الگوهای استقراری دوران پیش از تاریخ در حوضه آبریز ابهررود
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
شکوه خسروی
1
,
حمید خطیب‌شهیدی
2
,
حامد وحدتی‌نسب
3
,
سجاد علی بیگی
4
1 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
4 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ مدرس گروه باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.
کلید واژه: استقرار, پیش از تاریخ, الگوی استقرار, بررسی باستان‌شناختی, حوضۀ آبریز ابهررود,
چکیده مقاله :
استان زنجان و بویژه حوضۀ جغرافیایی ابهررود، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضۀ فرهنگی – جغرافیایی فلات مرکزی، شمال غرب و غرب ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش‌های باستان‌شناسی به شمار می‌رود. ویژگی‌های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت خاص منطقه در کریدور طبیعی فلات مرکزی به شمال غرب ایران سبب شده که این منطقه از دیرباز مورد توجه گروه‌های انسانی واقع گردد. این موقعیت و وضعیت جغرافیایی به روشنی نشان‌دهندۀ اهمیت حوضۀ آبریز ابهررود در مطالعات باستان‌شناسی ایران است. با این وجود اطلاعات ما دربارۀ تحولات منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخ و کیفیت ارتباط این منطقه با سایر حوضه‌های فرهنگی بسیار محدود است. از این رو انجام پژوهش‌های باستان‌شناختی و بویژه بررسی‌های منطقه‌ای بسیار ضروری می‌نمود. اطلاع و آگاهی از الگوهای استقراری این منطقه می‌تواند درک و آگاهی ما را از چگونگی تقابل مناطق فرهنگی-جغرافیایی پیرامون فزونی دهد. بر این اساس بررسی‌های باستان‌شناسی حوضه آبریز ابهررود طی دو فصل در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۴ به انجام رسید و در پی آن آگاهی‌های ارزشمندی در مورد پیشینه استقرار در منطقه پیش روی ما قرار گرفت. در این نوشتار به نتایج حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی حوضه آبریز ابهررود و تحلیل آن‌ها پرداخته شده است.
Zanjan province, especially Abhar Rud basin, located in the middle of three cultural-geographical zones of the central plateau, west and northwest of Iran, is an important but unknown region as far as archeological studies are concerned. Climatic features, unique geographical situation and the exceptional location of the region on the natural pathway from the central plateau to northwest of Iran, have made this region attractive to all human groups from very old times. The geographical situation and location clearly explains why Abhar Rud basin is significant in archeological studies of Iran. However, we have little information on the changes that the region has undergone during prehistoric eras and about its relations with other cultural regions. Therefore, doing archeological researches, especially regional surveys, seem necessary. Knowing about the settlements pattern of the region can help us understand the interactions between this region and its neighboring culturalgeographical regions. Thus archeological surveys in the basin were carried out in two seasons between the years of 1382 and 1384. The surveys provided us with valuable information about the history of the settlements in the region. Here we will present the results of the archeological surveys carried out in the region and we will try to analyze them.
_||_