رابطه تغییرات در میزان UV با شیوع سرطان پوست در فاصله زمانی 2005 تا 2014 (مطالعه موردی: شهرهای مختلف استان آذربایجان شرقی)
محورهای موضوعی : جغرافیای سلامت - پزشکیدکترمریم بیاتی خطیبی 1 * , دکتر حسن تقی پور 2 , هاجر امیرپور 3
1 - استاد، گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی وعلوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - استاد، گروه پزشکی اجتماعی،دانشگاه علوم پزشکی، تبریز، ایران
3 - کارشناسی ارشد، جغرافیای پزشکی، دانشکده برنامه‌ریزی وعلوم‌محیطی، دانشگاه تبریز، ایران
کلید واژه: UV, سرطان پوست, آذربایجان شرقی, تغییرات اوزن,
چکیده مقاله :
شیوع سرطان‌های پوست در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده و بیشتر این سرطان‌ها ناشی از تماس مکرر با نور خورشید است، تغییرات در میزان UV می‌تواند علت عمده شیوع سرطان پوست باشد. در این مقاله به منظور بررسی اثر تغییراتUV بر شیوع سرطان پوست در استان آذربایجان شرقی، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز در رابطه با سرطان پوست از مرکز مدیریت بیماری‌های استان واقع در شهر تبریز گردآوری و داده‌ها و اطلاعات در مورد پرتو فرابنفش خورشید نیز با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای استخراج شد. جهت تجزیه وتحلیل تصاویرماهواره‌ای از نرم‌افزار Arc GIS استفاده شد ونقشه توزیع جغرافیایی سرطان به تفکیک شهرستان‌ها تهیه گردید و سپس نقشه توزیع جغرافیایی میزان پرتو فرابنفش خورشید در استان آذربایجان شرقی از داده‌های نقطه‌ای تهیه گردید. و درآخر همبستگی دو لایه میزان سرطان پوست بامیزان پرتو فرابنفش به صورت مدل تهیه شد. از نرم افزار آماری SAS 9.1 جهت همبستگی ارتفاع و عرض جغرافیایی با میزان بروز سرطان پوست استفاده شد. نتایج بررسی توزیع سرطان پوست در استان آذربایجان شرقی نشان می‌دهد؛ که بیشترین میزان سرطان پوست مربوط به شهرستانهای تبریز و هریس با میزان بروز 22-2/15 در هر 100000 نفر جمعیت و کمترین میزان بروز آن مربوط به نوار جنوبی استان از جمله شهرستانهای ملکان، چاراویماق و قسمتی از شمال شرقی استان شهرستان خدا آفرین و جلفا با میزان بروز 7/2 تمرکز سرطان پوست است. همچنین درقسمتهای شهرستان تبریز، کلیبر و هریس نیز مشاهده می‌شود که بیشترین میزان مربوط به شهرستان اهر است که 12 در هر 1000000 نفر است. میزان UV در قسمتهای مختلف استان در محدودة خطر زیاد تا بسیار زیاد قرار دارد. ماهوارهها شاخص UV را تا رقم بالای 8/11 در سال 2011 روی ایستگاه‌هایی همچون ملکان و بناب به ثبت رسانده است. در محدودة مورد بررسی نتایج حاکی از این است که افزایش میزان UV از سال 2005 تا 2014 غیر قابل انکار بوده است. روند افزایشی آن در قسمتهای مختلف استان به صورت مختلف صورت گرفته است.
The incidence of skin cancers has been on the rise in recent decades, with most of these cancers resulting from frequent exposure to sunlight. Changes in UV levels can be a major cause of the increase in skin cancer. This article aims to investigate the effect of UV changes on the incidence of skin cancer in East Azerbaijan Province. Data and information related to skin cancer were collected from the Disease Management Center of the province located in Tabriz, and data regarding ultraviolet (UV) radiation were extracted using satellite images. To analyze the satellite images, ArcGIS software was used to create a geographic distribution map of skin cancer by county. Subsequently, a geographic distribution map of UV radiation levels in East Azerbaijan Province was created from point data, and finally, a model was developed to correlate the two layers of skin cancer incidence with UV radiation levels. The SAS 9.1 statistical software was used to analyze the correlation between latitude and longitude with the incidence rate of skin cancer. The results of the study on the distribution of skin cancer in East Azerbaijan Province indicate that the highest incidence rates are found in the counties of Tabriz and Haris, with rates ranging from 15.2 to 22 per 100,000 population. The lowest incidence rates are found in the southern strip of the province, including the counties of Malekan, Charavimaq, and parts of northeastern areas such as Khoda Afarin and Jolfa, with an incidence rate of 2.7. A concentration of skin cancer is also observed in parts of Tabriz County, Kalibar, and Haris, with the highest rate recorded in Ahar County at 12 per 1,000,000 people. The UV levels in various parts of the province range from high to very high risk. Satellites have recorded UV indexes as high as 11.8 in 2011 at stations such as Malekan and Bonab. In the studied area, the results indicate that the increase in UV levels from 2005 to 2014 is undeniable, with varying trends observed across different parts of the province
1) آمره، فاطمه، جهانگیری راد، مهسا، مظلومی، سجاد، ورفیعی، محمد(1395). نقش عوامل محیطی و سبک زندگی در بروز شیوع سرطان. مجله مهندسی بهداشت محیط ،1،30-42.
2) اصیلیان، علی، حسن پور، اسماعیل، ومقدادی، مرتضی(1376). بررسی شیوع جغرافیایی سرطان‌های پوست در مرکز ایران، مجله پژوهش در علوم پزشکی،2 ،65-67.
3) افضلی، مجید، میرزایی، مسعود، سعادتی، حسن، ومظلومی‌محمودآبادی، سیدسعید(1392). اپیدمیولوژی سرطان پوست و تغییرات روند زمانی بروزآن در ایران. دو ماهنامه علمی-پژوهشی فیض(17)،501-511.
4) آروین اسپنانی، عباسعلی (1391). ارتباط الگوهای گردشی جو با تغییرات اوزن کلی در اصفهان، نشریه جغرافیا و توسعه، 29، 1-14.
5) برون، اشرف، ظهوریان، منیژه، لشکری، حسن، وشکیبا، علیرضا(1404). شناسایی امواج گرمایی استان خوزستان و تحلیل همدیدی نقش پرفشارعربستان در ایجاد آنها. نشریه اندیشه های نو درعلوم جغرافیایی ،(7)3، 19-38.
6) پولادی، حامد، بحرانی، عبدالله، وچایچی، محمد جواد (1399). مطالعه تخریب فاز جامدکامپوزیت پلی اتیلن رودامین B تحت تابش UV. نشریه شیمی کاربردی، 46، 81-99.
7) سوره، احسان، زنگنه، محمدصادق، وکرامت، اکرم (1404). بررسی خشکسالی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای(مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی). نشریه اندیشه‌های نو درعلوم جغرافیایی ،(7)، 3، 19-38.
8) صالحی‌شهیدی، شیوا، نبی‌زاده، رامین، یونسیان، مسعود، وندافی، کاظم (1388). ارزیابی ارتباط شاخص جهانی پرتو فرابنفش خورشید در نقاط مختلف ایران با ابتلا به سرطان پوست در سال1383. مجله سلامت و محیط، (2)4، 258-267.
9) طباطبائیان، مریم، نیلفروش‌زاده، محمدعلی،حسینی، سیدمحسن، روانخواه، زهرا، رشیدی، ساناز، و هفت برادران، الهه(1392). بررسی دانش، نگرش و عملکرد دانش اموزان مقطع دبیرستان استان اصفهان در رابطه با سرطان پوست و حفاظت در برابر اشعه آفتاب، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، (31)269. 21-32.
10) قاسم زاده، فروغ السادات، عرب خردمند، علی، دکلان، سروش،شعبانی نژاد، علیرضا، قرجه ای، عطا، واطمینایی،کبری (1396). تعیین مهمترین عوامل موثر بر سرطان پوست غیر ملانومایی با استفاده از الگوریتم‌های داده کاوی، مجله انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی .1، 39-47.
11) محمدی، مسعود، میرزایی، مسعود، واحمدی، اسد(1394). بررسی و مقایسه اپیدمیولوژی سرطان پوست استان‌های کردستان و یزد در سال 91. مجله علمی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، (23)4، 2118-2126.
12) مولوی، احسان، رفيع، شهرام، پاک سرشت، پريچهر، و سيادت، سيما (1392). تعیین فراوانی انواع سرطان پوست در منطقه جنوب غرب ایران، نشریه کومش،15 ، 83-88.
13) زادانفر، آمنه، والهام، قاسمی(1390). فراوانی سرطان پوست در همدان در طی سالهای 1370 تا 1386. نشریه پوست و زیبایی: (2)2 ، 115-123.
14) Armstrong, B.K., Kricker, A.)2001(. The epidemiology of UV induced skin cancer. Journal of Photochemistry and Photobiology ,63, 8-18.
15) Arnold, M., Holterhues, C., Hollestein, L., Coebergh, J., Nijsten, T., Pukkala, E., Holleczek, B., Tryggvadottir, L., Comber, H., Bento, M.(2014).Trends in incidence and predictions of cutaneous melanoma across Europe up to 2015. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 28,1170-117.
16) Bischoff-Ferrari, H.A., Dietrich, T.,Orav, E.J., Dawson-Hughes,B.(2004).Positive association between 25-hydroxy vitamin D levels and bone mineral density: a population-based study of younger and older adults. The American journal of medicine, 116,634-639.
17) Bordea, C., Wojnarowska, F., Millard, P., Doll, H.,Welsh, K., Morris, P.(2004).Skin cancers in renal-transplant recipients occur more frequently than previously recognized in a temperate climate. Transplantation ,77,574-579.
18) Chapman, S., Marks, R., King, M.(1992). Trends in tans and skin protection in Australian fashion magazines, 1982 through 1991. American Journal of Public Health ,82,1677-1680.
19) Chiarugi, A., Quaglino, P.,Crocetti, E., Nardini, P., De Giorgi, V., Borgognoni, L., Brandani, P., Gerlini, G., Manganoni, A.M., Bernengo, M.G.(2015). Melanoma density and relationship with the distribution of melanocytic naevi in an Italian population: a GIPMe study—the Italian multidisciplinary group on melanoma. Melanoma research ,25,80-87.
20) Damian, D.L., Patterson, C.R., Stapelberg, M., Park, J., Barnetson, R.S.C., Halliday, G.M.( 2008). UV radiation-induced immunosuppression is greater in men and prevented by topical nicotinamide. Journal of Investigative Dermatology,128,447-454.
21) Darlington, S., Williams, G., Neale, R., Frost, C., Green, A.(2003). A randomized controlled trial to assess sunscreen application and beta carotene supplementation in the prevention of solar keratoses. Archives of Dermatology ,139,451-455.
22) Diffey, B.(1991).Solar ultraviolet radiation effects on biological systems. Physics in medicine and biology ,36, 299-311.
23) Ferlay, J., Soerjomataram, I., Ervik, M., Dikshit, R., Eser, S., Mathers, C., Rebelo, M., Parkin, D., Forman, D., Bray, F.(2014).GLOBOCAN 2012 v1. 0, Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC CancerBase No. 11. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2013. Visit: http://globocan. iarc. Fr.
24) Fisher, M.S., Kripke, M.L.(2002).Systemic alteration induced in mice by ultraviolet light irradiation and its relationship to ultraviolet carcinogenisis. Bulletin of the World Health Organization,80,908-911.
25) Gambichler, T., Laperre, J., Hoffmann, K.(2006).The European standard for sun‐protective clothing: EN 13758. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 20, 125-130.
26) Geen, A.C., Williams, G.M., Logan, V., Strutton, G.M.(2011).Reduced melanoma after regular sunscreen use: randomized trial follow-up. Journal of Clinical Oncology, 29,PP. 257-263.
27) Hirst, N.G., Gordon, L.G., Scuffham, P.A., Green, A.C.(2012).Lifetime cost-effectiveness of skin cancer prevention through promotion of daily sunscreen use. Value in Health, 15, 261-268.
28) melanoma skin cancers in Kermanshah, Iran. Pakistan Association Dermatologists,22, 112-117.
29) Parkin, D., Mesher, D., Sasieni, P.(2011).Cancers attributable to solar (ultraviolet) radiation exposure in the UK in 2010. British journal of cancer ,105,S66-S69