بررسی و تبیین پیامدهای روانشناختی شخصیت صدام حسین بر سیاست داخلی و خارجی عراق
محورهای موضوعی : روابط بین المللمحمد جواد موسی نژاد 1 * , زهراء الکعبی 2
1 - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
2 - کارشناس ارشد روابط بین الملل از دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
کلید واژه: سیاست داخلی, سیاست خارجی, خودشیفتگی, برتری طلبی, پرخاشگری,
چکیده مقاله :
ویژگی های روانشناختی و شخصیتی رهبران سیاسی تاثیر بسیاری بر مدل رهبری و سیاست های حکومتی دارد. رهبران دولت ها با توجه به نظام شخصیتی و ویژگی های روانی خود می توانند تاثیرات بسزایی در سیاست های داخلی و خارجی بگذارند. روانشناسی سیاسی به عنوان یک حوزه علمی جدید و نوین، در پی یافتن این تاثیرات و پیامدهاست. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر عوامل روانی شخصیت صدام حسین بر سیاست های نظام سیاسی عراق می پردازد. هدف این تحقیق، شناخت نظام شخصیتی و ویژگی های اصلی روانشناختی صدام و سپس بررسی و تبیین آثار این نظام شخصیتی بر سیاست دولت او می باشد. در این راستا، نگارندگان این تحقیق بر ویژگیهای روانشناختی کلیدی، مانند خودشیفتگی، عقده حقارت، پرخاشگری و برتری طلبی و نحوه انعکاس آنها در رفتار سیاسی و سیاستهای استبدادی او تمرکز کردند. از طریق تحلیل عمیق رفتارهای رهبری صدام، تحقیقات نشان میدهد که اتکای او به سرکوب و ارعاب منجر به ایجاد یک نظام سیاسی اقتدارگرا شد که قدرت را در شخص او متمرکز کرد که بر ثبات داخلی و خارجی عراق تأثیر منفی گذاشت. علاوه بر این، ویژگی برتری طلبی ناشی از عقده حقارت در وجود صدام موجب شده بود تا در سیاست خارجی، شیوه تهاجمی و جنگ طلب را در پیش بگیرد که در قالب جنگ تحمیلی بر علیه کشورمان و همچنین جنگ با کویت خود را نشان داده است. این تحقیق مشخص میکند که درک این ویژگیهای روانشناختی به روشن شدن رابطه بین ویژگیهای رهبری فردی و بحرانهای نظام سیاسی کمک میکند.
The psychological characteristics and personalities of political leaders have a great impact on the leadership model and government policies. Government leaders can have significant effects on domestic and foreign policies based on their personality system and psychological characteristics. Political psychology, as a new and innovative scientific field, seeks to find these effects and consequences. The present study examines the psychological factors of Saddam Hussein's personality on the policies of the Iraqi political system. The aim of this study is to identify Saddam's personality system and main psychological characteristics and then to examine and explain the effects of this personality system on his government's policies. In this regard, the authors of this study focus on key psychological characteristics, such as arrogance, inferiority complex, aggression, and superiority, and how they are reflected in his political behavior and authoritarian policies. Through the analysis of Saddam's leadership behaviors, the research shows that his reliance on repression and intimidation leads to the creation of an authoritarian political system that creates power within power that affects Iraq's internal and external stability. In addition, the superiority trait resulting from the inferiority complex in Saddam led him to adopt an aggressive and warlike approach in foreign policy, which manifested itself in the form of an imposed war against the country and also the war with Kuwait. This research indicates that these psychological traits help to clarify the relationship between individual leadership traits and crises in the political system.
منابع
الف) فارسی:
1. احمدزاده، محمد امیر و کاظمی، ظریفه (1401). زن در عرصه سیاست قاجار؛ نظریه آدلر و روانشناسی سیاسی مهد علیای سوم، جستارهای سیاسی معاصر، سال 13، شماره2.
2. آدلر، آلفرد (1370). روانشناسی فردی، ترجمه حسن زمانی، تهران، نشر تصویر.
3. باستید، روژه و همکاران (1345). مسائل روانشناسی جمعی و روانشناسی اجتماعی، ترجمه علیمحمد کاردان، دانشگاه تهران.
4. برزگر، ابراهیم (1387). نظریه آدلر و روانشناسی سیاسی آقامحمدخان قاجار، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهارم، شماره 1.
5. برزگر، ابراهیم (۱۴۰۲). روانشناسی سیاسی، تهران، انتشارات سمت.
6. سیاسی، علیاکبر (1371). نظریههای شخصیت یا مکاتب روانشناسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
7. شریعت نیا، کاظم و مطلبی، مسعود (1390). روان شناسی سیاسی و ورود به عرصه نظریه پردازی در علم سیاست، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال چهارم، شماره ،14.
8. شولتز، دوان (1375). تاریخ روانشناسی نوین، ترجمه اکبر سیف و همکاران، تهران، انتشارات رشد.
9. فتحی آشتیانی، علی (1377). مقدمه ای بر روانشناسی سیاسی، نشر بعثت.
10. قربانی سپهر، آرش، انصاری، زهرا و قربانی سپهر، پریسا (1402). روانشناسی شخصیت رهبران سیاسی و تاثیر آن بر ژئوپلیتیک کشورها (مورد مطالعه: هیتلر و گاندی)، مجله جغرافیا و روابط انسانی، شماره 20.
11. ناصحی، عباسعلی و رئیسی، فیروزه (1386). مروری بر نظریات آدلر، تازههای علوم شناختی، شماره 33.
ب) عربی:
1. الأشقر، ج. (2002). صدام الهمجيات: الإرهاب، الإرهاب المقابل والفوضى العالمية قبل 11 أيلول وبعده (ك. داغر، مترجم). دار الطليعة.
2. البيضاني، حسن. (2020). دم: مختصر لتاريخ القتل في العراق. دار الكتب العلمية.
3. الخفاجي، ف. (2016). خير الله طلفاح: رجل الظل لصدام حسين. بغداد: دار سطور للنشر والتوزيع.
4. الزبيدي، ع. (2002). استجواب صدام حسين رجل المتناقضات. لندن: الدار الأندلسية.
5. الزبيدي، إبراهيم. (2003). دولة الإذاعة: سيرة ومشاهدات عراقية 1956-1974. دار الحكمة.
6. الزيدي، م. (2019). مراسلات صدام حسين ورفسنجاني: أسرار ووثائق تنشر لأول مرة. دار الكتب العلمية.
7. السامرائي، وفيق. (1997). حطام البوابة الشرقية. دار القبس.
8. سويلم، ح. (2002). صدام حسين: صناعة المخابرات البريطانية والأمريكية.. جرائم النظام الصدامي في حق الأمة العربية. المكتبة. مسترجع من https://www.maktbah.net
9. شاكر، ع. (2018). صدام وأنا ومتلازمة ستوكهولم. دار الثقافة الجديدة.
10. شربل، غسان. (2010). العراق من حرب إلى حرب: صدام مر من هنا. إصدار جريدة الحياة.
11. عبدالقادر، ش. (2020). قصة سقوط صدام حسين وانهيار نظام حزب البعث في العراق عام 2003. دار الرافدين.
12. العطية، جليل. (2009). فندق السعادة: حكايات من عراق صدام حسين. دار الحكمة.
13. لجنة من الخبراء في الشئون العربية. (1990). ملف صدام حسين.. من اغتيال عمهإلى اغتيال الكويت. القاهرة: يافا للدراسات.
14. المشاط، م. (2008). كنت سفيراً للعراق في واشنطن: حكايتي مع صدام في غزو الكويت. المؤسسة العربية للدراسات والنشر.
15. مطر، فؤاد. (1980). صدام حسين.. الرجل والقضية والمستقبل. بيروت: المؤسسة العربية للدراسات والنشر.
ج) انگلیسی:
1- Kernberg, Otto F (1992). Psychopathic, paranoid, and depressive transferences. Int J Psychoanal,73(Pt 1).
2- Kernberg, Otto F (2001). The suicidal risk in severe personality disorders: Differential diagnosis and treatment. J Pers Disord, 15(3).
3- Kernberg, Otto F (2009). Narcissistic Personality Disorders: Part 1, Psychiatric Annals, PsychiatricAnnalsOnline.com.
4- Levy, Kenneth and Ellison William (2011). A Historical Review of Narcissism and Narcissistic Personality, In: Kenneth N. Levy, William D. Ellison, Joseph S. Reynoso, The Handbook of Narcissism and Narcissistic Personality Disorder: Theoretical Approaches, Empirical Findings, and Treatments, Wiley Publish.
5- Schmidt, Ana (2019). Comparison of Kernberg and Kohut Theory of Narcissistic Personality Disorder, Turkish Journal of Psychiatry, No 30.
6- Tonkin, Marc and Fine, Harold (1985). Narcissism and Borderline States: Kernberge, Kohut and Psychotherapy, Psychoanalytic Psychology, 2 (3).