بررسی تطبیقی حرکات جسمی در شعر سعدی و متنبّی

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

علیرضا باقر ^{1 *}

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1393/07/07 تاریخ پذیرش : 1394/02/05 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: شعر, سعدی, متنبّی, حرکات جسمی, حرکت شناسی,

چکیده مقاله :

انسان اگرچه برای بیان مقاصد خویش سخن می‌گوید، امّا این یگانه راه برای این کار نیست و او بخش عمده‌ای از مقاصد خود را به کمک حرکات و حالات اندامش به دیگران می‌فهماند. این چیزی است که امروزه زبان بدن نام دارد و دانش حرکت‌شناسی که شاخه‌ی نوینی از زبان‌شناسی است به بررسی آن اختصاص یافته است. بیان این حرکات در سخن منظوم یا منثور، خیال‌انگیزی و تصویرگری آن را بسیار سرشار و استوار می‌سازد و از این رو بررسی آن در متون ادبی سودمند است. نوشتار پیش رو به مقایسه‌ی حرکات جسمی در شعر دو شاعر توانا، سعدی و متنبّی که می‌توان ایشان را از بهترین نمایندگان شعر فارسی و عربی دانست، پرداخته است و به این نتیجه‌ی روشن رسیده است که سعدی در این زمینه نیز در کمّیّت و کیفیّت، بسی برتر از متنبّی بوده است و این وجه شاعریِ وی هم از او قوی‌تر می‌نماید.

چکیده انگلیسی:

Although people talk to express their ideas, it is not the only way to do it, and they represent the majority of their ideas through their body movements and postures. This is called body language (Motion) now, and Kinesics (a modern branch of linguistics) is devoted to studying it. Expressing these movements in poetry or prose makes the work rich and consistent using imagination and depiction; therefore, studying it will be useful in literary texts. The present paper has studied the body movement(Motion) comparatively in poetries by Saadi and Mutanabbi, the two talented poets. Both poets are so eminent and high in rank that they can be regarded as the best Persian and Arabic representatives respectively. Thus, such comparisons contribute greatly to the richness of comparative studies of Persian and Arabic literature. This paper clearly concluded that Saadi also in this ground in quantity and quality had been much premier than Mutanabbi  and  this poesy form of Saadi again is seems stronger than him.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

ابن‌جنی، ابوالفتح عثمان.(بی تا). الخصائص، به کوشش محمد علی النجار،بیروت: عالم الکتب.

ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد.(بی تا). تاریخ ابن‌خلدون (مقدمة)، ط 4، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

اولمن، استیون.(1962م). دور الکلمة فی اللغة، ترجمه کمال بشر، قاهره.

جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر.( 1418 ق / 1998 م). البیان والتبیین، تحقیق عبدالسلام هارون، ط7 ،مکتبة الخانجی، قاهره : دار صعب.

ردینی، محمد علی.( 1423 ق/2002 م). فصول فی علم اللغة العام، ط 1، بیروت: عالم الکتب

سعدی، شیخ مصلح الدین.( 1366 ش). کلّیّات سعدی، به کوشش محمّدعلی فروغی،چاپ ششم، تهران: انتشارات امیرکبیر.

سعران، محمود.(1985م).  اللغة والمجتمع، المطبعة الأهلیة، بنغازی.

عزاوی، نعمه رحیم.( 1425 ق / 2004 م).  فصول فی اللغة والنقد، ط 1، بغداد: المکتبة العصریة.

مبارک، مبارک.(1995م).  معجم المصطلحات الألسنیة، بیروت: دار الفکر اللبنانی.

متنبّی.(2001م).  دیوان المتنبّی مع شرح البرقوقی، ط 1، دار الکتب العلمیّه.

محجوب، فاطمه.(1967م).  دراسات فی علم اللغة، قاهره: دارالنهضة العربیة.

وندریس، ژوزف.(1950م).  اللغة، ترجمه عبدالحمید الدواخلی و محمد القصاص، مطبعة الأنجلو العربیة.

Birdwhistell, Ray,(1970). Kinesics and Context Essays on Body Motion Communication, University of Pennsylvania.