طنز میرا و طنز مانا در دوره تیموریان
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
قهرمان شیری
1
(استاد دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.)
کلید واژه: طنز تیموری, طنز مانا, طنز میرا, دیوان اطعمه, دیوان البسه,
چکیده مقاله :
چهار ضلع طنزیات رایج در عصر تیموری را چهار شیوه تشکیل می دهد که سه تا از آن ها فقط جنبه تفنن و تفریح دارند. آن چهار ضلع عبارت ند از: اول شوخ‌طبعی‌های شفاهی در محفل‌های ادبی، دوم گردآوری لطایف طوائف گذشته به‌وسیله علی صفی و جامی، سوم طنزهای خوراکی و پوشاکی بسحاق اطعمه و محمود قاری البسه که صنعت پردازی های ادبی بسیاری از شاعران از جمله اهلی شیرازی و سیبک نیشابوری و ابن حسام خوسفی ودیگران را نیز به دلیل افراط و اغراق می‌توان در ردیف آن نوع التزام‌ها قرار داد. چهارم جعل و تحریف گسترده واقعیت‌های تاریخی، ادبی، عرفانی و مذهبی و جای‌گزین کردن آن‌ها با واقعیت‌های اصیل در تذکره‌الشعراء و روضه الشهدا و مجالس العشاق. همه این چهار شیوه از طنزپردازی از نظر ماهیت در چهار ویژگی اشتراک دارند: جنبه محفل‌آرایی و سرگرم کنندگی و عاری بودن از وجهه اعتراضی و مبارزه جویی؛ ناتوانی در انگیزش اندیشه و ایجاد ارتقای فکری در مخاطب؛ نداشتن نوآوری در ساحت های هنری و اهتمام به اجرای ساخت ها و شیوه های متداول و معروف؛ تمرکز همه تلاش ها بر ارتقای تصنعی ساحت های زبانی و ادبی و بی اعتنایی کامل به ماهیت و محتویات و ماندگاری آن‌ها در ابتداییات.
The four sides of common satires in the Timurid era are made up of four methods, three of which are only fancy work and funny. Those four sides are: First Verbal jokes in literary circles, the second compilation of the stories of past tribes by Ali Safi and Jami.The third is food and clothing satires by Boshak Atameh and Mahmoud Qari al-Baseh, whose literary works of many poets, including Ahli Shirazi, Sibak Neishabouri, Ibn Hossam Khosfi and others, can also be placed in the ranks of those types of commitments due to their extremes and exaggeration. The fourth, extensive falsification and distortion of historical, literary, mystical, and religious facts, and replacing them with authentic facts in Tazkirat al-Shoara, Rowzat al-Shohada, and Majalis al-Oshaq. All these four methods of satire share four characteristics in terms of nature: the aspect of organizing parties and having fun and being free from protesting and fighting; Inability to motivate thought and create intellectual improvement in the audience; lack of innovation in artistic fields and attention to the implementation of common and famous constructions and methods; Focusing all efforts on the artificial promotion of linguistic and literary fields and completely disregarding the nature and contents, and staying in the axioms.
_||_