تحلیل توزیع فضایی مراکز تجاری نوین شهری و مکان‌یابی بهینه آن‌ها با استفاده از GIS و AHP (مورد پژوهی: کلان‌شهر شیراز)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
مرجان شهاب زاده
1
*
,
یعقوب پیوسته گر
2
,
علی اکبر حیدری
3
1 - استادیار گروه شهرسازی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
3 - استادیار معماری، عضو هیأت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مراکز تجاری نوین مجتمع‌هایی متشکل از صدها مغازه و واحدهای تجاری- خدماتی در سطح نواحی شهری است. مکان‌یابی نادرست این مراکز و عدم توجه به نقش آن در ارائه خدمات به شهروندان از معضلات مشترک بسیاری از شهرهاست. شهر شیراز به دلیل گسیختگی ساختار فضایی شهر با نارسایی و کمبود مراکز تجاری نوین در مناطق شهری مواجه است. هدف پژوهش ارزیابی توزیع فضایی مراکز تجاری نوین شهری و مکان‌یابی بهینه آن‌ها در شهر شیراز است. پژوهش حاضر بر مبنای هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی– تحلیلی انجام یافته است. متغیرهای پژوهش شعاع پوششی، تراکم جمعیت، شبکه معابر و کاربری اراضی سازگار و ناسازگار است. معیارها و زیر معیارها، بر اساس وزن دهی انجام شده در مدل AHP ، باهم تلفیق گشته و با استفاده از GIS روشIndex overlay نقشه نهایی مراکز تجاری نوین مشخص گردید. در این پژوهش شاخص شعاع پوششی با وزن نرمال 16/2 بیش‌ترین تأثیر و شبکه معابر با 5/0 کمترین تأثیر را داشته است. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که مراکز تجاری نوین موجود شیراز جهت خدماترسانی به تمام شهروندان کافی نبوده و بیش از نیمی از محدوده شهر، خارج از شعاع پوشش استاندارد مراکز تجاری نوین هستند و نیازمند مراکز جدید میباشند، تا کل فضای شهر تحت پوشش مراکز موجود و پیشنهادی قرار گیرد در این پژوهش مکان بهینه کاربری‌های مورد نظر از مناسب‌ترین تا نامناسب در نقشه شهر شیراز با استفاده از معیارهای معرفی شده در نقشه جانمایی شده است . عمده‌ترین مکان‌های مناسب به ترتیب در مناطق 7، 3، 2 و 5 جهت احداث مراکز تجاری نوین هستند.
Modern commercial complex composed of hundreds of shops and commercial units are services in urban areas. Incorrect positioning of these trade centers and lack of attention to their roles in serving the citizens is one of the common problems in many cities. Shiraz is faced with failure and lack of new commercial centers because of the failure of urban spatial structure in urban areas. The aim of study is to evaluate the spatial distribution of new urban and commercial centers in the city to the optimal location. This study is based on objective, functional and analytical method. Research variables are cover radius, population density, road network, and incompatible and compatible land use. Criteria and sub-criteria, based on the weighted carried out in the AHP, and Index overlay method by using GIS methods were used to show final map of new commercial centers. In this study, normal weight index 2/16 has the greatest impact and street network coverage radius with 0/5 has the least effect. The results indicate that the new business centers in Shiraz were not enough to serve all citizens. More than half of new commercial centers are outside of the coverage radius standard. So, placing new commercial centers in the best places of city is required to consider the presented criteria in map to cover the whole atomosphere of the city.