اثربخشی مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن بر خودتنظیمی عاطفی و خودشناسی انسجامی در زوجین با روابط آشفته زناشویی

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

غلامرضا ثناگوی محرر ¹ , المیرا خلیل‌زاده کلاگر ² , آرام پزشکی آلمانی ³ , محمدرضا باقری ⁴

1 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
2 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
3 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
4 - کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1399/09/17 تاریخ پذیرش : 1399/12/24 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: رویکرد هیجان‌مدار#مدل گاتمن# خودتنظیمی عاطفی#خودشناسی انسجامی#روابط زناشویی آشفته,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن بر خودتنظیمی عاطفی و خودشناسی انسجامی در زوجین با روابط زناشویی آشفته انجام شد. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش زوجین با روابط زناشویی آشفته مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سال 1398 بودند. نمونه پژوهش 30 زوج بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 90 دقیقه‌ای مداخله گروهی مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن دریافت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های راهبردهای خودتنظیمی عاطفی (لارسن و پریزمیک، 2008) و خودشناسی انسجامی (قربانی و همکاران، 2003) بودند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نرم‌افزار SPSS-22 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که گروه‌ها از نظر هر دو متغیر خودتنظیمی عاطفی و خودشناسی انسجامی تفاوت معناداری داشتند (05/0>P). به عبارت دیگر، مداخله گروهی مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن باعث افزایش خودتنظیمی عاطفی (001/0>, P49/31=F) و خودشناسی انسجامی (001/0>, P35/54=F) در زوجین با روابط زناشویی آشفته شد. بنابراین، مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن روشی موثر برای بهبود ویژگی‌های زوجین با روابط زناشویی آشفته به‌ویژه افزایش خودتنظیمی عاطفی و خودشناسی انسجامی است.به عبارت دیگر، مداخله گروهی مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن باعث افزایش خودتنظیمی عاطفی (001/0>, P49/31=F) و خودشناسی انسجامی (001/0>, P35/54=F) در زوجین با روابط زناشویی آشفته شد. بنابراین، مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن روشی موثر برای بهبود ویژگی‌های زوجین با روابط زناشویی آشفته به‌ویژه افزایش خودتنظیمی عاطفی و خودشناسی انسجامی است.

چکیده انگلیسی:

Present research aimed to determine the effectiveness of integrated model of emotional-focused approach and Gottman model on emotional self-regulation and integrative self-knowledge in couples with troubled marital relationship. This study was semi-experimental with pretest and posttest design with control group. The research population was couples with troubled marital relationship referred to counseling centers of Tehran city in 2019 year. The research sample was 30 couple who were selected by available sampling method and randomly replaced into two equal groups. The experimental group received 10 sessions of 90 minutes the group intervention of integrated model of emotional-focused approach and Gottman model and the control group put on the waiting list for training. The research tools were the questionnaires of emotional self-regulation (Larsen & Prizmic, 2008) and integrative self-knowledge (Ghorbani & et al, 2003). To analyzed data used from method of multivariate analysis of covariance and SPSS-22 software. The findings showed that groups had a significant difference in terms of all two variables of emotional self-regulation and integrative self-knowledge (p < 0.05). In the other words, the group intervention of integrated model of emotional-focused approach and Gottman model led to increase emotional self-regulation (F=31.49, p < 0.001) and integrative self-knowledge (F=54.35, p < 0.001) in couples with troubled marital relationship. Therefore, the emotional-focused approach and Gottman model is effective method for improving the traits of couples with troubled marital relationship especially increasing emotional self-regulation and integrative self-knowledge.

منابع و مأخذ:

پورحسینعلی، ثمینه و امیرفخرایی، آزیتا. (1398). اثربخشی زوج درمانی سیستمی- سازه‌گرا بر نارسایی هیجانی و تمایزیافتگی خود در زنان آسیب‌دیده از خیانت زناشویی. مجله زن و مطالعات خانواده، 12(46)، 24-7.

خجسته‌مهر، رضا؛ شیرالی‌نیا، خدیجه؛ رجبی، غلامرضا و بشلیده، کیومرث. (1393). اثربخشی زوج درمانی شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه‌های افسردگی و تنظیم هیجانی زوجین آشفته. مجله علمی پزشکی جندی‌شاپور، 13(2)، 212-201.

خلعتبری، جواد و هاشمی گلپایگانی، فاطمه. (1397). اثربخشی آموزش مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن بر ترس از صمیمیت و اضطراب زنان نابارور. مجله اندیشه و رفتار، 12(48)، 36-27.

رستمی‌خو، سارا و پرندین، شیما. (1399). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر خودتنظیمی هیجانی، تحمل آشفتگی پریشانی و حل تعارضات زناشویی در زوجین دارای مشکل سازگاری شهر کرمانشاه. مجله روان‌شناسی اجتماعی، 14(56)، 72-57.

عباسی، سمیه؛ دوکانه‌ای‌فرد، فریده و شفیع‌آبادی، عبداله. (1397).مقایسه اثربخشی روایت درمانی و درمان هیجان‌محور بر انسجام خانوادگی همسران جانباز؛ مطالعه موردی شهرستان خرم‌آباد. مجله طب جانباز، 10(4)، 179-173.

علی‌پرست، سیدمحمدصادق. (1395). بررسی اثربخشی درمان به شیوه گاتمن بر انسجام خانواده، صمیمیت زناشویی و تعهد زناشویی زوجین شهر مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور.

کاشانکی، حامد؛ قربانی، نیما و حاتمی، جواد. (1395). بررسی ارتباط فرونشانی احساسات و علائم جسماننی و روانی با توجه به نقش خودشناسی انسجامی، بهوشیاری و شفقت خود، جامعه‌پسندی و خودمهارگری. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 7(3)، 70-55.

کرمی‌نژاد، زینب؛ سودانی، منصور و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز. (1395). اثربخشی رویکرد هیجان‌مدار بر تنظیم شناختی هیجان دانشجویان دختر دچار شکست عاطفی. فصلنامه یافته، 18(4)، 86-79.

کریمی، مهین و فرحبخش، کیومرث. (1390). رابطه خودتنظیمی عاطفی و مهارت‌های مطالعه با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 11(9)، 1161-1149.

مدنی، یاسر؛ هاشمی گلپایگانی، فاطمه و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1395). ارائه مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر کیفیت رابطه زناشویی زنان متأهل. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 7 (4)، 88-73.

مدنی، یاسر؛ هاشمی گلپایگانی، فاطمه و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1396). ارائه مدل تلفیقی رویکرد هیجان‌مدار و مدل گاتمن و اثربخشی آن بر احساس تنهایی زنان متأهل. مجله پژوهش‌های مشاوره، 16(62)، 97-80.

 

Akin, A., Demirci, I., Yildiz, E., Turan, M. E., & Ozcan, M. (2013). The validity and reliability of the Turkish version of the integrative self-knowledge scale. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 177-181.

Angus, L. (2012). Toward an integrative understanding of narrative and emotion processes in Emotion-focused therapy of depression: Implications for theory, research and practice. Psychotherapy Research, 22(4), 367-380.

David, P. (2015).Wedding the Gottman and Johnson approaches into an integrated model of couple therapy. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 23(4), 336-345.

Dumont, F. M., Tarabulsy, G. M., Sylvestre, A., & Voisin, J. (2019). Children's emotional self-regulation in the context of adversity and the association with academic functioning. Child Psychiatry & Human Development, 50(5), 856-867.

Eslahi, N., Arefi, M., Hoseini, S. A., & Amiri, H. (2019). Study On the effectiveness of emotionally focused couple therapy and Gottman’s systemic couple therapy on marital harmony in conflicting couples. Journal of Psychological Science, 17(71), 849-856.

Galang, J. N., Babson, K. A., Boden, M. T., & Bonn-Miller, M. O. (2015). Difficulties in emotion regulation are associated with panic symptom severity following a quit attempt among cannabis dependent veterans. Anxiety, Stress, & Coping, 28(2), 192-204.‏

Gao, T., Meng, X., Qin, Z., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., & et al. (2018). Association between parental marital conflict and Internet addiction: A moderated mediation analysis. Journal of Affective Disorders, 240, 27-32.

Ghorbani, N., Watson, P. J., Bing, M. N., Davison, H. K., & LeBreton, D. L. (2003). Two faces of self-knowledge: Cross-cultural development of measures in Iran and United States. Genetic, Social, and General Psychology Monoghraphs, 129, 238-268.

Ghorbani, N., Watson, P. J., Fayyaz, F., & Chen, Z. (2015). Integrative self-knowledge and marital satisfaction. The Journal of Psychology, 149(1-2), 1-18.

Klessova, S., Thomas, C., & Engell, S. (2020). Structuring inter-organizational R&D projects: Towards a better understanding of the project architecture as an interplay between activity coordination and knowledge integration. International Journal of Project Management, 38(5), 291-306.

Larsen, R. J., & Prizmic, Z. (2004). Affect regulation. In Handbook of self-regulation research, Edited by: Baumeister, R. and Vohs, K. 40–60. New York, NY: Guilford.

Lin, L., Muller, R., Zhu, F., & Liu, H. (2019). Choosing suitable project control modes to improve the knowledge integration under different uncertainties. International Journal of Project Management, 37(7), 896-911.

Okabayashi, H. (2020). Self-regulation, marital climate, and emotional well-being among Japanese older couples. Journal of Cross-Cultural Gerontology, 35(4), 433-452.

Reindl, M., Tulis, M., & Dresel, M. (2020). Profiles of emotional and motivational self-regulation following errors: Associations with learning. Learning and Individual Differences, 77, 101806.

Tamminen, K. A., & Crocker, P. R. E. (2013). “I control my own emotions for the sake of the team”: Emotional self-regulation and interpersonal emotion regulation among female high-performance curlers. Psychology of Sport and Exercise, 14(5), 737-747.

Utsumi, D. A., Miranda, M. C., & Muszkat, M. (2016). Temporal discounting and emotional self-regulation in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Psychiatry Research, 246, 730-737.