ارزیابی عدالت توزیعی پروژه‌های توسعه شهری براساس پایداری درآمد (مورد:‌ مناطق 10گانه شهرداری تبریز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

عباس عادل خواجه ¹ , بختیار عزت پناه ^{2 *} , کریم حسین زاده دلیر ³

1 - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

تاریخ پذیرش : 1400/05/04 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در این پژوهش با ارزیابی عدالت توزیعی پروژه‌های توسعه شهری براساس پایداری درآمد، مناطق 10گانه کلانشهر تبریز مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی ـ‌ تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل موضوع از نرم افزارهای Excel، Eviews و Arc GIS استفاده شده است. جهت تدوین شاخص‌های عملیاتی، وضعیت ارقام درآمدی پایدار و ناپایدار شهرداری تبریز از سال ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۶، سهم بودجه ـ هزینه‌های عمرانی به تفکیک مناطق ده‌گانه و تعداد پروژه‌های عمرانی اجراء‌شده در سطح مناطق به تفکیک حوزه مورد مطالعه قرار گرفت. مطابق نتایج ضریب خودهمبستگی تغییرات فضایی مبتنی بر ۳ فاکتور ارقام درآمدی ناپایدار، تعداد پروژه‌های عمرانی و میزان هزینه‌کرد عمرانی در سطح مناطق ۱۰گانه نشان می‌دهد که تغییرات درآمدی ناشی از رشد درآمدهای ناپایدار در بخش‌های عوارض بر پروانه‏های ساختمانی، عوارض بر مازاد تراکم، جریمه کمیسیون ماده صد، درآمد حاصل از تغییرهای کاربری‏ها و فروش اموال غیرمنقول در سطح یک منطقه، به دیگر مناطق تبریز نیز سرایت کرده است. در بین متغیرهای پایداری درآمد، عوارض فروش بر کالا، عوارض وصولی متمرکز و وجوه سپرده‏های شهرداری به عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر وجود عدالت توزیعی مناطق شهرداری شناخته شده‌اند. متغیر هزینه‌کرد عمرانی و تعداد پروژه‌های اجرایی به عنوان متغیرهای کنترل، دارای اثر منفی بر رشد نابرابری فضایی یا عدالت توزیعی مناطق بوده است و در سطح بالایی معنادار است؛ به این معنی که مناطق با هزینه‌کرد عمرانی بیشتر و تعداد طرح‌های اجرا شده بیشتر، رشد نابرابری کمتری داشته‌اند. مطابق نتایج، میزان بودجه، اثر منفی و معنادار بر رشد درآمدهای ناپایدار داشته است. به این معنی که مناطق با بودجه دریافتی بالاتر، جذب کمتری از راه‌های درآمد ناپایدار داشته‌اند. همچنین شاخص تعداد پروژه‌های کالبدی ـ زیرساختی در دوره مورد بررسی (1392 ـ 1396) (128 مورد از مجموع 319 مورد)، در مدل رویکرد عدالت توزیعی اثر مثبت و معنادار دارد.

چکیده انگلیسی:

In this study, using distributive justice of urban development projects in case of income stability, 10 areas of Tabriz metropolis were studied. This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. Excel, Eviews and Arc GIS software were used to analyze the issue. From 1392 to 1396, the economic situation predicted, the beginning of the situation of stable and unstable revenue figures of the municipality, the share of budget-construction operations by rural areas and the number of construction projects implemented at the level of segregation were studied. According to the results, the coefficient of self-play causes spatial vulnerability to 3 factors: unstable income figures, the number of construction projects and the rate of increase in construction efficiency at the level of 10 shows that if it causes severe entry, it will increase in unstable areas The Article 100 Commission, the income from the change of uses and the sale of real estate in one area, has spread to other areas of Tabriz. Among the variables of income stability, sale of cheap goods in the market, collection fees and centralized municipal funds are the most important factors affecting the existence of distributive justice by the municipality. The cost of the construction variable and the number of executive projects as control variables have a negative effect on the growth of spatial inequality or distributive justice that exists and is significant at a high level; This means that areas with more development and more projects implemented have less inequality growth. Accordingly, the amount of budget, the negative and significant effect on economic growth has caused instability. This means that as regions increase in budget, they have less absorption through volatile returns. Also, the number of physical-infrastructure projects in the study period (2013-2017) (128 out of 319 cases) has a positive and significant effect on the model of distributive justice approach.