تحلیل وضعیت شاخص های ساختاری- کارکردی کیفیتِ شهرنشینی در شهرهای کوچک (مورد پژوهی: شهر نورآباد ممسنی)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمد علی فیروزی ¹ , ناهید سجادیان ² , محمدرضا امیری فهلیانی ³ , سمیرا مرادی مفرد ⁴ , مجید بوستانی ⁵

1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
4 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
5 - کارشناس ارشد شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

تاریخ دریافت : 1395/04/20 تاریخ پذیرش : 1395/09/26 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: شهر کوچک, نورآباد ممسنی, کیفیت شهرنشینی, ساختار و کارکرد,

چکیده مقاله :

کیفیت شهرنشینی به چگونگی شرایط و وضعیت شیوه زندگی خانوارهای شهری و ساخت فضای داخلی شهرها اطلاق می­شود. با توجه به پیچیدگی ذاتی شـهرها و ابعـاد مختلـف تأثیرگذاری آنها، شناخت عوامـل اصـلی و کلیـدی در جهت دستیابی بـه پایـداری شـهری ضـروری بـه نظـر می­رسـد. در ایـن راسـتا، رضـایت­مندی شهرنشـینان از وضعیت موجود شهرها، توجه به خواسته­هـا و نیازهـای آنان می­تواند مدیران شهری را در دست­یابی به پایداری بیشتر شهرها به­ ویژه پایـداری اجتمـاعی یـاری رسـاند. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی کیفیت شهرنشینی بر اساس تجزیه و تحلیل ساختار و کارکرد سیستم شهری در نورآباد ممسنی است. روش تحقیق به کار رفته توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف در زمره­ی پژوهش کاربردی می­باشد. با توجه ماهیت پژوهش روش گردآوری داده­ها به صورت پیمایشی است. جامعه آماری تمام خانوارهای ساکنان شهر نورآباد ممسنی می­باشد که به صورت تصادفی350 نمونه انتخاب و پرسش­نامه بین آن­ها توزیع شده است. یافته­های پژوهش به وسیله مدل تاپسیس و نرم افزار SPSS  به منظور تعیین کیفیت شهرنشینی در شهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شهروندان بالاترین رضایت را نسبت به شاخص کارکرد امنیت اجتماعی به جز گویه کیفیت امکانات و خدمات پزشکی دارند در کارکرد امنیت اجتماعی بالاترین رتبه­ی کسب شده متعلق به رضایتمندی از پاسخگویی نیروی انتظامی با رتبه 639/0 و رتبه 517/0 را رضایتمندی از امکانات پزشکی موجود در این شهر کسب نموده است. کمترین رضایت را نسبت به کارکرد تولیدی شهر دارند، در این کارکرد رضایتمندی از وضعیت اشتغال در تولیدات صنعتی در رتبه پایین با نمره 453/0 قرار دارد. همچنین بین رضایتمندی و کارکرد تولیدی بیشترین رابطه و همبستگی نسبت به سایر شاخص­ها برقرار می­باشد.

چکیده انگلیسی:

Urbanization quality refers to the situation urban households, urban lifestyle and interior space cities. Due to the inherent complexity of cities and various aspects of their impact, identifying key factors in achieving urban sustainability seems necessary. In this regard, the urban dwellers satisfaction of the present status according to the desires and needs can lead to the sustainability of cities, especially social sustainability. The aim of this study is to evaluate the urbanization quality based on an analysis of the structure and function of the urban system. This descriptive-analytical study is applied research. The statistical population of this study is all city residents being randomly selected who are 350 people that questionnaires were distributed among them. Research findings by TOPSIS and SPSS were analyzed to determine the quality of urbanization in the Nour abad city. Results indicate that citizens have the highest satisfaction index of social security function and quality of medical facilities and services. In the achieved social security function, the highest rank belongs to the satisfaction of police accountability rated 0.693 and satisfaction of medical facilities rated 0.517. But, the least satisfaction was allocated to productive function that, in this function, employment in industrial production satisfaction is placed in low ranking score 453/0. Also, the results show that the highest correlation are established between satisfaction and productive function relative to other indicators. Finally, based on the research findings, there have been strategies for improving the quality of urbanization in the nourabad city.

منابع و مأخذ:

1. AMCO Consulting Engineers (2005), the detailed plan of Nour mamasani

1. Antonescu D.,Ghisa Silea M., )2007(, Cities and their place in the European Union Urban Policy, Journal for Economic Forecasting, Institute for Economic Forecasting, vol. 4(2), pages 57-68


2. Bahrini, S. H, Boloki,Behnaz & Taghabon, S,(2011), Theoretical Foundations of contemporary urban design, Tehran University Press (in persian).


3. Chen, M., Huang, Y., Tang, Z., Lu, D., Liu, H., & Ma, L. (2014). The provincial pattern of the relationship between urbanization and economic development in China. Journal of Geographical Sciences, 24(1), 33e45.


4. De Zhou, Jianchun Xu, Li Wang & Zhulu Lin,(2015), Assessing urbanization quality using structure and function analyses:A case study of the urban agglomeration around Hangzhou Bay (UAHB), China, Habitat International 49 (2015) 165e176


5. Fang, C., & Guan, X. (2011). Comprehensive measurement and spatial distinction o finput-output efficiency of urban agglomerations in China. Acta Geographica Sinica, 66(8), 1011e1022 (in Chinese).


6. Filho, W.L.(2000), Dealing with Misconception on the concept of sustainability Internationl Journal of  Sustainability in higher Education. Vol 1 no 1


7. Ghalibaf, Mohammad B, Rostaie, Mojtaba, Ramezandadeh,Taheri, Mohammad R, (2011), evaluating the quality of urban life, (Case Study: Neighborhood Yaftabad), Research Journal - Association Geography of Iran, new era, the ninth year, No. 31 (in persian).


8. Ghanbari, Mohammad E. 2010), structure, structuralism. Electronic Journal of Sociology. The third number. (in persian).


9. Golkar, Koorosh., (2006), vitality in the city to help urban design, bimonthly Shhrngar, Number 39 (in persian).


10. Kalantarri, Khalil, (2005), assessment of rural development in the city of Torbat (75-65), Geographical Research, No. 4, pp. 41- 54(in persian).


11. Kanta, L., & Zechman, E. (2014). Complex adaptive systems framework to assess supply- side and demand_side management for urban water resources. Journal of Water Resources Planning and Management, 140(1), 75e85.


12. Qian, X. (2011). A new scientific field of open complex giant system and itsmethodology. Journal of University of Shanghai for Science and Technology, 33(6), 526e532 (in Chinese).


13. Rahman, Atiqur, Kumar, Yogesh, Fazal, Shahab & Bhaskaran, Sunil,(2011), Urbanization and Quality of Urban Environment Using Remote Sensing and GIS Techniques in East Delhi-India, Journal of Geographic Information System, 2011, 3, 62-84


14. Shamsoddini,A & Amiri Fahlyiani, M. R,(2015), Spatial Ranking of Public Services and their Shortage in Cities (Case Study: Noorabad Mamsani City), A Quarterly Journal of Urban Economics and Management, Vol. 3, No.12(in persian).


15. Shamsoddini, A, Maleki,S and Amiri Fahlyiani, M.R, (2013), Analysis of the satisfaction of citizens with the stability and vitality of the urban environment on access to urban services, Urban Planning Studies Journal, First Year, Issue IV, pp. 70- 53(in persian).


16. Shekuie, H, (2008), New perspectives in urban geography,Samt Press, Tehran(in persian).


17. Synasvr, M. L, (2007), Islamic Urbanism, UNESCO magazine, Issue 206(in persian).

3. Azani, Mehri,(2004), New perspectives in the planning of Tabriz urban services, Total articles of the specialized scientific Conference of cities and people,107


4. Azizi, Mohammad M, (2007), stable residential neighborhood: a case study Narmak, arts Journal of the fine Arts, Issue 27(in persian).

13. Hossin Zadeh Dalier,k, Ghorbani, R &Shokri Firooz Jah, P ,(2009), Analysis and Qualitative Assessment of urban sustainability indicators in Tabriz, Journal of urban and regional studies, first year, second edition, pp. 18-1(in persian).