بررسی آرمان شهر (مدینۀ فاضله) در اشعار قیصر امین‌ پور براساس آراء فارابی

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

زینب السادات کاشانی ¹ , محمد علی گذشتی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی واحد تهران مرکزی
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1396/08/20 تاریخ پذیرش : 1396/10/28 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: قیصر امین پور, آرمان شهر, مدینة فاضله,

چکیده مقاله :

مهم ترین مسئله ای که فارابی مورد بحث و بررسی قرار داده است، مسأله عدالت است. از نظر وی عدالت این است که همه به سعادت و کمال افضل خود برسند. حال طبق این نظریه فارابی آرمان شهر یا مدینۀ فاضله ، مکانی است که در آنجا زندگانی مردم کامل و قرین سعادت و رستگاری است. جایی است دست نیافتنی که تصویر آن همواره در افق آرزوی آدمی نقش می‌بندد. بشر در طول تاریخ آرزومند دستیابی به جامعه‌ای بوده که در آن به خواسته‌هایش برسد و معنویت را با آرامش روحی- روانی و بی نیازی مادّی درآمیزد. انسان از دیرباز در برابر ناکامی‌ها، بیدادگری‌ها و ناهمواری‌های زندگی سعی کرده، بر بال خیال و اندیشه سوار شده، طرح یک جامعۀ آرمانی را تصویر کند. انگیزۀ او از بیان این شهر خیالی این بوده که از دردها و رنج‌های خود بکاهد و معایب و نواقص جامعۀ خویش را بازگو کند. از این اندیشه در شعر فارسی با نمادهای مختلفی یاد می‌شود که نتیجۀ نوعی غم غربت در نهان شاعر است که او را به تخیّل جامعه‌ای آرمانی سوق می‌دهد. از جمله شاعرانی که به ترسیم جامعۀ آرمانی می‌پردازد، قیصر امین پور است. شعر او بازگو کننده مهم‌ترین و انسانی‌ترین دغدغه‌های انسان معاصر است که گویی از موطن اصلی خویش جدا افتاده است. آرمان‌های مطلوب و گمشدۀ بشری که در تمام دوره‌های زمانی و در تمام ادیان گمگشته انسان‌هاست هر لحظه در اشعار قیصر گوشزد می‌شود. امین پور شاعر دردمندی بود که دغدغه‌های او درباره آرمان‌های مظلومان در جهان و علاقه‌مندی قلبی‌اش به تحقق جامعۀ آرمانی به زندگی‌اش معنا می‌بخشید.

چکیده انگلیسی:

Utopia is according to Farabi a place where life of people is full of bliss and salvation and rest, and an unattainable place whose image always forms on the horizon of human desire. Human has historically aspired to achieve a society in which to have their wishes fulfilled and where to mingle mental peace with material needlessness. Man facing failures, injustices and irregularities of life has long tried to mount on the wings of imagination to depict a picture of the ideal society. Humans have depicted such imaginary city to reduce their pains and suffering and represent disadvantages and shortcomings of their community. The idea is mentioned in Persian poetry with different symbols, which is the result of a secret nostalgia poet in that leads him to imagine an ideal society. Among the poets to draw ideal society is Gheisar Aminpoor. His poetry reflects the most important concern of contemporary human who is somehow detached from his homeland. High ideals missing by human in all periods and in all religions are seen at every moment of Gheisar’s poems. Aminpoor was a suffering poet whose concerns and aspirations of the oppressed in the world and his real aspiration to achieve the ideal society gave meaning to his lif.

منابع و مأخذ:

1- آریانپور، منوچهر.(1380). فرهنگ پیشرو آریانپور، جلد 4، انگلیسی به فارسی، تهران: انتشارات جهان رایانه.

2- ایران زاده، نعمت اله.(1387). صلح در اشعار قیصرامین پور، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.

3- اصیل، حجت اله.(1393). آرمان شهر در اندیشه ایرانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نی.

4- امین پور، قیصر.(1393). مجموعه کامل اشعار، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات مروارید.

5- بریه، امیل.(1384). تاریخ فلسفه در دورۀ یونانی، ترجمۀ علیمراد مرادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

6- حلبی، علی اصغر.(1380). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در ایران و اسلام، تهران: انتشارات اساطیر.

7- فارابی، ابونصر محمدبن محمد.(1354). اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر ایران.

8- فارابی، ابونصر محمدبن محمد.(1358). سیاست مدنیه، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران: اتشارات انجمن فلسفه ایران.

9- فروغی، محمدعلی.(1384). سیر حکمت در اروپا، تهران: انتشارات زوّار.

10- گرجی، مصطفی.(1394). قاف حرف آخر عشق، تهران: انتشارات اساطیر.

11- محقق، جواد.(1378). شکفتن در آتش، تهران: هنر رسانه‌ای اردیبهشت.

12- رزمجو،حسین.(1368). انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.

13- امیری خراسانی، احمد.(1384). نامه پایداری (مقالات کنگره ادبیات پایداری)، کرمان.

14- روشنفکر، کبری؛ زارع برمی، مرتضی؛ قبادی، حسینعلی.(1390). «تحلیل تطبیقی درونمایه‌های مقاومت در اشعار «سمیح القاسم»، «حسن حسینی»، «قیصر امین پور»، فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، شمارۀ 4 (پیاپی 8)، صص 71-41.

15- فلاحی، کیومرث.(1389). آرمان شهر و راهبردهای آن، مجله اطلاعات، سیاسی و اقتصادی، سال بیست و چهارم، شمارۀ نهم و دهم، صص 274 - 273.