اثربخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی بر پیشگیری از خودکشی (CBT-SP) بر انعطاف‌پذیری‌شناختی و خودانتقادگری در نوجوانان‌پسر دارای سابقه اقدام به خودکشی
محورهای موضوعی : روانشناسی
فواد ششکلانی قالیباف
1
,
زهرا علیزاده بیرجندی
2
1 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی حکیم طوس، مشهد
2 - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد
کلید واژه: اقدام به خودکشی, درمان‌شناختی-رفتاری مبتنی‌بر پیشگیری‌از خودکشی, انعطاف‌پذیری‌شناختی, خودانتقادگری.,
چکیده مقاله :
امروزه افزایش نرخ شیوع خودکشی در نوجوانان، یک مسئله‌مهم در سطح بهداشت‌جهانی به شمار می‌رود. هدف از پژوهش‌حاضر بررسی اثربخشی درمان‌شناختی-رفتاری مبتنی‌بر پیشگیری از خودکشی (CBT-SP)بر انعطاف‌پذیری‌شناختی و خودانتقادگری در نوجوانان پسر 15 تا 18ساله دارای سابقه‌اقدام‌به‌خودکشی بود. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی براساس طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه‌آزمایش و کنترل بود. جامعه‌آماری این پژوهش، کلیه دانش‌آموزان پسر15 تا 18ساله دارای سابقه اقدام به خودکشی که در آموزش و پرورش ناحیه تبادکان مشهد در سال تحصیلی 1401-1402 مشغول به تحصیل بودند را شامل شد که از میان آنها تعداد 40 نفر به‌روش نمونه‌گیری‌هدفمند انتخاب‌شدند و در دوگروه آزمایش و کنترل قرارگرفتند. گروه‌آزمایش، درمان (CBT-SP) را به‌مدت 12جلسه 60دقیقه‌ای به‌صورت گروهی و هفته‌ای یک‌جلسه دریافت‌کردند، درحالی‌که گروه‌کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از مقیاس‌انعطاف‌پذيري‌شناختي (CFI) دنيس و وندروال (2010) و مقیاس خودانتقادی (LOSC) تامسون و زاروف (2004) گردآوری‌شد که پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای‌کرونباخ به ترتیب برابر با 82/0 و 81/0 برآورد شد و به‌کمک تحلیل‌کوواریانس مورد‌تحلیل قرارگرفت. نتایج نشان‌دادکه CBT-SP باعث افزایش‌معنادار نمرات انعطاف پذیری شناختی، مولفه‌های ادراک‌کنترل‌پذیری، ادراک‌توجیه‌رفتار، ادراک گزینه‌های مختلف و کاهش‌معنادار خود انتقادگری، خودانتقادگری‌درونی و خودانتقادی‌بیرونی می‌شود. باتوجه به اینکه درمان‌شناختی-رفتاری مبتنی‌بر پیشگیری از خودکشی (CBT-SP) بر بهبود انعطاف‌پذیری‌شناختی و کاهش خودانتقادگری در دانش‌آموزان پسر دارای‌سابقه‌اقدام به‌خودکشی مؤثر است، بنابراین این‌درمان می‌تواند به‌عنوان یک مداخله‌بالینی، جهت کاهش رفتارهای خودآسیب‌رسان دانش‌آموزان دارای سابقه‌اقدام به‌خودکشی به‌کار گرفته‌شود.
The increasing rate of suicide among teenagers is considered an important issue at the global health level. The aim of this research is to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral therapy. The research methodology was a semi-experimental pre-test-post-test design with experimental and control groups. The socio-statistics of this research were all male students aged 15 to 18 who had a history of suicidal activity who studied in the Tabadakan district of Mashhad in the academic year of 1401-1402, out of which 40 people were obtained as a sample and in two groups were tested. They were controlled. The experimental group received treatment (CBT-SP) for 12 sessions of 60 minutes in a group and one-session weeks; the control group was placed on the waiting list. Using the data collected using the inferred (CFI) of Dennis and Vanderwaal (2010) and the identified self-criticism (LOSC) of Thomson and Zaroff (2004), their reliability was determined using the Cronbach's alpha coefficient of 0.81 and 0.82 respectively. Analysis of covariance was analyzed. The results of CBT-SP show a significant increase in cognitive acceptance scores, controllability perception components, behavior justification perception, various choices to reduce and become self-critical, internal self-criticism, and external self-criticism. Given that cognitive-behavioral therapy for suicide prevention (CBT-SP) has been shown to improve student recovery in students with self-motivated abilities, this treatment can help as a clinical intervention to reduce suicidal behaviors.