تحلیل تشبیه از منظر تصویر و مضمون در «ناظر و منظور»
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبیاحمد کریمی 1 , زهرا شمسی پورلنگرودی 2
1 - ااستادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
2 - دانش آموخته ی مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
کلید واژه: تشبیه, تصویر, مضمون, ناظر و منظور,
چکیده مقاله :
این مقاله به تحلیل تشبیه از منظر تصویر و مضمون در ناظر و منظور پرداخته است. زیورهای بیانی نهرهایی زلالند که به آبگیر سخن جاری شده، آن را پویا و گوارا می سازند. از این رهگذر توسّل به دامن تشبیه، کلام را قوی تر و تأثیر آن را بیشتر می کند. سبک وحشی بافقی کلاسیک و تصاویر در اشعارش عینی و نمایان است. تشبیهات بلیغ اضافی در بالاترین بسامد، نشان از توجّه خاصّ شاعر به رساترین و زیباترین نوع تشبیه دارد. در تشبیهاتِ مرسل کاربرد واژگانی نظیر: به رنگ، بر صورت، صفت، عین، آسا و ... به عنوان ادات تشبیه از نشانه های سبکی شاعر محسوب می شود. زبان ساده شاعر سبب آفرینش تشبیهات حسّی به حسّی فراوانی می گردد. از حیث شکل، تشبیه مفروق بیشترین تصاویر را می سازند. در ناظر و منظور عناصر انتزاعی و شهزاده منظور بیشترین تصاویر را تشکیل می دهند. علاقه ی شاعر به محیط پیرامونش سبب می شود تا به اعتبار مشبّه به، اشیا و عناصر طبیعی در هر دو اثر بیشترین تصاویر جاندار و پویا را پدید آورند. شاعر با به کارگیری عواملی نظیر: اغراق در تشبیه، تلفیق آرایه های تشخیص، تناسب، حُسن تعلیل و گرایش به توصیف، تصاویری ماندگار خلق می کند. مضامین اخلاقی و حکمی ،همچنین تصاویر عاشقانه ی ناظر و منظور علاوه بر التذاذ ادبی و حظّ عاطفی، بر اندیشه و افکار انسان نیز تأثیر گذار است.