کاهش املاح کل جامد در ماه های اردیبهشت و خرداد تراکم جمعیتی گاماروس ها افزایش یافتند، به علاوه میزان مواد مغذی لاشبرگ ها در روان آب لاکانشهر در ماه های مذکور به طور قابل ملاحظه ای در جمعیت گاماروس ها تاثیر گذار بوده است(05/0≥p). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین عامل تاثیرگذار غیرزیستی بر تراکم گاماروس آب شیرین درارتفاعات لاکان شهر، تابع درجه ی حرارت و میزان کدورت آب می باشد. p

چکیده انگلیسی:

Inroduction & Objective: The Gammarus has been widely distributed in different part of Iran and being as a source of food for aquatic animals. There are reports regarding to ecological factors about fresh-water Gammarus in Iran. But there is very limited reports about fresh-water Gammarus in Lakanshahr altitudes. Hence, the aim of this survey was to find out the effect of abiotic factors on Gammarus population in Lakanshahr height during spring season.  Material and Methods: The samples were collected by means of Quadrat instrument from 10 station and measured for concentration of Gammarus. The abiotic parameters were; temperature, PH, Do2, Turbitidy and TDS. Results: With increasing temperature and decreasing turbidity in the month of June, the Gammarus population has been increased significantly (p0.05). The water parameters such as Do2 and PH has not shown significant differences in the months of spring (p<0.05); however, TDS has been decreased in the month of May and June. There is a significant correlation between temperature and Gammarus population (R2=0.948); but there is least correlation between Do2 and PH with Gammarus population (R2= 0.686) during months of spring. In addition to the nutrients of the decomposing leaf in the stream of lakanshahr in month of May and June has been increased the Gammarus population. Conclusion: The result of this survey indicated that the most effective water parameters in Gammarus population are temperature and turbidity.

منابع و مأخذ:

1- ابراهیمی،ع.، متقی،ا و بیقرار،م. 1385. بررسی پراکنش گاماروس آب شیرین در رودخانه زاینده رود(فلاورجان تا پل بزرگمهر. مقالات کنفرانس و ژورنال ها. سیویلیکا. 7صفحه.

2-اژدری،ج.، حسینی، خ. 1385.، بررسی ساختار جمعیتی زیستگاه های مصنوعی احداث شده سواحل خوزستان. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، 139ص.

3-زمان پور، م. 1384. بررسی مناسب ترین روش برای تکثیر و پرورش گاماروس گزارشش نهایی طرح تحقیقاتی. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی شماره ی 222/84 تهران.75ص.

4-زمان پور، م. 1385. بررسی بیولوژی و پراکنش فون گاماریدهه در استان فارس، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، شماره ی فروست 275/85. تهران. 167ص.

5-زمان پور،م. 1395. بررسی چرخه های زایشی و نرخ ذادآوری در جمعیت محلی در جویبارهای جنس گاماروس (بندپایان، سخت پوستان).، گزارش نهایی طرح در استان فارس

6-ساری،ع.، صبوری.ع.، کاتوزیان، و. 1382. تاکسونومی جنس گاماروس اکوسیستم های آب شیرین منطقه البرز با استفاده از رویکرد مولکولی. پایان نامه ارشد. گروه زیست شناسی دانشگاه تهران.

7-علوی یگانه .م.ص.، عابدیان.ع.ک و رضایی .م.1386. اثر استفاده از آرد گاماروس دریایی و رودخانه ای بعنوان مکمل غذایی بر رشد و بقای لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان. مجله پژوهشی و سازندگی. شماره 77. صفحات27- 20.

8-قربان زاده،ن.،صالحی. ع و کهنه ا. 1392. مقایسه عناصر غذایی خاک و لاشبرگ در کلن ها و گونه های مختلف صنوبر شرق گیلان. مجله علمی پوهشی جنگل و صنوبر ایران. جلد 21. شماره 2. صفحات 285-277.

9-قلی پور، ع.، فتح پور، و.، میرزاجانی، ع. 1390. بررسی جمعیت گاماروس آکی کودا(Gammarus aquicauda) در خلیج میانکاله. مجله زیست شناسی ایران. جلد24. ش. 4 صفحات 565-558.

10-موسی پور. م.، نویریان ا.ح. 1398. اولین گزارش گاماروس آب شیرینGammarous fasciatus)) روان آب لاکانشهر(رشت) .اولین همایش بین المللی محیط زیست دریای خزر و توسعه پایدار.صفحات 24-21.

11-نظری حقیقی، م.، ضرغامی. م.، شعبانی، ن. 1395. بررسی رفتار های تولید مثلی و تغذیه گاماروس دریای خزر در شرایط آزمایشگاهی. مجله علوم وفنون دریایی، دوره پنجم ، شماره 2 ، صفحات 47-20.

12.Backer, J., Christian, O., Markus, A,W ., Jochen, H,E.(2016). Mleculer &integrative physiology. of two common central european gammarid species. Comparative Biochemistry and physiology Part A, 191; 119-126.

13.Blair, J. M. (1988). Nutrient release  from decomposing foliar litter species with special references to ca,mg,p,k,dynamics.Plant and Soil Journal, 11(12); 49-77

14.Bremner, J.M. (1996). SSSA Book Series,1996 Nitrogen total.,ISBN., Soil Science Society of America and American Society of Agronomy., DOI: 10.2136/sssabookser.,:1085-1122.

15.Conlan, K. (1994). Amphipod crustaceans and environmental distribution: a review.Journal of natural History, 28; 519-554.

16.Dunbam, P., Alexander, T., Hurshman, A. (1986)Pre copulatory mate guarding in amphipod Gammarus lawrenciums. Animal Behaviour., 34(6); 1680-1686.

 

17.Ehyaea, A., Behanizadeh, M. (1993). Description of soil chemical analysis methods. Research institude of soil & water,Tehran.

18.Felten, V., Guerold, F. (2001). Hyper ventilation and loss of hemolymph Na⁺ and Cl^- in the fresh-water amphipod Gammarus fasciatus exposed to acid stress. Dis. A quart. Org, 45; 77-80.

19.Jiam, Q., Chen,Y., Cu, O. (2016). Estimating soil organic carbon of cropland soil & leaf in different level. VIS-NIR.Spectroscopy, 8(9); 755-771.

20.Kungolos, A., Samaras, P., Sakellaropoulos, G,P. (1997). Evaluation of chemical on aquatic organisms, using method based on the theory of probabilities. In proc. Int. Conf. Water pollution ІV, 107-114.

21.Lawernce, A., Poulter, C. (1996). Potential role of estuarine amphipod Gammarus duebeni in sub-lethal. Ecotoxicology Testing, 34(7); 93-100.

22.Mac-Neil, C., Dick, J.T.A., Elwood, R. (1997). The trophic ecology of fresh water Gammarus spp.(Crustacea;Amphipoda): Problems and perspectives concerning the functional feeding group concept. Biol Rev., 72; 349-364.

23.Martin, S. (1983). The reproductive biology and ecology of Gammarus duebni in Southern England. Biol Rev, 63(3); 517-540.

24.Mirzajani, A,R., Kiabi, B,H. (2000). Distribution and abundance of costal Caspian Amphipoda (Crustacean) in Iran. Peskier Archiwum Hydrobiology, 47; 511-516.

25.Nasrollahzadeh, A., Noveirian, H,A., Soutohian, F. (2011). First report of freshwater crab species(Potamon bilobatum) in the altitudes of Guilan(Lakan area). Caspian J.Env. Sci., 9(2); 279-283.

26.Rosas, C., Sanchez,A., Escohar. E., Soto, L., Bolongaro-Crevenna, A. (1992). Daily variation of oxygen consumption and glucose hemolymph level related to morphological and ecological adaptions of crustacea. Journal of Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Physiology, 101; 491-496.

27.Sariyildi, Z. (2003). Litten decomposition of picea orientalis,pinus sylvestris & castaneae sativa trees grown in Arvin in relation to Their initial little quality varable.Turkish Journak of Agricultural & Forestery, 27(3); 27-43.

28.Stock, A. (1996). key to the species of the locusta-group of the amphipod genus Gammarus, with notes on their nomenclature Bulletin zoologist museum. Amsterdam, 1; 1-5.

29.Stubbigton., R, Hogan, J.P., wood, P.J. (2017). Characterization of the density and body size of Gammarus pulex population in subsurface sediment effects the sampling technique used. Springer Intenational publishing., 788( 1); 293-303.